Polikarpov Po-2

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Polikarpov Po-2
Polikarpov Po-2
Opšte
Dimenzije
Masa
Pogon
Performanse
Početak proizvodnje1929.
Dužina8,70
Razmah krila11,40
Visina3,10
Površina krila33,2
Prazan770
Normalna poletna1 030
Maks. masa pri uzletanju1 350 kg
Klipno-elisni motorŠvecov M-11D
Snaga92 kW
Maks. brzina na Hopt155 km/h
Maks. brzina na H=0110 km/h
Dolet630 km
Plafon leta3000 m
Brzina penjanja278 m/min

Polikarpov Po-2 (rus. самолёт У-2) je sovjetski dvokrilni avion koji se koristio za školovanje i obuku vojnih pilota Crvene armije i civilnih pilota u aero-klubovima. Dopunska mu je bila i vojna namena za ograničena borbena dejstva, nošenje pošte, sanitet i za vezu. U civilne svrhe je korišten i u poljoprivredi.

Do 1944. godine je nosio naziv U-2, a poznat je još pod imenom „Kukuruznik“. Proizvođen je u Sovjetskom Savezu od 1929. do 1953. Poznat je po jednostavnosti u proizvodnji, održavanju i u operativnoj upotrebi..

Proizveden je u skoro 40.000 primeraka, a koristio se u velikom broju država, na svim kontinentima.

Konstrukcija i razvoj[uredi | uredi izvor]

Po-2 je bio namenjen da zameni prethodni avion u verziji U-1, koja je rađena po licenci aviona Avro 504, engleskog dvokrilca iz Prvog svetskog rata. Prototip Po-2 je imao klipni motor, s vazdušnim hlađenjem, Švecov M-11 koji je razvijao 99 konjskih snaga (74 kW). Poleteo je prvi put 7. januara 1928, pri čemu je probni pilot bio M. M. Gromov. Pokazao je odlične karakteristike i videlo se da će uskoro zameniti svog prethodnika. Posebno ga je odlikovalo kratko poletanje i sletanje. Korišćen je kao avion za početno školovanje pilota u Crvene armije, a civilnih u aero-klubovima. Dopunska namena mu je bila, u Sovjetskom Savezu i drugim zemljama za ograničena borbena dejstva, vazdušna pošta, veza, sanitet i u poljoprivredi. Avion pod nazivom U-2 je imao značaju ulogu u predratnoj obuci, pa se smatra da je na njemu školovano oko 100.000 pilota. 1944. godine, nakon smrti tvorca i konstruktora ovog aviona Polikarpova, u njegovu čast je promenjen naziv u „Polikarpov Po-2". Pod ovim imenom nažalost nije dugo proizvođen, jer je proizvodnja bila prekinuta 1949. godine, ali su se ipak mnogi primerci u Sovjetskom Savezu proizvodili sve do 1953. u radionicama Aeroflota. Dok je po licenci prouzvođen u Poljskoj sa oznakom CSS-13, i u Čekoslovačkoj kao Po-2 (kasnije L-62) sve do 1959. Avion je imao dosta uspeha, i s obzirom da je proizveden u skoro 40000 primeraka, smatra se jednim od najuspešnijih tipova aviona opšte namene pored Antonova-2 (20.000+) i Cesne 172 (engl. Cessna 172) (40.000+).

Verzije[uredi | uredi izvor]

Prva proizvedena verzija pod oznakom U-2AO, a kasnije U-2AS, 1931. je bila namenjena za poljoprivredne radove. Ostale verzije za upotrebu u poljoprivrednim radovima su se nakon rata proizvodile pod oznakom Po-2AP. Nadimak „kukuruznik“ je dobio upravo po ovim verzjama, jer mu je za sletanje bilo dovoljno polje sa ne više od 2 ara. Od 1932, rađena je sanitetska verzija U-2AS, a sa početkom Drugog svetskog rata U-2S-2. Sve verzije od 1939. su opremljene jačim motorom Švecov M-11D, da bi kasnije posle rata koristile motor M 11K. Sledeća sanitetska verzija se proizvodi od 1941. pod oznakom U-2S-3, a posle rata Po-2S. Pored ovih navedenih verzija napravljeni su i kao aviona za vazdušnu poštu: vojni U-2VS i civilni U-2SP, zatim verzije sa plovcima za sletanje na vodu U-2M i MU-2. U toku rata, Sovjetsko Vazduhoplovstvo je koristilo i ovaj laki avion tj. adaptiranu varijantu U-2VS, pod imenom U-2LNB (LNB - je ruski akronim za laki noćni bombarder). Ova verzija je imala veću nosivost, te je mogla poneti do 350 kg bombi. Za potrebe ratne propagande napravljena je i verzija U-2GN opremljena zvučnicima velike snage.

