Toša Jovanović
| Toša Jovanović | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 2. jun 1845. |
| Mesto rođenja | Veliki Bečkerek, Austrijsko carstvo |
| Datum smrti | 17. februar 1893. (47 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, Kraljevina Srbija |
| Rad | |
| Aktivni period | glumac |
Toša Jovanović (Veliki Bečkerek, 21. maj/2. jun 1845 — Beograd, 5/17. februar 1893) bio je srpski glumac.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je 1845. godine u Vršcu a odrastao[1] Velikom Bečkereku, današnjem Zrenjaninu od oca Jovana - Aće Jovanovića, šefa orkestra. Drugi izvor navodi da je glumac rođen 1843. godine, kako inače i piše na spomen-ploči, postavljenoj na njegovoj rodnoj kući u Zrenjaninu još 1897. godine[2] Započeo je kažu berberski zanat, da bi ga napustio zbog "dasaka koje znače".
Godine 1865. stupio je u pozorišnu družinu Adama Mandrovića u Beogradu.[3] Međutim nije uspeo zbog bolesti da tu zaigra, već je premijeru imao kod trupe Đ. Protića, kao "Sreten" u "Hajduci"-ma u Sentmiklušu.[1] Nastavio je pozorišnu karijeru u putujućoj pozorišnoj družini zemljaka Joce Popovića "Bečkeračanina" u Zemunu, i u trupi Paje Stepića.[4] Oženio se Julkom (1846—1939), glumicom, ćerkom pozorišnog šaptača Paje Stepića.[5] Glumi ga je učio Aleksa Bačvanski (1832—1881), reditelj i glumac Narodnog pozorišta.[6]
Bio je član Narodnog kazališta u Zagrebu[7] (1872—1878) i Narodnog pozorišta u Beogradu, prvi put od oktobra 1869. godine, pa do 1872. Zatim nastavio - po drugi put na beogradskoj pozornici, po povratku iz Zagreba 1878. godine. Stalni član - glumac je postao 19. marta 1879. godine[8]
U recenzijama savremenika naročito je hvaljen za uloge ljubavnika i heroja. Bio je glumac lepe muževne pojave i zvonkog glasa, tumač velikog klasičnog repertoara.[9] Odlikovan je u Srbiji za odličnu umetničku igru, Ordenom Sv. Save V i IV reda.[1]
Proslavio je 1890. godine u Beogradu jubilej 25. godina na sceni, sa predstavom "Grof Praks" u kojoj je glumio grofa.
Preminuo je prerano, u 46. godini života 1893. godine i sahranjen na Novom groblju u Beogradu.
Danas po njemu nosi ime Narodno pozorište u Zrenjaninu i Nagrada „Toša Jovanović”. U Zrenjaninu je do 1991. postojala Rodna kuća glumca Toše Jovanovića. Spomen-ploča na glumčevoj rodnoj kući postavljena je juna 1897. godine. Bilo je to kada je u Velikom Bečkereku gostovao „likovođa” Stevan Mokranjac sa Beogradskim pevačkim društvom, i izveo koncert.[10]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v "Zastava", Novi Sad 1893. godine
- ^ Petar Subić: "Spomen-ploče u gradu Zrenjaninu", Zrenjanin 2007. godine
- ^ monografija "Zrenjanin", Zrenjanin 1966. godine
- ^ Aleksandar Stanojlović: "Petrovgrad", Zrenjanin 1938. godine
- ^ Hristić 1989.
- ^ Hristić 1989, str. 291–293.
- ^ Nikola Šlajh: "Monografija grada Velikog Bečkereka", Zrenjanin 2018.
- ^ "Zastava", Novi Sad 1890. godine
- ^ Petar Marjanović: Pozorište — sa sajta „Projekat Rastko“
- ^ "Zastava", Novi Sad 1897. godine
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Hristić, Kosta N. (1989). Zapisi starog Beograđanina. Beograd: Nolit. ISBN 978-86-19-01637-7.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
 | Ovaj biografski članak vezan za glumca je klica. Možete doprineti Vikipediji tako što ćete ga proširiti. |
