Subotička biskupija

Subotička biskupija
Katedrala u Subotici
	Latinski naziv	Dioecesis Suboticanus
	Status	biskupija
	Datum osnivanja	1923. godine kao Bačka apostolska administratura
	Uzdizanje u biskupiju	1968. god.; pre 56 godina (1968)
	Pripadnost nadbiskupiji	Beogradska nadbiskupija
	Obred	rimski
	Država	Srbija
	Broj katolika	289.000
	Površina	8042 km ²
	Biskup	Slavko Večerin
	Podređene jedinice	Katedralni, bački, podunavski i potiski arhiprezbiterat
	Službene stranice	www.suboticka-biskupija.info

Subotička biskupija je rimokatolička biskupija u Bačkoj, Vojvodini, Srbiji. Sedište biskupije je u gradu Subotici. Stolna crkva je crkva Svete Terezije Avilske. Prema popisu stanovništva iz 2002. godine, Subotička biskupija ima oko 305.000 vernika,^[1] 116 župa, 80 sveštenika i 5 đakona. Trenutni biskup je Slavko Večerin. Svetac zaštitnik biskupije je Sveti Pavle.^[2]^[3]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Istorija Subotičke biskupije je usko povezana sa razvojem katolicizma na teritoriji današnje Bačke. Subotička biskupija svoje korene ima u srednjovekovnoj Bačkoj nabiskupiji koju je osnovao ugarski kralj Ladislav oko 1090. godine. Sedište ove nadbiskupije je bilo u gradu Baču. 1135. godine ujedinjene su Bačka i Kaločka nadbiskupija (dobila ime po gradu Kaloči). Time je nastala Kaločko-bačka nadbiskupija. Nadbiskupi ove nadbiskupije stoluju naizmenično u Baču i Kaloči. Oba grada su imala svoju katedralu. U srednjem veku većinu katoličkih vernika Kaločko-bačke nadbiskupije su činili Mađari.

Za vreme uprave osmanskog carstva, deo nadbiskupije koji se nalazio van osmanlijskih granica je beležio razvoj, sve do Mohačke bitke, 1526. godine. Sa dolaskom osmanlija, dolazi do uništavanja samostana i svih katoličkih spomenika, a katoličko stanovništvo se uglavnom iseljava sa ovih prostora. Nakon potpunog izbacivanja Osmanlija od strane Habzburga sa područja ove nadbiskupije, obnovu beleži samo kaločki deo. Bački deo se slabije oporavlja, s obzirom da je uglavnom bio naseljen pravoslavnim srpskim stanovništvom, a manjim delom katoličkim bunjevačkim i šokačkim stanovništvom. Do dolaska Bunjevaca u Bačku, bilo je malo katoličkih vernika među lokalnim stanovništvom. Kasnije, područje bačkog dela Kaločko-bačke nadbiskupije naseljavaju i Nemci i Slovaci.

Godine 1918. područje nekadašnje Kaločko-bačke nadbiskupije podeljeno je između Mađarske i Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Budući da je nadbiskupija bila podeljena državnim granicama, sedište se iz Kaloče 1923. godine seli u Suboticu. Tada se formira crkvena jedinica pod imenom Bačka apostolska administratura, koja je bila pod direktnom upravom Svete stolice. Na čelu administrature je bio župnik crkve Svete Terezije Avilske Lajčo Budanović. On je od 1923. godine do 1. maja 1927. godine bio apostolski administrator. Nakon toga je ustoličen za biskupa. Od tada do Drugog svetskog rata, podignuto je mnogo novih crkava i podignuto je semenište Paulinum.

Za vreme Drugog svetskog rata, Bačka apostolska administratura se ponovo administrativno potčinjava Kaločkoj nadbiskupiji. Istovremeno, Bačka apostolska administratura je izgubila trećinu vernika. Mnoge crkve su ostale bez vernika i sveštenika. Biskup Budanović veći deo rata provodi u zatvoru. 1956. godine Matija Zvekanović biva imenovan za pomoćnog biskupa. 16. februara 1958. biskup Lajčo Budanović umire i pomoćni biskup Zvekanović postaje biskup. Za vreme biskupa Zvekanovića, bitni događaji su bili rekonstrukcija semeništa Paulinum, izgradnja svešteničkog doma Jozefinum i uređenje ostrva svetog Jurja za odmor sveštenika. 25. januara 1968. godine papa Pavle VI. na teritoriji Bačke apostolske administrature ustanovljava Subotičku biskupiju, a Matija Zvekanović postaje prvi subotički biskup. On je bio biskup sve do 16. maja 1989. godine. Tada, papa Jovan Pavle II. za novog biskupa postavlja Ivana Penzeša (mađ. János Pénzes). Matija Zvekanović umire 24. aprila 1991. godine. Nakon umirovljenja biskupa Penzeša, 8. septembra 2020. godine je za subotičkog biskupa postavljen generalni vikar biskupije Slavko Večerin.

