Rade Marković (glumac)

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Za druge upotrebe, pogledajte Rade Marković (višeznačna odrednica).
Rade Marković
Marković 2009. godine
Lični podaci
Puno imeRadomir Marković
Datum rođenja(1921-10-14)14. oktobar 1921.
Mesto rođenjaBeograd, Kraljevina SHS
Datum smrti10. septembar 2010.(2010-09-10) (88 god.)
Mesto smrtiZabok, Hrvatska
Porodica
SupružnikOlivera Marković (1945–1964)
DecaGoran Marković
Rad
Aktivni period1948—2005.
Veza do IMDb-a

Radomir Marković (Beograd, 14. oktobar 1921 — Zabok, 10. septembar 2010) bio je srpski pozorišni i filmski glumac.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Rade Marković je maturirao 1939. godine u Drugoj muškoj gimnaziji u Beogradu.[1] Najpre je studirao Tehnički, a zatim prešao na Filozofski fakultet u Beogradu, da bi se potom posvetio glumi, na početku samo amaterski, sa grupom mladih beogradskih entuzijasta prve posleratne generacije,[2] koji probaju u prostorijama Kolarčevog univerziteta. U toj grupi je bila i Olivera Đorđević (kasnije poznata srpska glumica Olivera Marković) sa kojom se venčao 1945. godine, i sa kojom je godinu dana kasnije dobio sina Gorana, poznatog srpskog reditelja.

Bio je istaknuti član Beogradskog dramskog pozorišta 1950 — 1952. i 1954 — 1966. godine, ali je igrao i na svim drugim beogradskim scenama, na kojima je ostvario preko 200 uloga. Naročito je bio sugestivan u karakternim ulogama najšireg raspona.

Bio je profesor glume na Akademiji dramskih umetnosti u Novom Sadu od 1983. do 1999. godine. Gde je izveo 4 klase glumaca među kojima su Marko Živić, Milica Zarić, Srđan Timarov, Dragan Vujić, Radmila Tomović, Milan Čučilović.

Pozorištu je ostao veran i nakon odlaska u penziju, pa sve do svoje smrti.

Dana 6. oktobra 2010. godine trebalo je da igra na premijeri predstave Zlatno tele u Narodnom pozorištu u Beogradu, u režiji njegovog sina Gorana Markovića.

Bio je spiker u prvim filmskim novostima po oslobođenju Beograda, kao i u mnogim kratkometražnim filmovima.

Bio je na odmoru u Klanjecu, u kući svoje druge supruge, kada mu je pozlilo. Preminuo je 10. septembra 2010. godine u 89. godini života na kardiološkom odeljenju bolnice u Zaboku, u Hrvatskoj. Sahranjen je 15. septembra u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu .

Filmska karijera[uredi | uredi izvor]

Kao filmski glumac debitovao je 1948. godine ulogama skojevca-ilegalca Miše u filmu Besmrtna mladost Vojislava Nanovića i nedozrelog muža Tonce u filmu Sofka Radoša Novakovića.

Stalno je prisutan i tražen glumac. Do 1987. godine je nastupio u oko 60 filmova reditelja svih generacija. Osobito je zapažen u ulogama, glavnim i većim sporednim, autoritativnih ličnosti.

S mnogim autorima snimio je po nekoliko filmova: Čudotvorni mač (1950) i Šolaja (1955, za koju je dobio Zlatnu arenu za sporednu ulogu na festivalu u Puli 1956) Vojislava Nanovića; Daleko je sunce (1953), Pesma (1961), Operacija Ticijan (1963) i Bekstva (1968) Radoša Novakovića; Sumnjivo lice (1954) i Put oko sveta (1964) Soje Jovanović; Zenica (1957) i Kako su se voleli Romeo i Julija (1966) Jovana Živanovića; Prvi građanin male varoši (1961), Leto je krivo za sve (1961) i Devojka (1965) Puriše Đorđevića; Roj (1966, za koju je dobio prvu nagradu /ex aequo/ za mušku ulogu na festivalu glumačkog ostvarenja u Nišu), Hasanaginica (1967), Delije (1968) i Burduš (1970) Miodraga Popovića; Diverzanti (1967) i Valter brani Sarajevo (1972) Hajrudina Krvavca; Klopka za generala (1971) i SB zatvara krug (1974) Mikija Stamenkovića; Otpisani (1974) i Kraljevski voz (1982) Aleksandra Đorđevića; Nacionalna klasa (1979), Majstori, majstori (1980) i Variola vera (1982) Gorana Markovića.

Od ostalih uloga posebno se ističu one u Tuđoj zemlji (1957) Joze Galea, za koju je nagrađen drugom nagradom u Puli, i Radopolju (1963) Stoleta Jankovića, za koju je osvojio pulsku Srebrnu arenu. Nastupao je i u inostranstvu (na primer Kradljivac breskvi (1964), Vula Radeva u Bugarskoj; Voda nešto nosi (1969), J. Kadara i E. Klosa u bivšoj SSSR; Zlatne naočare (1986), Đulijana Montalde u Italiji, kao i u mnogobrojnim televizijskim dramama i serijama.

