Stanislav Lem
| Stanislav Lem | |
|---|---|
 Književnik | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 12. septembar 1921. |
| Mesto rođenja | Lavov, Poljska |
| Datum smrti | 27. mart 2006. (84 god.) |
| Mesto smrti | Krakov, Poljska |
| Obrazovanje | Univerzitet u Lavovu, Univerzitet Jagelonski |
| Zvanični veb-sajt | |
| lem | |
Stanislav Herman Lem (polj. Stanisław Herman Lem) je bio poljski književnik i pisac naučne fantastike.[1][2][3]
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je 12. septembra 1921. godine u Lavovu (u današnjoj Ukrajini)[1] u ljekarskoj porodici.
Godine 1932. započinje gimnazijsko školovanje u Lavovu i maturira 1939. Od 1940. do 1941. studira na Medicinskom univerzitetu u Lavovu.[4] Posle njemačke okupacije Lavova 1942. počinje da radi kao mehaničar i zavarivač. Posle sovjetskog zauzimanja Lavova 1944. nastavlja studije medicine. Godine 1946. u okviru procesa repatrijacije sa porodicom se seli u Krakov.
Iste godine piše prvu pripovijetku Čovjek s Marsa, koju u nastavcima štampa časopis Novi svijet doživljaja. Od 1946. do 1948. sarađuje sa krakovskim nedeljnikom Opšti nedeljnik, u kome štampa pjesme i priče. Od 1947. do 1950. godine radi kao mlađi asistent na Naučnom konzervatorijumu koji je vodio Mječeslav Hojonovski, saradnik mjesečnika Život nauke. Godine 1970. dobija nagradu Ministarstva inostranih poslova za popularizaciju poljske kulture u inostranstvu. Dvije godine kasnije postaje član komisije Poljske akademije nauka „Poljska 2000“.
Godine 1973. dobija nagradu Ministarstva kulture i umjetnosti za književnost i postaje počasni član Udruženja pisaca naučne fantastike Amerike. Godine 1976. u Poljskoj dobija Državnu nagradu prvog stepena u oblasti književnosti. Počasni doktorat Vroclavske politehnike dobija 1981. Iste godine u Poljskoj je zavedena vojna uprava i Lem 1982. godine odlazi na godišnju stipendiju u Zapadni Berlin na Visenšaftkoleg. Od 1983. do 1988. godine živi u Beču. Godine 1988. vraća se u Poljsku, a 1991. dobija austrijsku nagradu „Franc Kafka“. Tri godine kasnije postaje član poljske akademije umjetnosti, 1996. dobija Orden sa bijelim orlom, a 1997. postaje počasni građanin Krakova. Godine 1998. dobija počasne doktorate Univerziteta u Opolu (Poljska), Lavovskog državnog medicinskog univerziteta (Ukrajina) i Jagelonskog univerziteta u Krakovu.
Umro je u Krakovu 27. marta 2006. godine.
Po njegovom romanu Solaris snimljena su dva filma, Solaris, Andreja Tarkovskog (1972) i Solaris Stivena Soderberga (2002).[5]
Dela[uredi | uredi izvor]
- Bolnica promjene (1948)
- Astronauti (1951)
- Neizgubljeno vrijeme (1955)
- Dijalozi (1957)
- Zvjezdani dnevnici (1957)
- Eden (1959)
- Istraga (1959)
- Dnevnik pronađen u kadi (1961)
- Povratak sa zvijezda (1961)
- Solaris (1961)
- Nepobjedivi (1964)
- Summa technologicae (1964)
- Kiberijada (1965)
- Visoki zamak (1966)
- Priče o piloti Piraksu (1968)
- Gospodarev glas (1968)
- Savršena praznina (1971)
- Uobražena veličina (1973)
- Kijavica (1976)
- Lokalna vizija (1982)
- Fijasko (1987)
- Mir na zemlji (1987)
- Tren oka (2000)
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Beogradu, Milan M. ĆirkovićNaučni savetnik Astronomske opservatorije u (2021-07-27). „Filozof budućnosti - 100 godina od rođenja Stanislava Lema”. Talas.rs (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-19.
- ^ „Stanisław Lem | Polish Sci-Fi Author & Philosopher | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). 2024-01-11. Pristupljeno 2024-01-19.
- ^ „RTS :: Nauka :: Stanislav Lem: čovekova (ne)moć komunikacije”. www.rts.rs. Pristupljeno 2024-01-19.
- ^ Engel, Peter. „An Interview with Stanislaw Lem”. Wayback Machine. Arhivirano iz originala 27. 09. 2007. g. Pristupljeno 21. 1. 2019.
- ^ Benini, Milena (2017-06-22). „Retro: uronite u Solaris kultno remek djelo sedme umjetnosti”. Inverzija (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-19.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Akademske | |
| Umetničke | |
| Ljudi | |
| Ostale | |
