Saobraćaj u Francuskoj

Francuska je jedna od najvećih i najznačajnijih zemalja u Evropi. Ona izlazi na niz veoma važnih mora i proteže se kroz niz veoma važnih oblasti (Atlantik, Lamanš, Sredozemlje, oblast Alpa, doline Rajne i Rone), pa je mnogi smatraju „ključnom zemljom zapadne Evrope". Francuska je takođe visokorazvijena zemlja, što sve zajedno čini njenu saobraćajnu mrežu gustom, visoko razvijenom i sigurnom.

Francuska ima razvijen drumski, železnički, vazdušni i vodni saobraćaj. Najveći saobraćajni čvor zemlje i jedna od najvećih u Evropi je glavni grad, Pariz.

Železnički saobraćaj[uredi | uredi izvor]

Mnogi železnički mostovi su prava graditeljska dela, kao ovaj na Korzici

Pogledati: državno preduzeće za železnicu - „Državno prezeće za francusku železnicu“, poznatije po akronimu SNCF.

Po podacima iz 1998. godine ukupna dužina železničke mreže u Francuskoj je 31.939 km, od čega je 31.840 km pod nadležnošću SNCFa. Ovo se odnosi na pruge standardnog koloseka. Pored toga u zemlji postoji i 99 km pruga uskog koloseka (1000 mm). Francuska železnica je veoma napredna i ona je prevazišla mnoge prirodne prepreke, poput Lamanša, gde postoji podzemna veza železnicom. Takođe, francuska železnica slovi za najbržu na svetu. 2007. g. postignut je novi rekord od 575 km/čas. "TGV" vozovi obično idu brzinama preko 300 km/čas, pa je čak u zemlji otvorena rasprava da li se vremenski isplati ići avionima na domaćim linijama.

Najvažnije železničko čvorište je prestonica Pariz sa nekoliko ogromnih železničkih stanica iz 19. veka. Od Pariza kreću najvažnije linije u zemlji, kojima se kreću "TGV" vozovi. One idu ka:

zapadu - Le Man, Nant, Brest
jugozapadu - Tur, Bordo, Tuluz
jugoistoku - Lion, Sen Etjen, Marsej, Nica
istoku - Dižon, Bezanson
severoistoku - Rems, Mec, Strazbur
severu - Lil, Kale, Brisel, London
jugu - Nim, Monpelje, Perpinjan, Barselona

Gradska železnica je prisutna u svim većim francuskim gradovima. Metro sistem je prisutan u najvećim gradovima. Za razliku od drugih zemlja vozovi se kreću levom stranom (izuzev u Lionskom metrou). Prestonica Pariz, naravno, ima najrazvijenu metro mrežu sa 16 linija (pogledati: Pariski metro). Smatra se da na nivou upravne jedinice Pariz ne postoji mesto gde je najbliža mestro stanica udaljenija od 350 m, što predstavlja najgušću metro mrežu na svetu. Drugi gradovi sa metro sistemom su:

Lil - 2 linije
Lion - 4 linije
Marsej - 2 linije
Ren - 1 linije
Tuluz - 1 linija
Laon - 1 linija
Nica - u izgradnji

Tramvajski prevoz poseduje većina gradova sa više od 100 hiljada stanovnika. I ovde postoji posebnost- tramvaji saobraćaju levom stranom izuzev u Alzasu.

Železnička veza sa susednim zemljama:

Velika Britanija - da, tunelom ispod Lamanša
Belgija - da
Luksemburg - da
Nemačka - da
Švajcarska - da
Italija - da
Monako - da
Španija - da, uz promenu širine gaza
Andora - ne

Drumski saobraćaj[uredi | uredi izvor]

Ukupna dužina puteva u Francuskoj u 1998. godini je 893.300 km, od čega je na savremene brze puteve otpadalo 5.000 km, a na magistralne puteve 23.500 km. Uprava nad brzim putevima je u rukama privatnih preduzeća, ali pod nadgledanjem državnih organa. Drumska mreža je visoko razvijena, ali po gustini zaostaje za mnogim evropskim zemljama (npr. Mađarska). Takođe, zaostaje i za francuskom železnicom. Putna mreža nižeg ranga takođe je visokog kvaliteta.