Rade Marković, glumac i Bojan Stupica u Radio Beogradu, pedesetih godina 20. veka

Režirao je i dva dokumentarna filma:

Nagrade[uredi | uredi izvor]

Sumirano, Rade Marković je jedan od najvećih i najpostojanijih imena srpskom glumišta u periodu od Drugog svetskog rata pa do novog milenijuma. Na filmu je odigrao 81 ulogu; u televizijskim dramama, serijama i drugim emisijama 62 uloge, učestvovao je u 186 radio-drama, a na pozorišnim scenama ostvario je ukupno 96 uloga.

Kao profesor Akademije umetnosti u Novom Sadu izveo je četiri klase, sa ukupno 39 studenata (Dušan Jakišić, Dragan Vujić Vujke, Radmila Tomović, Milan Čučilović, Srđan Timarov, Milica Zarić i drugi).

Tokom pet decenija glumačkog prisustva, pre svega na pozorišnoj sceni, Marković je stekao nepodeljena priznanja kritike, publike i kolega zbog najmanje dva razloga: duboke odanosti, može se reći pune posvećenosti pozivu, što je najčešće donosilo vrhunska ostvarenja, kao i neposustalog traganja za novim, savremenim i modernim glumačkim izazovom, kojim je nastojao da pomeri standarde u glumi u čemu je bio jedan od tvoraca avangardnih pozorišnih puteva u našoj sredini.

Nagrađen je svim najznačajnijim stručnim i društvenim nagradama i priznanjima:

Kao dobitniku nagrade „Dobričin prsten“, Savez dramskih umetnika Srbije izdao je monografiju ili zbornik radova posvećen njegovom ukupnom stvaralaštvu. Priređivač zbornika je teatrolog Zoran T. Jovanović. Njemu u čast je od 20. februara 2011. velika scena Beogradskog dramskog pozorišta ponela ime „Rade Marković“.[3]

Filmografija[uredi | uredi izvor]