Podela biskupije[uredi | uredi izvor]

Subotička biskupija se deli na 4 arhiprezbiterata:

Katedralni arhiprezbiterat[uredi | uredi izvor]

Stari Grad[uredi | uredi izvor]

Crkva Presvetog Srca Isusova - Donji Tavankut
Crkva Presvetog Trojstva - Mala Bosna
Crkva Razlaza apostola - Subotica
Crkva Svetog križa - Subotica
Crkva Svete Marije - Subotica
Crkva Svetog Petra apostola - Subotica
Crkva Svetog Petra i Pavla apostola - Bajmok
Katedrala Svete Terezija Avilske - Subotica
Crkva Uskrsnuća Isusova - Subotica

Donji Grad[uredi | uredi izvor]

Crkva Marije Majke crkve - Subotica
Crkva Svetog Josipa radnika - Đurđin
Crkva Svetog Jurja - Subotica
Crkva Svetog Marka evanđeliste - Žednik
Crkva Svetog Roka - Subotica
Crkva Uznesenja Blažene Device Marije - Bikovo

Novi Grad[uredi | uredi izvor]

Crkva Blažene Device Marije, kraljice sveta - Palić
Crkva Isusa radnika - Subotica
Crkva Presvetog srca Isusova - Bački Vinogradi
Crkva Ivana krstitelja - Hajdukovo
Crkva Svetog Ivana Nepomuka - Horgoš
Crkva Svete Katarine - Šupljak
Crkva Svetih Petra i Pavla apostola - Male Pijace

Bački arhiprezbiterat[uredi | uredi izvor]

Bački dekanat[uredi | uredi izvor]

Crkva Bezgrešnog Začeća blažene djevice Marije - Bačka Palanka
Crkva Presvetog Trojstva - Selenča
Crkva Svete Ane - Bačko Novo Selo
Crkva Svetog Ferdinanda Biskupa - Bački Obrovac
Crkva Svetog Ferdinanda Biskupa - Obrovac
Crkva Svetog Ivana Krstitelja - Mladenovo
Crkva Svetog Ivana Nepomuka - Ratkovo
Crkva Svetog Jakova apostola - Plavna
Crkva Svetog Josipa - Deronje
Crkva Svetog Jurja - Vajska
Crkva Svetog Karla Bormejskog - Tovariševo
Crkva Svetog Martina biskupa - Gajdobra
Crkva Svetog Martina biskupa - Karavukovo
Crkva Svetog Mihaela arhanđela - Odžaci
Crkva Svetog Pavla apostola - Bač
Crkva Uznesenja Blažene Djevice Marije - Čelarevo

Novosadski dekanat[uredi | uredi izvor]

Crkva Duha Svetog - Novi Sad
Crkva Imena Marijina - Novi Sad
Crkva Kraljice svete krunice - Budisava
Crkva Kraljice svete krunice - Lok
Crkva Presvetog Srca Isusova - Futog
Crkva Presvetog Srca Isusova - Mošorin
Crkva Snežne gospe - Žabalj
Crkva Svete Elizabete - Novi Sad
Crkva Svetog Mihaela arhanđela - Zmajevo
Crkva Svetog Roka - Novi Sad
Crkva Svete Rozalije - Temerin
Crkva Uznesenja blažene Djevice Marije - Titel

Podunavski arhiprezbiterat[uredi | uredi izvor]

Somborski dekanat[uredi | uredi izvor]