Državni brzi-putevi se uglavnom poklapaju sa Evropskim saobraćajnim koridorima i nose dvoznačnu oznaku „M+broj“. U raspodeli brojeva nema strogih pravila, mada postoje neka načela. Npr. najstariji (a tim i najvažniji) auto-putevi nose brojeve od B1 do B10, a brzi putevi koji kreću od Pariza su svi ispod broja B20. Najčešći slučaj je da jedan važni brzi put koji kreće od prestonice nosi jednocifren broj (npr. B1), a da autputevi koji se odvajaju od njega imenuju dvocifrenim brojem koji počinje cifrom prvog (nrp. B186, B137). Pored Pariza velika auto-putna čvorišta su i Marsej, Lion, Lil, Bordo, Strazbur, Le Man. Na prilazima velikim gradovima brzi putevi često imaju i po 2 trake u jednom smeru.

Najvažniji državni brzi putevi su:

Auto-put A1 ili Severni brzi put, Pariz - Kombre - Lens - Lil - granica sa Belgijom (ka Gentu), ukupna dužina puta je 211 km.
Auto-put A2, Kambre - Valensijen - granica sa Belgijom (ka Briselu), ukupna dužina puta je 95 km.
Auto-put A3, Pariz - Sen Deni, ukupna dužina puta je 15 km.
Auto-put A4 ili Istočni auto-put, Pariz - Rems - Šalon-en-Šampanj - Mec - Strazbur - [[]] - granica sa Nemačkoj (ka Štutgartu), ukupna dužina puta je 482 km.
Auto-put A5, Pariz - Troa - Langre - Dižon, ukupna dužina puta je 238 km.
Auto-put A6 ili Južni auto-put, Pariz - Okser - Šalon-sur-Son - Lion, ukupna dužina puta je 470 km.
Auto-put A7 ili Auto-put sunca, Lion - Valens - Avinjon - Marsej, ukupna dužina puta je 303 km.
Auto-put A8 ili Provansalski auto-put, Marsej - Kan - Antib - Nica - Monako - granica sa Italijom (ka Đenovi), ukupna dužina puta je 224 km.
Auto-put A9 ili Langedočki auto-put, Avinjon - Nim - Monpelje - Narbon - Perpinjan - granica sa Španijom (ka Barseloni), ukupna dužina puta je 283 km.
Auto-put A10 ili Akvitanski auto-put, Pariz - Orlean - Tur - Poatje - Bordo, ukupna dužina puta je 543 km.
Auto-put A11 ili Okeanski auto-put, Pariz - Le Man - Anže - Nant, ukupna dužina puta je 543 km.
Auto-put A13 ili Normandijski auto-put, Pariz - Ruan - Avr - Kan (Normandija), ukupna dužina puta je 225 km.
Auto-put A16 ili Evropski auto-put, Pariz - Amjen - Albervil - Kale - Denkerk - granica sa Belgijom (ka Ostendeu), ukupna dužina puta je 312 km.
Auto-put A20 ili Ocitanski auto-put, Orlean - Limož - Tuluz, ukupna dužina puta je 406 km.
Auto-put A26 ili Engleski auto-put, Troa - Rems - Lil - Kale, ukupna dužina puta je 394 km.
Auto-put A28, Albervil - Ruan - Le Man - Tur, ukupna dužina puta je 405 km.
Auto-put A31, Dižon - Langre - Nansi - Mec - granica sa Luksemburgom, ukupna dužina puta je 348 km.
Auto-put A71 ili Overnjski auto-put, Orlean - Burž - Kleron Feran, ukupna dužina puta je 288 km.
Auto-put A75 ili Meridijanski auto-put, Klermon Feran - Mijo - Most Mijo - Monpelje, ukupna dužina puta je 340 km.

Pored klasičnih auto-puteva postoje i autopuni „prsteni“ oko velikih gradova, „Obodni putevi“ (Franc. Périphérique). Pariz poseduje nekoliko prstena.

