Hans Bete

Hans Bete
Lični podaci
Datum rođenja	(1906-07-02)2. jul 1906.
Mesto rođenja	Strazbur, Nemačko carstvo, danas Francuska
Datum smrti	6. mart 2005.(2005-03-06) (98 god.)
Mesto smrti	Itaka, Njujork, SAD
Obrazovanje	Univerzitet Ludvig Maksimilijan u Minhenu, Geteov univerzitet u Frankfurtu
Naučni rad
Polje	fizika, nuklearna fizika
Institucija	Geteov univerzitet u Frankfurtu, Univerzitet u Minhenu
Poznat po	kvantna elektrodinamika, izum atomske bombe izum hidrogenske bombe
Nagrade	Nobelova nagrada za fiziku (1967)
Potpis

Hans Albreht Bete (nem. Hans Albrecht Bethe; Strazbur, 2. jul 1906 — Itaka, Njujork, 6. mart 2005) bio je nemačko-američki fizičar jevrejskog porekla. Njegova brojna otkrića iz oblasti kvantne elektrodinamike, fizike čvrstih tela, zvezdane nukleosinteze i astrofizike, presudno su uticale na fiziku 20. veka. Doktorirao je fiziku na minhenskom univerzitetu. Postdoktorske studije završio je na Kembridžu i u Rimu. Dolaskom nacista na vlast u Nemačkoj, Bete se 1933. godine preselio u Ujedinjeno Kraljevstvo, gde je radio kao saradnik Univerziteta u Mančesteru i Univerziteta u Bristolu. 1935. godine preselio se u SAD gde je obavljao funkciju profesora na Kolumbija Univerzitetu i Kornvel Univerzitetu. Tokom 1941. godine postao je američki državljanin i počasni član Međunarodne Akademije Nauka. Godine 1967, nagrađen je Nobelovom nagradom za fiziku za rad na teoriji nukleosinteze zvezda.

Menheten projekat i razvoj hidrogenske bombe

Tokom Drugog svetskog rata, Bete je bio direktor teoretskog odseka nacionalne laboratorije u Los Alamosu, koja je imala za cilj pronalazak nuklearnog oružja. Nakon Drugog svetskog rata, njegovi radovi na polju razvoja hidrogenske bombe, zajedno za mađarsko-američkim, odnosno poljsko-američkim naučnikom, jevrejskog porekla, Edvardom Telerom i Stanislavom Ulamom, doprineli su izumu i uspešnom testiranju hidrogenske bombe.

Kasniji radovi

Otkrio je da je je razlog zvezdane nukleosinteze, termonuklearna reakcija u kojoj se vodonik pretvara u helijum. 1967. godine dobio je Nobelovu nagradu za fiziku. Njegovi radovi na polju upoznavanja neutrina i astrofizike, presudno su uticali na mnoga moderna naučna otkrića.

Nagrade i priznanja

Bete je za života i kasnije dobio brojne počasti i nagrade. Postao je član Američke akademije nauka i umetnosti 1947, i te godine je takođe dobio Henri Drejperovu medalju Nacionalne akademije nauka. Nagrađen je Maks Plank medaljom 1955. godine, Franklinovom medaljom 1959. godine, Edingtonovom medaljom Kraljevskog astronomskog društva i Enriko Fermijevom nagradom Komisije za atomsku energiju Sjedinjenih Država 1961, Ramfordovom nagradom 1963, Nobelovom nagradom za fiziku 1967, Nacionalnom medaljom za nauku 1975, Erstedovom medaljom 1993, Brusovom medaljom 2001, i posthumno 2005, Bendžamin Franklinovom medaljom za izuzetna dostignuća u nauci Američkog filozofskog društva.

Bete je izabran za stranog člana Kraljevskog društva (ForMemRS) 1957. i održao je 1993. Bakerijansko predavanje u Kraljevskom društvu o mehanizmu supernova. Godine 1978. izabran je za člana Nemačke akademije nauka Leopoldina.

Kornel je nazvao treći od pet novih rezidencijalnih koledža, od kojih je svaki nazvan po uglednom bivšem članu Kornel nastavnog osoblja, kao Hans Beteova kuća po njemu. Slično tome je po njemu nazvan Hans Bete centar, u Vašingtonu, dom Saveta za održiv svet, gde je Bete bio dugogodišnji član odbora, kao i Beteov centar za teorijsku fiziku na Univerzitetu Bona u Nemačkoj. Po njemu je nazvan asteroid, 30828 Bete, koji je otkriven 1990. godine. Po njemu je nazvana i nagrada Američkog fizičkog društva Hans Beteova nagrada.