Crkva Svete Blažene Djevice Marije - Telečka
Crkva Imena Blažene Djevice Marije - Stanišić
Crkva Kraljice Svete Krunice - Kruševlje
Crkva Pohođenja Blažene Djevice Marije - Kljajićevo
Crkva Presvetog Trojstva - Sombor
Crkva Rođenja Blažene Djevice Marije - Svetozar Miletić
Crkva Svetog Ivana Krstitelja - Kolut
Crkva Svetog Martina biskupa - Gakovo
Crkva Svetog Mihaela arkanđela - Bački Breg
Crkva Svetog Nikole Tavelića - Sombor
Crkva Svetih Petra i Pavla apostola - Bački Monoštor
Crkva Svetog Nikole Tavelića - Sombor
Crkva Svetih Šimuna i Jude apostola - Bezdan
Crkva Svetog Križa - Sombor
Crkva Svih Svetih - Čonoplja
Crkva Uzašašća Gospodina našeg Isusa Krista - Riđica

Apatinski dekanat[uredi | uredi izvor]

Crkva Presvetog Srca Isusova - Apatin
Crkva Svete Ane - Kupusina
Crkva Svetog Ivana Krstitelja - Prigrevica
Crkva Svetog Ladislava Kralja - Bogojevo
Crkva Svetog Lovre mučenika - Sonta
Crkva Svetog Mirka - Doroslovo
Crkva Svetog Stjepana kralja - Svilojevo
Crkva Uznesenja Blažene djevice Marije - Apatin
Crkva Uznesenja Svetog križa - Srpski Miletić

Kulski dekanat[uredi | uredi izvor]

Crkva Bezgrešnog začeća Blažene djevice Marije - Vrbas
Crkva Imena Blažene djevice Marije - Bački Brestovac
Crkva Imena Marijina - Sivac
Crkva Presvetog Srca Isusova - Crvenka
Crkva Presvetog Srca Isusova - Savino Selo
Crkva Svetog Filipa i Jakova apostola - Bački Gračac
Crkva Svetog Jurja - Kula
Crkva Svetog Stjepana kralja - Kruščić
Crkva Svih Svetih - Kucura
Crkva Uzvišenja Svetog Križa - Srbobran

Potiski arhiprezbiterat[uredi | uredi izvor]

Bečejski dekanat[uredi | uredi izvor]

Crkva Presvetog Trojstva - Ada
Crkva Svetog Antuna padovanskog - Bečej
Crkva Svetog Juruja - Mol
Crkva Svete Margarete - Bečej
Crkva Svetog Mihaela arkanđela - Bačko Gradište
Crkva Svetog Mirka - Bačko Petrovo Selo
Crkva Svih Svetih - Bačko Petrovo Selo
Crkva Uznesenja Blažene djevice Marije - Bečej

Bačko-topolski dekanat[uredi | uredi izvor]

Crkva Blažene Djevice Marije - Stara Moravica
Crkva Kraljice Svete Krunice - Kevi
Crkva Kraljice Svete Krunice - Tornjoš
Crkva Krista Spasitelja - Novo Orahovo
Crkva pohođenja Blažene Djevice Marije - Gunaroš
Crkva Svete Ane - Mali Iđoš
Crkva Svetog Antuna Padovanskog - Čantavir
Crkva Uznesenja Blažene Djevice Marije - Bajša
Crkva Uzvišenja Svetog Križa - Pačir

Kanjiški dekanat[uredi | uredi izvor]

Crkva Imena Blažene Djevice Marije - Martonoš
Crkva Srca Marijina - Orom
Crkva Svetog Josipa - Crveno Selo
Crkva Svetog Mihaela arhanđela - Trešnjevac

Senćanski dekanat[uredi | uredi izvor]

Crkva Pohođenja Blažene Djevice Marije - Adorjan
Crkva Presvetog Srca Isusova - Senta
Crkva Svetih Anđela čuvara - Kanjiža
Crkva Svetog Antuna Padovanskog - Senta
Crkva Svetog Franje Asiškog - Senta
Crkva Svetog Josipa radnika - Gornji Breg
Crkva Svetog Pavla apostola - Kanjiža
Crkva Svetog Stjepana kralja - Senta
Crkva Svete Terezije deteta od Isusa - Senta

Službeni jezici u crkvama subotičke biskupije[uredi | uredi izvor]

Zastupljenost jezika u održavanju liturgija[uredi | uredi izvor]

Jezici na kojima se održavaju liturgije zavise od lokalnog stanovništva. U nekim crkvama postoji više nacionalnih zajednica koji govore različitim jezicima. U takvim crkvama nedeljom se održava po jedna liturgija na svakom jeziku lokalnog stanovništva. Velikim praznicima ima jedna liturgija na kojoj je po jedan deo obreda na jednom od lokalnih jezika.