Vodni saobraćaj[uredi | uredi izvor]

Francuska je primorska zemlja sa dugim izlazom na Atlantski okean i Sredozemno more, dve najvažnije i najprometnije vodene površine ne svetu. Država ima više velikih luka od kojih je najveća Marsej, koja je i svetskog značaja i opslužuje više zemalja u zaleđu. Luka Avr je glavna luka grada Pariza i nalazi na ušću Sene u Lamanš. Sve važne luke suse razvile na ušćima velikih reka u more:

Marsej - ušće Rone u Sredozemno more
Bordo - ušće Žironde u Atlantski okean
Nant - ušće Loare u Atlantski okean
Avr - ušće Sene u Atlantski okean

Unutrašnji vodni saobraćaj Francuske je veoma razvijen, jer postoje izvanredni uslovi za to - veliki ravničarski predeo, veliki broj velikih i dugih reka, niski prevoji i razvođa. Dužina puteva (plovnih reka i kanala) je 14.932 km, od čega je 6.969 km pod stalnim prometom. Iako okosnicu čine reke Francuske, poput Loara, Žironde, Rone, Sene, na državnu mrežu naslanjaju i granični plovni putevi (Rajna, Meza) više okolnih zemalja (Belgija, Nemačka, Francuska).

Veštački prokopani kanali igraju veoma važnu ulogu u unutrašnjem vodnom saobraćaju Francuske budući da spajaju sva prometno bitnija mora i reke i omogućavaju plovidbu između različitih delova zemlje bez izlaska iz teritorijalnih voda. Takođe, ona znatno skraćuju neke prirodne plovne razdaljine.

Gasovodi i naftovodi[uredi | uredi izvor]

Gasovod: 24.746 km

Naftovod: 3.059 km

Vazdušni transport[uredi | uredi izvor]

Budući da je Francuska velika i turistički najposećenija zemlja na svetu, vazdušni saobraćaj ima veliki značaj nego u drugim zemljama. Najveći aerodromi su oni vezani za velike gradove i turističke oblasti (Azurna obala, Alpi). U državi se nalazi veliki deo pogona proizvođača aviona "Erbas", a poznati su i francuski avioni tipa "Miraž". Francuska takođe učestvuje i u kosmičkim programima.

U Francuskoj postoji veliki broj avio-preduzeća, od kojih je najpoznatije i najveće državno preduzeće Er Frans, jedno od najvažnijih na celom svetu.

U zemlji postoji čak 478 zvanično upisanih aerodroma 1999. godine, od čega 288 sa čvrstom podlogom (pogledati: Aerodromi u Francuskoj). Oko 200 aerodroma je uvršteno na listu međunarodnih aerodroma sa IATA kodom (IATA Airport Code), što je veoma veliki broj spram drugih zemalja. Najpoznatiji od njih su:

Međunarodni aerodrom „Šarl de Gol“, poznat i kao „Roisi“, u Parizu - CDG
Međunarodni aerodrom „Orli“ u Parizu - ORY
Međunarodni aerodrom „Azurna Obala“ u Nici - NCE
Aerodrom „Sen-Egziperi“ u Lionu - LYS
Aerodrom „Provansa“ u Marseju - MRS
Aerodrom „Strazbur“ u Strazburu - SXB
Aerodrom „Blanjak“ u Tuluzu - TLS
Aerodrom „Merinjak“ u Bordou - BOD
Aerodrom „Izer“ u Grenoblu - GNB
Aerodrom „Atlantik“ u Nantu - NTE
Aerodrom „Leski“ u Lilu - LIL

Pariz je najvažnije vazduhoplovno čvorište u Francuska i jedno od najvećih u svetu sa dva velika aerodroma (Šarl de Gol, Orli) i još nekoliko manjih. Najvažniji državni aerodrom je "Šarl de Gol“, koji spada među 10 najprometnijih aerodroma na svetu ( "habova"). Aerodrom ima čak 8 terminala.

Većina drugih značajnih aerodroma su tipični aerodromi uz velike gradove. Izuzeci su aerodromi u turističkim oblastima, poput Aerodroma u Nici i Aerodrom u Grenoblu.

Francuska poseduje i 3 heliodroma (2005. g.).

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

*