Hajnrih Kornelijus Agripa

Hajnrih Kornelijus Agripa
Hajnrih Kornelijus Agripa fon Neteshajm
Datum rođenja	(1486-09-14)14. septembar 1486.
Mesto rođenja	Keln  Sveto rimsko carstvo
Datum smrti	18. februar 1535.(1535-02-18) (48 god.)
Mesto smrti	Grenobl  Francuska

Hajnrih Kornelijus Agripa fon Neteshajm (Keln, 14. septembra 1486 – Grenobl, 18. februara 1535), je bio nemački kabalista, okultista, astrolog, alhemičar, lekar, diplomata i filozof. U svojim delima žestoko je kritikovao sholastiku i crkvene dogme, zbog čega je proglašen jeretikom, a knjige su mu zabranjene.

Biografija

Potomak je drevne plemićke porodice iz Netshajma u današnjoj Belgiji. Rodio se u Kelnu gde je 1499. godine diplomirao na tamošnjem univerzitetu. Smatra se da je verovatno tokom studiranja razvio interesovanje za okultizam. Posle studija, započeo je vojnu karijeru u službi nemačko-rimskog cara Maksimilijana I Habzburškog (1486—1519), stekavši viteški čin zbog zasluga u borbi. Oko 1505. putovao je u Francusku gde je neko vreme bio student Johana fon Trithajma, okultnog autora, koga je upoznao u Parizu oko 1507. godine i uz kojeg je Agripa razvio interes za okultne nauke i magiju čemu je posvetio veći deo života. U Parizu se, između ostalog bavio alhemijskim eksperimentima, a veruje se i da je tamo osnovao prvo od brojnih tajnih društava kakve je kasnije utemeljio širom Evrope. Neko vreme proveo je i u Španiji da bi 1509. godine predavao na univerzitetu Dole u Francuskoj gde su ga monasi proglasili kao jeretika zbog predavanja Rojhlinovog dela De Verbo Mirifico, zbog čega se vrato vojnoj karijeri i otputovao na diplomatsku misiju u Englesku. Do 1510. godine završio je prvu verziju svog najznačajnijeg dela Okultna filozofija, koje je od tada tajno kružilo u rukopisnom obliku, da bi bilo objavljeno tek dvadeset godina kasnije u bitno proširenom izdanju.

Tokom boravka u Italiji 1511—1518. godine u službi cara, upoznao se s humanističkom kulturom koja je bila pod jakim uticajem neoplatonističkih, hermetičkih i kabalističkih radova.

Godine 1518. vratio se na sever Evrope i nastanio se u Mecu, gde je radio kao pravni savetnik. Tu se nastavio baviti alhemijskim istraživanjima. Kasnije je otišao u Ženevu (1521—1523) pa u Frajburg (1523—1524) gde je radio kao lekar. Godine 1524. otišao je u Lion kako bi prihvatio službu lekarskog pomoćnika Luize Savojske, majke francuskog kralja Fransoa I-vog. U Francuskoj je ostao do 1528. godine, kada se odselio u Antverpen, gde mu je sledeće godine preminula supruga. U Holandiji je stekao naklonost regentkinje Margarete Austrijske koja ga je imenovala carskim arhivarom i istoričarem. Kao istoričar, napisao je nekoliko kraćih radova uključujući posvetu krunisanju Karla petog za rimsko-nemačkog cara (1530) i govor povodom smrti Margarete Austrijske.

Godine 1532. ušao je u službu kod Hermana fon Vieda, nadbiskupa Kelna, u čijoj je službi ostao dve godine, nakon čega se odselio u Bon.

Agripa je bio oštar protivnik službene nauke toga doba, što je izrazio u delu "O ispraznosti i nesigurnosti nauke i umetnosti" iz 1530. U nekim momentima prelazi granicu dobroga ukusa, naime ruga se tadašnjim naučnim postignućima. Uprkos tome, i sam upada u protivrečnost, budući da istovremeno nastoji propagirati pretpostavke o mističnoj strani prirode, drevnim hermetičkim znanjima i okultnome. To je posebno prisutno u njegovom delu Okultna filozofija u kome na temelju istraživanja kabale, gnosticizma i hermetičkih spisa razvija teoriju o trima svetova i o "Duhu Svemira“. Njegovo filozofsko učenje tipičan je primer renesansne mistike.

