Spuštač jezika

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Drveni i metalni depresori

Spuštač jezika, stručno depresor jezika ili jednokratna spatula, nazivi su za medicinski instrument korišćen u lekarskoj praksi s ciljem da se spusti jezik kako bi se nesmetano mogli pregledati usna duplja i grlo.[1] U suprotnom, može se desiti da pacijent ne može samostano da skloni jezik, što otežava sam oralni pregled. Kolokvijalni nazivi za ovu alatku jesu lekarska ili doktorska kašika, dok se naziva i jednokratnom spatulom.

Opšte odlike[uredi | uredi izvor]

Savremeni spuštači jezika su ravni, tanki, izduženi i napravljeni od drvenog materijala. Zaobljeni su i zaravnjeni na oba kraja, kao štapići za sladoled.[2] Imajući u vidu istorijski osvrt, pravljeni su od raznolikih materijala i u malim količinama,[3] i to od balsovog drveta i borovine, dok se danas prave na veliko i od materijala nižeg kvaliteta. Sačuvani su primerci metalnih i drvenih jednokratnih spatula iz perioda Američkog građanskog rata.[4]

Zbog prirode njihove upotrebe (stavljanje u usta), depresore treba držati na čistom, ali ne nužno i sterilisanom mestu. Kako bi sprečila kontaminaciju ovih instrumenata pre upotrebe, preduzeća-proizvođači proizvode i pakovanja od po jednog artikla, mada je to retko (mnogo su češća pakovanja sa po sto artikala) i služi samo za posebne prilike.[5]

Upotreba je sledeća. Kada pacijent uđe u ordinaciju doktora opšte prakse, a lekar u anamnezi zapazi simptome prehlade ili nekog drugog oboljenja koje pogađa usta, grlo ili disajne puteve, medicinski stručnjak se najčešće odluči na rutinske preglede — osluškivanje pluća i pregled grla. Često se dešava da pregled grla otežava jezik pacijenta. Stoga doktor od njega traži da široko otvori usta i kaže „aaaaa“. Tako se otvara grlo, a lekar pomoću spuštača skloni jezik sa puta.[5]

Mada je principijelno bezopasan i nije preterano neprijatan, pregled sa spuštačem jezika može biti problematičan pacijentima sa izraženim faringealnim refleksom (grč mišića prilikom kojeg se grlo/farinks stegne, pri čemu može doći do kašlja). Adekvatno rešenje problema jeste postavljanje spuštača bliže usnom otvoru i izbegavanje kontakta sa ostalim delovima usta. U drugom slučaju, dodir suvog drvenog predmeta kod veoma osetljivih pacijenata može izazvati bol.[5]

Inovativnost[uredi | uredi izvor]

Jednokratna spatula je naziv koji potiče od toga što su drveni spuštači jeftini, laki za nabavljanje, ali teški za čišćenje. Iz tih (ekonomskih), ali i zdravstvenih razloga (sprečavanje zaraze potekle iz pacijentovih usta), oni se najčešće bacaju u kantu odmah nakon upotrebe.[6] Ipak, nisu retki slučajevi da, ukoliko su mala deca bila u poseti lekaru, ovaj predmet od istog dobiju kao poklon „za hrabrost“ i spatulu ponesu kući. Posebno je za ovaj slučaj južnokorejski student Čon Unsol pod okriljen Seulskog narodnog univerziteta nauke i tehnologije osmislio jednokratnu spatulu od šećerne trske, koja je osmišljena tako da je deca nakon pregleda pojedu i, uživajući u slatkom ukusu, zauvek se oslobode straha od lekara.[7] I drugi proizvođači prave ukusne spatule. Mada nisu jestive, neke varijante imaju ukus grožđa ili višnje, dok privatni lekari mogu nabavljati ukuse po želji pacijenata. Preporuka je da za svaki slučaj uvek treba imati i obične depresore.[5]

Kao predmete od mekog drveta, hobisti i učitelji spuštače jezika koriste u nemedicinske svrhe. Uključuju ih u svoje eksperimente i projekte i pritom nazivaju zanatskim ili Majerhoferovim štapićima. Koriste ih uz štapiće od sladoleda i ostale predmete identične strukture i oblika i od njih prave razne druge predmete, poluge i slično.[8][9] Stoga se, sem u prodavnicama koje se snabdevaju medicinskom robom, ovaj intrument može kupiti i u objektima tipa „uradi sam“. Mada je uloga depresora u nemedicinske svrhe tehniča, nije iključeno ni korišćenje u umetničke svrhe — razmazivanje boje.[5]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „CFR - Code of Federal Regulations Title 21”. FDA. Arhivirano iz originala 02. 12. 2013. g. Pristupljeno 1. 9. 2013. 
  2. ^ „tongue depressor”. Mirriam-Webster's Medical Dictionary. Arhivirano iz originala 29. 10. 2013. g. Pristupljeno 1. 9. 2013. 
  3. ^ Cohen, J. Solis (1884). „Chapter II, Examination of the Throat and Nasal Passages”. Diseases of the Throat and Nasal Passages: A Guide to the Diagnosis and Treatment of Affections of the Pharynx, Oesophagus, Trachea, Larynx, and Nares. W. Wood. str. 742. 
  4. ^ „Tongue Depressors”. VCU Libraries Medical Artifacts Collection. Arhivirano iz originala 04. 03. 2016. g. Pristupljeno 1. 9. 2013. 
  5. ^ a b v g d „What is a tongue depressor?”. WiseGeek. Pristupljeno 1. 9. 2013. 
  6. ^ „Hospitals Reuse Medical Devices To Lower Costs”. WSJ. Pristupljeno 1. 9. 2013. 
  7. ^ „Sugar Cane Tongue Depressor”. IDSA. Pristupljeno 1. 9. 2013. 
  8. ^ Wood, Kent; LaBan, Ric (1996). N Scale Model Railroad That Grows. Kalmbach Publishing. 
  9. ^ Gilbert, LaBritta; Greigg, Linda (1989). Do touch: instant, easy hands-on learning experiences for young children. Gryphon House. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Gilbert, LaBritta; Greigg, Linda (1989). Do touch: instant, easy hands-on learning experiences for young children. Gryphon House. 
  • Cohen, J. Solis (1884). „Chapter II, Examination of the Throat and Nasal Passages”. Diseases of the Throat and Nasal Passages: A Guide to the Diagnosis and Treatment of Affections of the Pharynx, Oesophagus, Trachea, Larynx, and Nares. W. Wood. str. 742. 
  • Wood, Kent; LaBan, Ric (1996). N Scale Model Railroad That Grows. Kalmbach Publishing. 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Спуштач_језика&oldid=27013826”