Savino Selo

Koordinate: 45° 30′ 13″ S; 19° 31′ 22″ I / 45.50348° S; 19.52275° I / 45.50348; 19.52275
S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Savino Selo
Spomenik Savi Kovačeviću u centru Sela
Administrativni podaci
DržavaSrbija
Autonomna pokrajinaVojvodina
Upravni okrugJužnobački
OpštinaVrbas
Stanovništvo
 — 2011.Pad 2.957
 — gustina47/km2
Geografske karakteristike
Koordinate45° 30′ 13″ S; 19° 31′ 22″ I / 45.50348° S; 19.52275° I / 45.50348; 19.52275
Vremenska zonaUTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina83 m
Površina61,7 km2
Savino Selo na karti Srbije
Savino Selo
Savino Selo
Savino Selo na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj21467
Pozivni broj021
Registarska oznakaVS

Savino Selo (nem. Torschau) je naselje u opštini Vrbas u Južnobačkom okrugu. Prema popisu iz 2022. bilo je 2562 stanovnika.

Nosi naziv u znak sećanja na narodnog heroja Savu Kovačevića (1909—1943), komandanta Treće udarne divizije koji je stradao tokom bitke na Sutjesci. Ovde se nalazi Vila u Savinom Selu.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Naselje Torža (današnje Savino Selo) je prvi put pominje za vreme Bačke županije 1416. godine.

Torža se formirala za potrebe utvrđivanja austrijskog uticaja u ovim krajevima i to kolonizacijom Nemaca. Osnivači Torže prispeli su u Bačku 1783. godine, ali su morali biti razmešteni po "zimovnicima", odnosno u obližnjim naseljima: Odžaci, Despotovo, Bački Petrovac, Kula i Kucura. Istoričar Torže, Peter Vak, nije ostavio precizne podatke o matičnim područjima i naseljima iz kojih su se doselili Nemci, već je samo naveo Rajnsku oblast u širem smislu. Međutim, on je tačno označio pravac i dužinu putovanja migranata, a uz to je do precizno naveo sve obaveze prihvatnih vlasti i olakšice koje im je država pružala. Iseljenici su polazili za Toržu iz Manhajma, i to u nekoliko grupa, držeći se gotovo istog puta kao i osnivači ostalih nemačkih sela u Bačkoj. [1] Od Regenzburga do Apatina Nemci su putovali uglavnom brodovima. Usput su se morali prijavljivati nadležnim administrativnim ustanovama radi verifikovanja putnih isprava i dodele novčanih sredstava za podmirenje putnih troškova. Tako su se u Beču prijavili mađarskoj dvorskoj kancelariji[2], gde su ubeleženi najvažniji podaci i gde je svakoj porodici dodeljeno po dve forinte na ime putnih troškova. Potom su se u Budimpešti prijavili kraljevskoj komori[3], gde im je dodeljena još po jedna forinta po porodici. Po naređenju kraljevske komore, Nemci predviđeni za naseljavanje u Bačkoj morali su da nastave put ka Somboru, i da se nakon sakupljanja prijave specijalnoj kancelariji za naseljavanje, uspostavljenoj radi prihvatanja doseljenika, staranja oko izgradnja kuća za njih, izbora i razmeravanja atara, podele zemlje i organizacije obrade. U Somboru su migranti po treći put bili podvrgnuti birokratsko-administrativnom postupku: sve porodice su još jednom popisane, svakoj je uručeno pismeno rešenje o naseljavanju sa tačno naznačenim mestom, ulicom, brojem kuće i brojem članova.

Proslavljena je tu 26. avgusta 1934. godine 150-godišnjica Torže. Doseljeni su tu u 18. veku Nemci iz Pfalca u Nemačkoj.[4] Selo je planski građeno od maja 1784. godine, tako da je u prvom periodu brojalo 223 domaćinstva. Nemci su podigli reformatorsku (ostaci sačuvani do danas) i prvu evangelističku crkvu u tadašnjoj Ugarskoj (porušena posle Drugog svetskog rata). U martu 1937. oluja je srušila fabriku kudelje.[5]

Savino Selo je tipično plansko, vojvođansko selo, sa pravougaono postavljenom regulacijom ulica. Regulaciona širina ulica je od 25 do 48 m, a dužina oko 1,5 km.