Ozabrane publikacije

• Bethe, H. A. "Theory of High Frequency Rectification by Silicon Crystals", Massachusetts Institute of Technology (MIT) Radiation Laboratory, United States Department of Energy (through predecessor agency the Atomic Energy Commission), (October 29, 1942).
• Bethe, H. A. "Theoretical Estimate of Maximum Possible Nuclear Explosion", Knolls Atomic Power Laboratory-Schenectady, N.Y., United States Department of Energy (through predecessor agency the Atomic Energy Commission), (January 31, 1950).
• Bethe, H. A.; Rajaraman, R. "Three-body Problem in Nuclear Matter", University of Southern California-Los Angeles, United States Department of Energy (through predecessor agency the Atomic Energy Commission), (1967).
• Bethe, H. A. "Note on Inverse Bremsstrahlung in a Strong Electromagnetic Field", Los Alamos National Laboratory (LANL), United States Department of Energy (through predecessor agency the Atomic Energy Commission), (September 1972).
• Bethe, H. A. "Pauli Principle and Pion Scattering", Los Alamos National Laboratory (LANL), United States Department of Energy (through predecessor agency the Atomic Energy Commission), (October 1972).
• Bethe, H. A. "Fusion Hybrid Reactor", Sandia National Laboratories, United States Department of Energy, (August 1981).

Vidi još

• Projekat Menhetn

Literatura

• Bernstein, Jeremy (1980). Hans Bethe, Prophet of Energy. New York: Basic Books. ISBN 978-0-465-02903-7. 
• Bethe, Hans A. (1991). The Road from Los Alamos. New York: American Institute of Physics. ISBN 978-0-88318-707-4. 
• Brian, Denis (2001). The Voice Of Genius: Conversations With Nobel Scientists And Other Luminaries. Cambridge, Massachusetts: Perseus Pub. ISBN 978-0-7382-0447-5. 
• Brown, Gerald E.; Lee, Sabine (2009). Hans Albrecht Bethe (PDF). Biographical Memoirs. Washington, D.C.: National Academy of Sciences. 
• Brown, Gerald E.; Lee, Chang-Hwan, ur. (2006). Hans Bethe and his Physics. New Jersey: World Scientific Publishing. ISBN 981-256-609-0. 
• Herken, Gregg (2002). Brotherhood of the Bomb: The Tangled Lives and Loyalties of Robert Oppenheimer, Ernest Lawrence, and Edward Teller. New York: Henry Holt and Company. ISBN 0-8050-6588-1. 
• Hoddeson, Lillian; Henriksen, Paul W.; Meade, Roger A.; Westfall, Catherine L. (1993). Critical Assembly: A Technical History of Los Alamos During the Oppenheimer Years, 1943–1945. New York: Cambridge University Press. ISBN 0-521-44132-3. OCLC 26764320. 
• Schweber, Silvan S. (2000). In the Shadow of the Bomb: Bethe, Oppenheimer, and the Moral Responsibility of the Scientist. Princeton: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-04989-2. 
• Schweber, Silvan S. (2012). Nuclear Forces: The Making of the Physicist Hans Bethe. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-06587-1. 
• Szasz, Ferenc Morton (1992). British Scientists and the Manhattan Project: the Los Alamos Years. New York: St. Martin's Press. ISBN 978-0-312-06167-8. OCLC 23901666. 

Spoljašnje veze

• 1986 Video Interview War and Peace in the Nuclear Age
• 1993 Audio Interview with Hans Bethe by Richard Rhodes Voices of the Manhattan Project
• 1982 Audio Interview with Hans Bethe by Martin Sherwin Voices of the Manhattan Project
• 2014 Video Interview with Rose Bethe by Cynthia C. Kelly Voices of the Manhattan Project
• Three Lectures by Hans Bethe, from the Cornell University
• Text of the Eddington Medal award speech
• Obituaries
  • Hans Bethe obituary from The Economist magazine
  • Hans Bethe obituary from The Guardian Newspaper
• Annotated bibliography for Hans Bethe from the Alsos Digital Library for Nuclear Issues
• Oral History interview transcript with Hans Bethe 17 January 1967, American Institute of Physics, Niels Bohr Library and Archives Arhivirano na sajtu Wayback Machine (12. januar 2015)
• Video of a talk entitled "Writing the Biography of a Living Scientist: Hans Bethe," Arhivirano maj 14, 2013 na sajtu Wayback Machine delivered by S.S. Schweber
• Hans Bethe tells his life story at Web of Stories
• O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F. „Hans Bete”. MacTutor History of Mathematics archive. University of St Andrews. 
• Hans Bete na sajtu MGP (jezik: engleski)
• Bowley, Roger; Merrifield, Michael; Padilla, Antonio (Tony). „αβγ – The Alpha Beta Gamma Paper”. Sixty Symbols. Brady Haran for the University of Nottingham.