Reke i jezera Jermenije
Republika Jermenija je planinska država veoma bogata vodnim resursima. Zbog toga su brojni drevni narodi celo to područje nazivali „zemljom reka i jezera.“ Vodene površine zauzimaju oko 4,7% državne teritorije.
U zemlji postoji 9.480 vodotoka od kojih je 379 duže od 10 km. Sa 186 km toka kroz Jermeniju najduža je reka Ahurjan. U državi postoji preko 100 vodenih akumulacija, od kojih je najveća jezero Sevan, koje je i najveće jezero na celom Kavkazu.
Ukupne zalihe površinskih voda u Jermeniji iznose oko 7,7 milijardi m³, uključujući i nešto manje od 1 milijarde m³ vodnih resursa koje deli sa susednim državama.[1]
Reke[uredi | uredi izvor]
Preko teritorije Jermenije protiče 9.480 većih i manjih vodotoka, ukupne dužine preko 23.000 km, od kojih njih 379 ima dužinu toka veću od 10 km.
Jermenske reke predstavljaju uglavnom pritoke velikih reka Južnog Kavkaza Araksa i Kure i pripadaju slivu Kaspijskog jezera. Najveća reka koja protiče preko Jermenije je Araks koji predstavlja pograničnu reku ove zemlje sa Turskom i Iranom. Većina jermenskih reka se uliva upravo u Araks i teče od severa ka jugu i severoistoku. Najvažnije pritoke Araksa su Ahurjan, Kasah, Hrazdan, Azat, Arpa, Vorotan i Vohči. Ka severozapadu i Kuri teku Debed i Agstev.
U narednoj tabeli predstavljene su najveće reke Jermenije po dužini toka kroz tu zemlju:
| Reka | Tok kroz Jermeniju u km |
|---|---|
| Ahurjan | 186 |
| Vorotan | 119 |
| Araks | 158 |
| Hrazdan | 141 |
| Arpa | 126 |
| Agstev | 99 |
| Debed | 152 |
| Kasah | 89 |
| Vohči | 88 |
| Pambak | 86 |
| Džoraget | 71 |
| Getik | 58 |
| Vedi | 58 |
| Azat | 56 |
| Argiči | 51 |
| Ehegis | 49 |
| Martuni | 42 |
| Sevdžur | 40 |
| Megri | 32 |
| Vardenis | 29 |
| Norašenik | 29[2] |
Vodopadi[uredi | uredi izvor]
Neki od većih vodopada u Jermeniji su:
| Vodapad | Reka | Visina (m) | Marz |
|---|---|---|---|
| Kasahski | Kasah | 70 | Širak |
| Džermuški | Arpa | 68 | Vajoc Džor |
| Trčkan | Čičhan | 25,5 | Lori |
| Šakinski | Šaki | 18 | Sjunik |
Jezera[uredi | uredi izvor]
Na teritoriji Jermenije postoji oko stotinak manjih jezerskih površina, a većina njih tokom sušnog perioda u potpunosti presuši. Po veličini i značaju najvažnija jezera su Sevan i Arpi. Ukupan vodni bilans svih jermenskih jezera je 39,3 miliona m³ vode.
Posle Titikake u Južnoj Americi, Sevan je po površini drugo visokoplaninsko jezero na svetu.
| Jezero | Marz | Površina (km²) |
|---|---|---|
| Sevan | Geharkunik | 1.243 |
| Arpi | Širak | 22 |
| Sev | Sjunik | 2 |
| Aknalič | Kotajk | 0,53 |
| Kari lič | Aragacotn | 0,12 |
| Ajgr | Armavir | 0,16—0,6 |
| Lesing | Tavuš | - |
| Parz | Tavuš | - |
| Etik | Lori | 0,087 |
Postoji i oko 74 veštačkih jezera, ukupne zapremine nešto manje od 1 milijarde m³, a planirana je izgradnja još 13 akumulacija.
Najveća akumulacija je Ahurjansko jezero, u severozapadnom delu zemlje na reci Ahurjan, ukupne zapremine od 525 mln m³.
| Akumulacija | Zapremina (mln m³) | Reka |
|---|---|---|
| Ahurjansko jezero | 525 | Ahurjan |
| Spandarjansko jezero | 257 | Vorotan |
| Aparansko jezero | 81 | Kasah |
| Tolorsko jezero | 80 | |
| Azatsko jezero | 70 | Azat |
| Kečutsko jezero | 23 | Arpa |
Močvare[uredi | uredi izvor]
Jermensko tlo je uglavnom suvo, a jedina močvarnija područja su na jugu, u dolini reke Araks, posebno u blizini manastira Hor Virap, kod jezera Ajgr i ušća Sevdžura.
Manje močvarne površine su u Masrikskoj ravnici, Lorijskoj kotlini i oko 1,5 km severozapadno od Sevanskog poluostrva.[3]
Podzemne vode[uredi | uredi izvor]
Rezerve podzemnih voda procenjuju se na 4.017 milijardi m³ a veliki problem je njihova neravnomerna raspoređenost. Oko 70% svih podzemnih voda otiče na Araratskoj ravnici i tom području zemlje nalaze se na dubinama između 40 m i 300 metara.
Podzemne vode u Jermeniji igraju veoma važnu ulogu u životu čoveka, jer se koriste za navodnjavanje i za piće (96% pitke vode dolazi iz podzemnih izvora). U proseku godišnje se potroši oko 3 milijarde m³ podzemnih voda. Od toga oko 1,6 mlr m³ na površinu izbija u vidu izvora (kojih ima oko 8.000),[4] a ostatak hrani reke i jezera.[5]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ http://www.oecd.org/dataoecd/36/55/40637430.pdf
- ^ [http://www.advantour.com/rus/armenia/geography/rivers.htm География Армении — Реки
- ^ „Turizm i otdыh v Armenii.”. Arhivirano iz originala 04. 07. 2015. g. Pristupljeno 04. 02. 2012.
- ^ Armenian Soviet Socialist Republic definition of Armenian Soviet Socialist Republic in the Free Online Encyclopedia.
- ^ „Arhivirana kopija” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 4. 8. 2009. g. Pristupljeno 4. 2. 2012.
