Romanija
| Romanija | |
|---|---|
 Srpska zastava na Romaniji, Crvene stijene. | |
| Geografske karakteristike | |
| Najviša tačka | Veliki Lupoglav |
| Ndm. visina | 1.652 m |
| Koordinate | 43° 51′ 42″ S; 18° 40′ 14″ I / 43.8616° S; 18.6705° I |
| Geografija | |
  Romanija | |
| Države |  Bosna i Hercegovina |
| Republike |  Republika Srpska |
Romanija je planina i regija u istočnom dijelu Republike Srpske. Romanijski plato i regija obuhvata gradove, Pale, Sokolac, Han Pijesak, Rogatica; dok se planina Romanija prostire jugozapadno od Sokoca, sjeveroistočno od Pala i istočno od Istočnog Sarajeva. Najviša tačka je Veliki Lupoglav sa nadmorskom visinom od 1.652 metara. Na južnoj strani, iznad Pala, nalazi se čuvena Novakova pećina, čiji je naziv vezan za hajduka Starinu Novaka. Na zapadnoj strani, iznad Mokrog, su poznate Crvene stijene. Na visoravni Ravnoj Romaniji, 2002. godine izgrađena je crkva Sv. Velikomučenika Georgija. Romanija je dio Sarajevsko-romanijske regije u Republici Srpskoj. Regija obuhvata Istočno Sarajevo i planinu Romaniju.
Etimologija[uredi | uredi izvor]
Naziv Romanija, bukvalno znači — zemlja Rimljana. Vjeruje se da je ime nastalo u ranom srednjem vijeku dolaskom Slovena i Avara na ove prostore početkom 7. vijeka. Tada se dio romaniziranog stanovništva povukao na Romaniju, te je tako planina dobila ime.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Romanija je kroz istoriju bila poznata po brojnim hajducima, smatra se kolijevkom hajdučije. Najstarije pisane vijesti o brojnim hajducima na Romaniji je iz 1658. godine, kada je Francuz Kikle opisao svoj put preko ove planine. Sarajevski hroničar Mula Mustafa Bašeskija 1783. godine, takođe piše o razbojnicima na ovom području. Najpoznatiji hajduci sa Romanije su Starina Novak, te Deli Radivoje, Grujica. Prema predanju, poznati Limun harambaša, saborac Baja Pivljanina, bio je rodom sa Romanije.[2] Od pada stare srpske države Bosne, pa sve do kraja 19. vijeka hajdučija na Romaniji je bila aktivna. Posljednje čete sa Romanije predvodio je čuveni harambaša Jovo Tandarić iz Han Pijeska.[3][4]
Glavne hajdučke ličnosti pripadaju ovoj oblasti
— dr Milenko S. Filipović
Srpske trupe, Kraljevine Srbije i Kraljevine Crne Gore oslobodile su Romaniju 29. septembra 1914. godine.[5]
Za vrijeme Drugog svjetskog rata Romanija je bila centar partizanskog otpora protiv fašističkih ustaško-njemačkih snaga. Iz tog vremena nastala je i poznata partizanska pjesma „Ide Tito preko Romanije” koja je posvećena partizanskoj borbi na prostoru Romanije. U vrijeme raspada Jugoslavije, septembra 1991. godine, proglašena je Srpska Autonomna Oblast Romanija (SAO Romanija). U novembru 1991. ova oblast je spojena sa novoformiranom oblašću SAO Birač i nazvana je SAO Romanija-Birač. Sa formiranjem Srpske Republike Bosne i Hercegovine, kasnije Republike Srpske, oblast ulazi u njen sastav.
-
SAO Romanija u septembru 1991. -
SAO Romanija u novembru 1991.
Galerija[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Pale uživo: Novakova pećina krije tajne stanovnika romanijskog platoa
- ^ Vodič kroz opštinu Sokolac : znamenitosti zavičaja str, 37.
- ^ Han Pijesak : prostor — vrijeme — ljudi : monografija str 71
- ^ Vodič kroz opštinu Sokolac : znamenitosti zavičaja str, 38
- ^ Politika, br. 3.824 od srede 17. septembra 1914, naslovna strana
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Abazović, Dobrila; Elez, Velemir; Karadžić, Grujo; Gajević, Branko (2010). Vodič kroz opštinu Sokolac : znamenitosti zavičaja. Sokolac: Info centar. ISBN 978-99955-669-0-6.
- Krsmanović; Sokanović; Kosorić, Jovo;Savo;Mirko (2011). Han Pijesak : prostor — vrijeme — ljudi : monografija. Han Pijesak. ISBN 978-86-914787-0-4.
- Mala enciklopedija Prosveta (3 izd.). Beograd: Prosveta. 1985. ISBN 978-86-07-00001-2.
- Marković, Jovan Đ. (1990). Enciklopedijski geografski leksikon Jugoslavije. Sarajevo: Svjetlost. ISBN 978-86-01-02651-3.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
