Stari Grad

Stari Grad
Stari Grad;
	Pogled na Stari Grad sa starog škvera
	Grb
Administrativni podaci
Država	Hrvatska
Županija	Splitsko-dalmatinska županija
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
— 2011.	2.781
— gustina	52,88 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate	43° 11′ 02″ S; 16° 35′ 57″ I / 43.18399583121979° S; 16.599250467462944° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	2 m
Površina	52,59 km2
	Stari Grad Stari Grad na karti Hrvatske
Ostali podaci
Gradonačelnik	Đurđica Plančić (SDP)
Poštanski broj	21460
Pozivni broj	+385 21
Registarska oznaka	ST
Veb-sajt
	stari-grad.hr

Stari Grad (ital. Cittàvecchia) je grad u Hrvatskoj na ostrvu Hvaru, u Splitsko-dalmatinskoj županiji.^[1]

Ime[uredi | uredi izvor]

Stanovnici ga zovu Stori Grod. Takođe ga zovu i Paiz, iako se taj naziv više odnosi na uže, starije gradsko jezgro.

Položaj[uredi | uredi izvor]

Nalazi se na ostrvu Hvaru, na zapadu, na dnu Starogrojske uvale (Starogruojčice ).

Istorija[uredi | uredi izvor]

Do teritorijalne reorganizacije u Hrvatskoj nalazio se u sastavu stare opštine Hvar.

Osnovan je kao starogrčki Pharos, iako, zbog činjenice da je smešten na vrlo povoljnom mestu, vrlo je moguće da je tu postojalo i neko starije ilirsko naselje.

Stanovništvo[uredi | uredi izvor]

Na popisu stanovništva 2011. godine, grad Stari Grad je imao 2.781 stanovnika, od čega u samom Starom Gradu 1.885.

Grad Stari Grad[uredi | uredi izvor]

Broj stanovnika po popisima^[2]
1857.	1869.	1880.	1890.	1900.	1910.	1921.	1931.	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2001.	2011
4.494	4.720	5.511	5.990	5.975	5.007	5.027	4.258	3.388	3.433	3.231	3.016	2.857	2.884	2.817	2.781

Napomena: Nastao iz stare opštine Hvar.

Stari Grad (naseljeno mesto)[uredi | uredi izvor]

Broj stanovnika po popisima^[2]
1857.	1869.	1880.	1890.	1900.	1910.	1921.	1931.	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2001.	2011
2.843	3.217	3.363	3.386	3.120	2.469	2.468	1.941	1.446	1.531	1.460	1.607	1.676	1.836	1.906	1.885

Napomena: U 1869. sadrži podatke za naselja Rudina i Selca kod Starog Grada, kao i deo podataka u 1857. za naselje Rudina.

Po Konstantinu Porfirogenitu nekršteni Srbi su prvi stanovnici ovoga područja nakon dolaska Slovena. Srbi su osnovali područje koje se nazivalo Paganija, a tim područjem su vladali tri veka. Stanovnici Starog Grada sebe zovu Starograjanima/Starogruojkama, a postoji i oblik Paezani/Paezonka.

Popis 1991.[uredi | uredi izvor]

Na popisu stanovništva 1991. godine, naseljeno mesto Stari Grad je imalo 1.836 stanovnika, sledećeg nacionalnog sastava:

Popis 1991.‍

Hrvati	1.674	91,17%
Jugosloveni	40	2,17%
Srbi	29	1,57%
Muslimani	18	0,98%
Albanci	11	0,59%
Česi	6	0,32%
Slovenci	5	0,27%
Slovaci	4	0,21%
Mađari	2	0,10%
Makedonci	2	0,10%
Ukrajinci	2	0,10%
Crnogorci	2	0,10%
Grci	1	0,05%
Nemci	1	0,05%
Rusini	1	0,05%
Turci	1	0,05%
ostali	5	0,27%
neopredeljeni	13	0,70%
region. opr.	2	0,10%
nepoznato	17	0,92%
ukupno: 1.836

Kretanje stanovništva[uredi | uredi izvor]

Prirodno mu gravitiraju sledeća naselja: Dol (lokalno: Duol), Selca (lokalno: Sijelca, ij se meko izgovori, slično kao u ruskom ), Rudine, Vrbanj (lokalno: Varbuonj), Svirče.

Narečje[uredi | uredi izvor]

Stanovnici govore čokavskim narečjem, koji je vrsta čakavsko ikavskog dijalekta.

Poznati Starograđani[uredi | uredi izvor]

Tonći Tadić, dr fizike, hrvatski „Zastupnik godine“ u Saboru
Janez Maroević, hrvatski maratonac
Vinko Šoljan, alfa i omega Starogruojskeg maratona (Pharos maratona) u daljinskom plivanju
Tonko Maroević, akademik
Juraj Bijankini, hrvatski političar iz doba narodnog preporoda
don Šime Ljubić
Petar Hektorović, autor „Ribanja i ribarskog prigovaranja“

Izvori[uredi | uredi izvor]

[1] Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ, popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine
Gelo, Jakov (1998). Narodnosni i vjerski sastav stanovništva Hrvatske, 1880-1991: po naseljima. Zagreb: Državni zavod za statistiku Republike Hrvatske. ISBN 978-953-6667-07-9.