Katedralni arhiprezbiterat[uredi | uredi izvor]

Bački arhiprezbiterat[uredi | uredi izvor]

Podunavski arhiprezbiterat[uredi | uredi izvor]

Potiski arhiprezbiterat[uredi | uredi izvor]

Jezici na kojima se održavaju liturgije[uredi | uredi izvor]

Katedralni arhiprezbiterat[uredi | uredi izvor]

Jezik/jezici na kojima se služe liturije	Broj crkava
Hrvatski, mađarski	13
Mađarski	4
Hrvatski	2
Hrvatski, mađarski, nemački	1
Nepoznato	1

Bački arhiprezbiterat[uredi | uredi izvor]

Jezik/jezici na kojima se služe liturije	Broj crkava
Hrvatski	8
Hrvatski, mađarski	5
Mađarski	4
Hrvatski, mađarski, nemački	3
Nepoznato	4
Hrvatski, mađarski, slovački	1
Slovački	1
Hrvatski, nemački	1

Podunavski arhiprezbiterat[uredi | uredi izvor]

Jezik/jezici na kojima se služe liturije	Broj crkava
Hrvatski	8
Hrvatski, mađarski	8
Mađarski	8
Hrvatski, mađarski, nemački	7
Hrvatski, nemački	5
Nepoznato	1

Potiski arhiprezbiterat[uredi | uredi izvor]

Jezik/jezici na kojima se služe liturije	Broj crkava
Mađarski	29
Nepoznato	2
Hrvatski	1

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

^ „Subotička biskupija ima 300.000 vernika”. Politika. Pristupljeno 25. 1. 2019.
^ „Subotička biskupija obeležava pola veka postojanja”. Subotica. Pristupljeno 25. 1. 2019.
^ „Svečanom misom obilježen jubilej: Pola stoljeća Subotičke biskupije”. Zavod za kulturu vojvođanskih Hrvata. Arhivirano iz originala 25. 01. 2019. g. Pristupljeno 25. 1. 2019.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Antunović, Ivan (1882). Razprava o podunavskih i potisanskih Bunjevcih i Šokcih u pogledu narodnom, vjerskom, umnom, gradjanskom i gospodarskom (PDF). Beč.
Dimić, Ljubodrag; Žutić, Nikola (1992). Rimokatolički klerikalizam u Kraljevini Jugoslaviji 1918-1941: Prilozi za istoriju. Beograd: Vojnoizdavački i novinski centar.
Ivanić, Ivan (1899). Bunjevci i Šokci u Bačkoj, Baranji i Lici (istorija, etnografija, kultura, društvo, brojno i privredno stanje, etničke osobine) (PDF). Beograd.
Radić, Radmila (2014). „Jugoslavija i Vatikan 1918-1992. godine” (PDF). Annales: Anali za istrske in mediteranske študije. 24 (4): 691—702.
Radonić, Jovan (1950). Rimska kurija i južnoslovenske zemlje od XVI do XIX veka. Beograd: Naučna knjiga.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Zvanična stranica Subotičke biskupije Arhivirano na sajtu Wayback Machine (25. septembar 2011)

[1] „Subotička biskupija ima 300.000 vernika”. Politika. Pristupljeno 25. 1. 2019.

[2] „Subotička biskupija obeležava pola veka postojanja”. Subotica. Pristupljeno 25. 1. 2019.

[3] „Svečanom misom obilježen jubilej: Pola stoljeća Subotičke biskupije”. Zavod za kulturu vojvođanskih Hrvata. Arhivirano iz originala 25. 01. 2019. g. Pristupljeno 25. 1. 2019.

[1]

[2]

[3]

p r u Katolička i grkokatolička crkva u Srbiji
Rimokatolička crkva	Beogradska nadbiskupija Zrenjaninska biskupija Prizrensko-prištinska biskupija¹ Sremska biskupija Subotička biskupija
Grkokatolička crkva	Krsturska eparhija¹
¹ Prizrensko-prištinska biskupija i Krsturska eparhija su neposredno potčinjene Vatikanu