Upotreba[uredi | uredi izvor]

Vojna namena[uredi | uredi izvor]

S obzirom da je povučen iz proizvodnje 1953. godine (u Sovjetskom Savezu), priliku za vojnu upotrebu je imao samo tokom Drugog svetskog i Korejskog rata koji se vodio od 1950. do 1953. Tokom Drugog svetskog rata korišćen je uglavnom u diverzanskim noćnim udarima. Sovjetski laki bombarderi su zapravo bili u stanju da lete gotovo nečujno preko nemačkih položaja i da ispuštaju bombe direktno u rovove, ovim su izazivali poremećaj spavanja i remetili budnost neprijateljskih vojnika. Nemački vojnici su vrlo brzo dali nadimak „mašina za šivenje“ (nem. Nähmaschine). Avion je imao dobre manevarske sposobnosti, bio je jednostavan za pilotiranje i bili su u stanju da sprovede jdinstvene operacije, koje drugi avioni nisu mogli. Ali sa druge strane iz njega se jako teško pucalo, s obzirom da je dvokrilac. Veliki neprijatelj su im bili noćni reflektori koji su bili u stanju da zasene posadu, koji je tada često gubila orijentaciju. Mnoge jedinice U-2 aviona su poznate po čisto ženskoj posadi, 588. garda NBAP, koja je kasnije preimenovana u 46. GNBAP. Njen prvi komandant je bila major Jevdokja Berčanskaja. Nemci su ovom puku dali nadimak „Noćne veštice“. Jekatarina Vasiljevna Rjabovova i Nađa Vasiljevna Popovova su tokom jedne večeri imale čak 18 letova. Mnoge od njih su na kraju rata imale i više od 800 letova.

Po-2 u Jugoslaviji[uredi | uredi izvor]

Po-2 kao deo stalne postavke Muzeja vazduhoplovstva, na Aerodromu Nikola Tesla, u Beogradu.

Polikarpov Po-2 se u Jugoslaviji prvi put pojavljuje u sastavu Eskadrile za vezu na Visu, septembra 1944. godine, kada su primljena prva četiri primerka. Posle Drugog svetskog rata je nabavljeno dodatnih stotinak primeraka, upotrebljivanih u letačkim školama i trenažnim jedinicama, kao i za potrebe pojedinih komandi i jedinica JRV. U Vazduhoplovnom savezu Jugoslavije je od 1951. godine pa do kraja sedamdesetih godina prošlog veka korišćeno oko 90 aviona tog tipa, povučenih iz upolrebe u JRV. Iako već odavno više ne lete, jedan primerak civilne registracije YU-CNS, vojnoevidencijskog broja 0045 je Muzej Jugoslovenskog vazduhoplovstva menjao sa privatnom zbirkam Žan Baptiste Salisa za repliku aviona Nijepor XI. koja je danas izložena u zbirci MJV. Pomenuti Po-2 restauriran i obojen u boje Vazduhoplovnog saveza Jugoslavije, jos uvek leti i redovno učestvuje na aero-mitinzima i skupovima oldtajmera širom Evrope. Jedan Po-2, fabričkog broja O1021, serijskog broja 0089 i registracije YU-CNT je izlozen u poslavci MJV; dok drugi Po-2V, fabričkog broja 01096, serijskog 0105 i registracije YU-CNP čeka na restauraciju u depou MJV. U Jugoslaviji je Polikarpov Po-2 doživeo niz modifikacija, a najznačajnija je svakako prepravka na drugu pogonsku grupu. Kako su originalnim zvezdastim petocilindricnim motorima tipa M-11D istekli svi resursi, a nabavka novih iz Sovjetskog Saveza nije bila moguća, na više od 80 aviona je izvršena modifikacija i ugradnja linijskog šestocilindričnog motora Valter Minor 6/III. Kuriozitet je da je kasnije većina tih aviona ponovno vraćna na prethodni standard i na originalnu motorsku grupu M-11D, kada je iz Sovjetskog Saveza, posle ponovnog usposlavljanja saradnje, nakon prekida izazvanog Rezolucijom IB nabavljena veća količina originalnih motora.[1]

Korisnici[uredi | uredi izvor]

Nekadašnje zemlje korisnici aviona Po-2.
Aviona Po-2 vazduhoplovstva Poljske.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Polikarpov Po-2/U-2: Časopis Aeromagazin br. 45. str. 32. februar 2003.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Polikarpov Po-2 na Vikimedijinoj ostavi.


Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Поликарпов_По-2&oldid=27556180”