1940▼ 1950▼ 1960▼ 1970▼ 1980▼ 1990▼ 2000▼ Ukupno
Dugometražni film 2 12 30 18 18 5 3 88
TV film 0 1 2 19 5 3 0 30
TV serija 0 0 3 37 18 4 2 64
TV mini serija 0 0 0 4 1 2 0 7
TV kratki film 0 0 1 1 0 0 0 2
Kratki film 0 1 1 0 0 0 0 2
Ukupno 2 14 37 79 42 14 5 193
Rade i Olivera Marković, 1959.
God. Naziv Uloga
1940-e▲
1948. Besmrtna mladost Miša
1948. Sofka Tomča
1950-e▲
1950. Čudotvorni mač Nebojša
1953. Daleko je sunce Uča
1954. Sumnjivo lice Žika
1955. Lažni car Šćepan Mali
1955. Šolaja Drenko, kapetan Kraljevske vojske
1957. Mali čovek
1957. Tuđa zemlja
1957. Atomska bajka
1957. Zenica
1957. Ne čekaj na maj
1958. Nikoletina Bursać (TV) Nikoletina Bursać
1958. Te noći Pavle
1958. Tri želje Petr
1960. e▲
1961. Leto je krivo za sve Major
1961. Pesma Kapetan Klaus
1961. Prvi građanin male varoši Miško Radić
1962. Saša Španac
1962. Kozara Vukša
1963. Operacija Ticijan Miha - inspektor policije
1963. Radopolje Ilija
1963-1964. Na slovo, na slovo (TV serija) Rade
1964. Put oko sveta Čovek s nogom
1964. Kradljivac bresaka Ivo Obrenović
1965. Devojka
1965. Druga strana medalje Ognjen Ružić
1966. Most
1966. Vojnik Andrej
1966. Roj
1966. Štićenik
1966. Kako su se voleli Romeo i Julija? Relja Dimitrijević
1967. Hasanaginica
1967. Nož Kosta Petrov
1967. Diverzanti Doktor
1967. Bomba u 10 i 10 Marko
1968. Delije
1968. Stubovi društva (TV kratki) Bernik
1968. Trojica protiv svih... a žena četvrta (TV)
1968. Bekstva
1968. Trojica protiv svih (TV)
1968. Ganngsterski vođa
1968. Goli čovjek Ilija
1969. Neka daleka svjetlost
1969. Touha zvaná Anada
1969. Pod novim krovovima
1970-e▲
1970. Slučaj Openhajmer (TV) Isak Rabi
1970. Bablje leto
1970. Biciklisti
1970. Burduš
1971. Dom i lepota
1971. Klopka za generala General Draža Mihajlović
1971. Balada o svirepom... Savo
1971. Operacija 30 slova (serija)
1971. Uloga moje porodice u svjetskoj revoluciji Strogi
1971. Direktor
1972. Selo bez seljaka (serija)
1972. Ratnički talenat
1972. Nesahranjeni mrtvaci (TV)
1972. Čovek koji je bacio atomsku bombu na Hirošimu (TV) Branilac
1972. Smeh sa scene: Atelje 212 Todor 1
1972. Zasluge
1972. Izdanci iz opaljenog grma (serija) Vujović
1972. Valter brani Sarajevo Sead Kapetanović
1973. Oni lepi rođendani
1973. Brauningova verzija
1973. Piknik na frontu (TV) Gospodin Tepan
1973. Sutjeska Radoš
1974. Valter brani Sarajevo (serija) Sead Kapetanović
1974. Obešenjak
1974. SB zatvara krug Marko Janković
1974. Obraz uz obraz (serija) Rade
1974. Otpisani Milan
1974. Dimitrije Tucović (TV serija) Jaša Prodanović
1975. Prokletinja Islednik
1975. Pavle Pavlović drug Cvetić
1974-1975. Otpisani (serija) Milan
1975. Kuća Saša
1975. Život je lep (serija) Profesor Strahinja Hadžić
1976. Proces Đordanu Brunu Đovanni Mocenigo
1976. Povratak otpisanih Milan
1976. Ozračeni
1976. Morava 76 (serija)
1976. Metak u leđa
1976. Grlom u jagode (serija) Tata Bogdan
1977. 67. sastanak Skupštine Kneževine Srbije (TV) Dimitrije Jovanović (predsednik skupštine)
1977. Specijalno vaspitanje Sudija
1978. Okupacija u 26 slika Jakov, Mihov otac
1978. Punom parom TV serija Božo
1978. Čardak ni na nebu ni na zemlji (serija) Stanislav
1978. Siroče
1978. Povratak otpisanih (TV serija) (serija) Major Milan
1978. Lasno je naučiti, nego je muka odučiti (serija)
1979. Prva srpska železnica (TV) Emil Bonti
1979. Joakim
1979. Slom (serija) Načelnik generalštaba General Petar Kosić
1979. Nacionalna klasa Moma
1979. Trofej Direktor
1979. Bife Titanik (TV) Narator
1980-e▲
1980. Majstori, majstori Miloje
1980. Petrijin venac Doktor Nikolić
1980. Jelenko (TV serija) Djed
1980. Snovi, život, smrt Filipa Filipovića Otac Vasilije Filipović
1981. Kraljevski voz Kurir
1981. Aretej
1981. Dečko koji obećava Slobodanov otac
1981. Svetozar Marković (serija) Dimitrije Matić
1981. Šesta brzina Drug Filipović
1982. Kiklop
1982. Divlje meso Gospodin Herman Klauš
1982. Mikelanđelo (TV) Profesor
1982. Priče iz radionice (serija) Drug Filipović
1982. Variola vera Upravnik Cole
1983. Kiklop (TV serija)
1983. Nabujala reka
1983. Kako sam sistematski uništen od idiota Siniša
1984. Ne tako davno (TV serija)
1984. Tajni dnevnik Sigmunda Frojda
1985. Sudbina umetnika - Đura Jakšić (TV) Stevan Todorović
1986. Bal na vodi Dr Svetislav Popović
1986. Lijepe žene prolaze kroz grad
1987. Pod ruševinama
1987. Gli occhiali d'oro
1988. War and Remembrance SS Kapetan (Terezijenštat)
1989. Sabirni centar Profesor Miša
1989. Seobe Karlo Lotarinski
1990-e▲
1990. Jastuk groba mog (serija) Dositej Obradović
1990. Belle epoque
1991. Apis
1992. Der zweite Tod des Gregor Z.
1992. Tito i ja Deda
1993. Pun mesec nad Beogradom Vampir Alimpije
1993. Teatar u Srba (serija) Kir Janja
1993. Broz i ja (TV serija) Deda
1995. Simpatija i antipatija (TV) Joakim Vujić
1995. Ubistvo s predumišljajem Dr. Branko Kojović
1998. Knez Mihailo
2000-e▲
2000. Zemlja istine, ljubavi i slobode Nebojša / Drug Marković
2001. Metla bez drške 5 (serija) Gospodin Milidragović
2002. Kazneni prostor (serija) Komšija Mika
2003. Mali svet Stari doktor
2005. Mi nismo anđeli 2 Profesor

Izvori[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Maturanti iz 1939. obeležili jubilej („Politika”, 22. maj 2009)
  2. ^ Glumci sa prostora bivše Jugoslavije - Rade Marković
  3. ^ Nova scena „Rade Marković“ („Kurir“, 21. februar 2011) Arhivirano na sajtu Wayback Machine (22. februar 2011), Pristupljeno 14. 4. 2013.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Раде_Марковић_(глумац)&oldid=27536435”