Demografija[uredi | uredi izvor]

U naselju Savino Selo živi 2526 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 37,3 godina (36,3 kod muškaraca i 38,3 kod žena). U naselju ima 1073 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,12 (popis 2002).

Stanovništvo u ovom naselju veoma je heterogeno, a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka
Demografija[6]
Godina Stanovnika
1948. 4.848
1953. 4.437
1961. 4.905
1971. 3.856
1981. 3.575
1991. 3.592 3.553
2002. 3.351 3.375
2011. 2.957
Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍[7]
Crnogorci
  
 1.280 38,19%
Srbi
  
 1.211 36,13%
Slovaci
  
 166 4,95%
Mađari
  
 161 4,80%
Hrvati
  
 106 3,16%
Rusini
  
 74 2,20%
Ukrajinci
  
 65 1,93%
Jugosloveni
  
 50 1,49%
Muslimani
  
 39 1,16%
Makedonci
  
 13 0,38%
Romi
  
 8 0,23%
Bošnjaci
  
 8 0,23%
Nemci
  
 7 0,20%
Slovenci
  
 5 0,14%
Bunjevci
  
 4 0,11%
nepoznato
  
 25 0,74%


Stanovništvo prema polu i starosti[8]
m
ž
? 2
  
  
 6
80+ 16
  
  
 34
75—79 34
  
  
 75
70—74 63
  
  
 85
65—69 90
  
  
 87
60—64 64
  
  
 102
55—59 64
  
  
 68
50—54 116
  
  
 96
45—49 133
  
  
 130
40—44 144
  
  
 123
35—39 117
  
  
 120
30—34 76
  
  
 102
25—29 101
  
  
 104
20—24 145
  
  
 114
15—19 154
  
  
 141
10—14 131
  
  
 131
5—9 104
  
  
 113
0—4 71
  
  
 95
Prosek : 36,3 38,3
Domaćinstva
Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.
Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002.
Broj domaćinstava 1.188 1.016 1.292 1.001 995 1.053 1.073
Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.
Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosek
Broj domaćinstava 212 226 179 243 136 50 18 9 0 0 3,12
Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu
Pol Ukupno Neoženjen/Neudata Oženjen/Udata Udovac/Udovica Razveden/Razvedena Nepoznato
Muški 1.319 463 758 63 35 0
Ženski 1.387 328 765 240 53 1
UKUPNO 2.706 791 1.523 303 88 1
Stanovništvo po delatnostima koje obavlja
Pol Ukupno Poljoprivreda, lov i šumarstvo Ribarstvo Vađenje rude i kamena Prerađivačka industrija
Muški 614 172 0 0 273
Ženski 340 74 0 0 130
UKUPNO 954 246 0 0 403
Pol Proizvodnja i snabdevanje Građevinarstvo Trgovina Hoteli i restorani Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški 5 10 37 8 34
Ženski 2 1 52 4 4
UKUPNO 7 11 89 12 38
Pol Finansijsko posredovanje Nekretnine Državna uprava i odbrana Obrazovanje Zdravstveni i socijalni rad
Muški 1 4 11 8 9
Ženski 2 2 14 19 28
UKUPNO 3 6 25 27 37
Pol Ostale uslužne aktivnosti Privatna domaćinstva Eksteritorijalne organizacije i tela Nepoznato
Muški 2 1 0 39
Ženski 2 0 0 6
UKUPNO 4 1 0 45

Galerija[uredi | uredi izvor]

  • Centar sela sa Evangelističkom crkvom u pozadini
    Centar sela sa Evangelističkom crkvom u pozadini
  • Evangelistička crkva
    Evangelistička crkva
  • Spomenik u selu
    Spomenik u selu
  • Vila u selu
    Vila u selu

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Wack, Peter (1934). Torža 1784-1934 : Eine hundertfünfzigjährige deutsche Gemeinde in Jugoslawien. Novi Vrbas. str. 27. 
  2. ^ Ungarische Hofkanzlei (na jeziku: nemački), 2020-06-06, Pristupljeno 2021-03-04 
  3. ^ Hofkammer (na jeziku: nemački), 2021-01-11, Pristupljeno 2021-03-04 
  4. ^ "Pravda", Beograd 23. avgust 1934. godine
  5. ^ "Politika", 26. mart 1937
  6. ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9. 
  7. ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9. 
  8. ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

Vasović, dr Milorad (1968): Vrbas i njegova komuna - geografska monografija. str. 29.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Савино_Село&oldid=27686700”