Simboli Crvenog krsta i Crvenog polumeseca

Simboli Međunarodnog pokreta Crvenog krsta i Crvenog polumeseca po Ženevskoj konvenciji se stavljaju na humanitarna i medicinska vozila i zgrade da bi ih zaštitili od vojnih napada na bojnom polju. Postoje četiri takva znaka, tri od kojih su u upotrebi: Crveni krst, Crveni polumesec, i Crveni kristal. Crveni lav i sunce je takođe priznati znak, ali se više ne koristi.

Istorija[uredi | uredi izvor]

1859-Anri Dinan je bio svedok velike bitke kod Solferina, gde je bilo na hiljade nastradalih a sanitetske službe nisu bile dovoljno efikasne jer nisu imale jedinstven znak, prepoznatljiv svim stranama u sukobu.
1863-Na Međunarodnoj konferenciji u Ženevi usvaja se crveni krst ne beloj podlozi kao jedinstven, prepoznatljiv znak društava koja pružaju pomoć ranjenicima.
1864-Usvaja se prva Ženevska konvencija koja prihvata crveni krst na beloj podlozi kao jedinstveni znak za raspoznavanje humanitarnih službi.
1876-Otomansko carstvo odlučuje da kao svoj jedinstven znak uzme crveni polumesec na beloj podlozi, bez obzira što crveni krst nema nikakvo religijsko značenje, a odluku Otomanskog carstva podržava Egipat koji takođe uzima crveni polumesec, dok se Persija opredelila za crvenog lava i sunce na beloj podlozi.

Ovi znaci su 1929. uneseni u Konvencije.

1949-Prvom Ženevskom konvencijom ova tri znaka su u potpunosti prihvaćeni kao jedinstveni znaci humanitarnih službi. Premda je bilo još mnogo izuzetaka, jedini prihvaćeni izuzeci su bili polumesec i lav.
1980-Islamska Republika Iran odustaje od upotrebe lava i sunca i usvaja crveni polumesec.
1982-MFDCK i CP u potpunosti usvaja crveni krst i crveni polumesec kao svoj jedinstven znak.

Upotreba znaka[uredi | uredi izvor]

Osnovna namena znaka crvenog krsta ili polumeseca je da u vreme sukoba predstavlja oznaku za zaštitu koju pružaju Ženevske konvencije. Ovaj znak pokazuje da volonteri, medicinsko osoblje i ustanove uživaju zaštitu Ženevskih konvencija i Dopunskih protokola. Ovaj znak mora biti velikih dimenzija jer pokazuje da je to zaštitna upotreba.

Znak još služi da se u miru pokaže da je neka osoba ili ustanova povezana sa Pokretom Crvenog krsta i da se drži osnovnih principa Pokreta, stoga znak treba biti manjih razmera. Znak crvenog krsta u miru prvenstveno koriste Nacionalna društva, koja znak koriste isključivo za aktivnosti koje su vezana za Pokret ili humanitarne akcije za prikupljanje priloga.

Pored Nacionalnih društava pravo da koriste znak u miru imaju ambulantna vozila i stanice prve pomoći ali samo u miru pod uslovom da je upotreba u skladu sa nacionalnim zakonodavstvom, i da su stanice prve pomoći isključivo namenjene ukazivanju besplatne nege.

Znak takođe mogu koristiti i medicinske ustanove i prevozna sredstva, čija je medicinska namena u slučaju sukoba unapred određena, a u miru se njime služe kao zaštitnim znakom. Dok MKCK i MFDCK i CP mogu da koriste znak u svako doba bez ikakvih ograničenja.

U vreme sukoba crveni krst kao znak ima dve upotrebe: indikativnu i zaštitnu. Samo Nacionalna društva mogu da koriste znak kao indikativno sredstvo, to znači da se znak ne sme stavljati na traku oko ruke ili na krovove zgrada, i znak se pravi malih dimenzija.

Kao zaštitno sredstvo znak koriste sanitetske službe oružanih snaga, Nacionalna društva koja su zakonski priznata i ona znak koriste za zaštitu svog osoblja koji su u ratu stavljeni na raspolaganje vojne sanitetske službe, civilne bolnice koje su priznate od strane državnih vlasti, i ostala društva za pružanje dobrovoljne pomoći pod uslovom da su priznata zakonski.

Javljaju se mnoge uzurpacije znaka crvenog krsta ili polumeseca, naime upotreba znaka od strane neovlaštenih tela ili pojedinaca, ili upotreba znaka od strane lica koja na to imaju prava ali ih koristi u svrhe koje nisu u skladu s principima. Upotreba znaka u cilju zaštite naoružanih lica ili ratne upotrebe smatra se ratnim zločinom.

Znaci Pokreta su temelj humanitarne delatnosti i moramo se i u miru boriri protiv njegove zloupotrebe, tom borbom lica kojima treba pomoć neće biti prepuštena sudbini.

Svaka država koja je pristupila Ženevskim konvencijama mora da preduzme mere kako bi sprečila zloupotrebu znaka, a pod zloupotrebom znaka smatramo svaku upotrebu koja se protivi Ženevskim konvencijama.

Crveni krst[uredi | uredi izvor]

Crveni polumesec[uredi | uredi izvor]

Crveni kristal[uredi | uredi izvor]

Crveni kristal je neslužbeni naziv, uz crveni krst i crveni polumesec, trećeg službenog zaštitnog znaka humanitarnih i medicinskih delatnika, vozila i zgrada.

Crveni kristal je, kao simbol, uveden kako bi se mogao koristiti i u državama koje ne žele da koriste simbole crvenog krsta i crvenog polumeseca, kao što su Izrael i Eritreja.

Ovaj simbol je zvanično ušao u upotrebu 14. januara 2007. godine^[1], pošto je na snagu stupio takozvani „Treći protokol“ koji je, zapravo, amandman na Ženevske konvencije, a koji je potpisan 8. decembra 2005. godine.

Uvođenje crvenog kristala ne obavezuje nijednu organizaciju da ga koristi niti da menja svoj postojeći znak, ali odnos prema njemu mora biti isti kao prema druga dva zvanična simbola.