Tokom svog lutalačkog života, putujući po Nemačkoj, Francuskoj i Italiji radio je kao lekar, teolog i vojnik.

Privatni život

Ženio se dvaput. Prva supruga, rodom iz Pavije, umrla je 1521. godine i s njom je imao jednog sina. S drugom ženom, rodom iz Ženeve, imao je troje dece, dvojicu sinova i jednu kći.

Agripina Okultna filozofija

Prvu verziju svog kapitalnog dela Okultna filozofija u tri knjige napisao je još 1510. kada je imao dvadeset i četiri godine. Otada je delo kružilo u rukopisu, stekavši veliki ugled delom zahvaljujući tajanstvenosti kojom je bilo obavijeno. Rukopis je štampan u proširenom izdanju tek 1533. godine.

To delo predstavlja enciklopedijski pregled i egzegezu ezoterijske i posebno hermetičke misli u kojem je Agripa nastojao obuhvatiti sve ono što je u njegovo vreme bilo poznato o hermetizmu i magiji.

Delo se sastoji od tri knjige. U prvoj knjizi Agripa obrazlaže ono što naziva Prirodnom Magijom i tu raspravlja o četiri elementa (zemlja, vazduh, voda i vatra), te o divinaciji, o planetama i njihovim hermetičkim korespondentima. Druga knjiga bavi se Nebeskom Magijom koja uključuje gematriju, brojeve, kabalu, pentagrame, geomantijske oblike, anđeosko pismo, astrologiju, talismane, magijske kvadrate i planetarne pečate. Treća knjiga posvećena je Obrednoj ili Božanskoj Magiji koja obuhvata platonizam, kabalistiku, zle duhove i demone, božanska imena i pečate duhova.

Agripa u legendi

Agripa se dosta trudio stvoriti auru tajnovitosti oko sebe i svog delovanja pa su o njemu, još za njegova života, kružile, razne fantastične priče. Mogao se videti u pratnji crnog psa za kog su praznoverni ljudi verovali da je demon. Takođe, prenele su se priče da je u krčmama plaćao novcem koji bi se, nakon njegova odlaska, pretvarao u bezvredne materijale. Navodno je posedovao magičnu kuglu kojom je mogao videti vremenski i prostorno udaljene događaje. Iako se većina ovih priča, bez problema može razotkriti kao šarlatanstvo i prevara, o čemu postoje dokazi, nesumnjivo je da je Agripa ostavio traga u razvitku i sistematizaciji hermetičke misli ondašnjega vremena i doprineo daljnjem širenju okultističkih tradicija.

Zanimljivosti

• Izuzev tri knjige "Okultne filozofije", Agripi se pripisuje autorstvo i nad četvrtom, štampanom 1559. koja sadrži tekstove crne magije. Agripin učenik i poznati demonolog Johan Vejer (1515—1565) odbacuje navodno Agripino autorstvo te knjige.
• U kompjuterskoj igri "Amnesia: The Dark Descent", on je još navodno bio živ a godina je bila 1839. Radio je kao savetnik rada antagonista, misterioznog Aleksandra Brenenburga.

Dela

• De incertitudine et vanitate scientiarum atque artium declamatio invectiva (O ispraznosti i nesigurnosti nauke i umetnosti), 1527.
• Declamatio de nobilitate et praecellentia foeminei sexus (Recitat o plemenitosti i odličnosti ženskog roda) 1529.
• De occulta philosophia libri tres (Okultna filozofija I-III) (1531—1533)

Vidi još

• Paracelzus
• Magija

Literatura

• Baigent, Michael; Leigh, Richard (2000). Eliksir i kamen: naslijeđe magije i alkemije. Zagreb: Stari Grad. ISBN 978-953-6716-11-1. 
• Magus, Francis Barrett
• Vujić, Antun (2005). Opća i nacionalna enciklopedija u 20 svezaka. I. Zagreb: Pro leksis. ISBN 978-953-7224-01-1.