Crnča (Ljubovija)

Crnča
Crnča;
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Mačvanski
Opština	Ljubovija
Stanovništvo
— 2011.	951
Geografske karakteristike
Koordinate	44° 17′ 01″ S; 19° 17′ 03″ I / 44.2835° S; 19.284166° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	217 m
	Crnča Crnča na karti Srbije
Ostali podaci
Pozivni broj	015
Registarska oznaka	LO

Crnča je naselje u Srbiji u opštini Ljubovija u Mačvanskom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 951 stanovnika.

Geografija[uredi | uredi izvor]

Crnča je prostorno i stanovništvom najveće naseljeno mesto (pored Ljubovije) u Azbukovici. Za Crnču se znalo još u srednjem veku, kada je rudnik olova i cinka Lipnik bio korišćen. U tom periodu nazivana je Zrnza ili Crncia, a najveći deo stanovništva činili su Dubrovčani. Crnča se pominje i u pismu pape Klimenta četvrtog upućenom iz Avinjona srpskom caru Stefanu Dušanu, gde se navodi kao jedan od najvećih srednjovekovnih rudnika u tadašnjoj Evropi. Kao veleposednike u tom gradu (tada je Crnča imala status grada) navode se imena Dubrovčana Brajana Nenadića i Bogavca Pribojevića.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Dolaskom Osmanlija u Srbiju, Crnča postaje jedan od najvažnijih rudnika, koji poseduje i topionicu, jednu od najboljih u Osmanskom carstvu. Kasnije, tokom turskih osvajanja, Dubrovčani se povlače i započinje stagnacija.

Međutim, tokom 19. veka i odlaskom Turaka sa ovih prostora, Crnču naseljavaju srpske porodice iz Crne Gore i Hercegovine, pa Crnča ubrzo postaže varoš. Najpoznatije porodice koje su se doselile tridesetih godina 19. veka su: Pavlovići (potomci Pavla i Itane Petrović, Njegoševih rođaka, koji su zbog ubistva turskog age pobegli u Crnču), koji su došli iz crnogorskog Grahova, Nikolići, koji su došli iz Hercegovine, Markovići takođe iz Hercegovine, iz opštine Gacko, selo Nadanići i drugi.

Uskoro, Crnča postaje opština i zbog svog geografskog položaja (nalazi se između Ljubovije i Zvornika) ubrzano se razvija. Od poznatih porodica su: Simići, Purtići, Pavlovići, Markovići.

Krajem devetnaestog veka predsednik opštine Crnča, Andrija Pavlović (najviši čovek u Srbiji u tom trenutku i potomak Pavla Petrovića) postaje blizak srpskom kralju Milanu od kojeg biva više puta odlikovan i dobija čin pukovnika. Interesantno, da se njegovo ime spominje u knjizi Masoni u Jugoslaviji (napisao Nenezić). Njegovi potomci i danas žive u Crnči (slave sv. Arhangela Mihaila).

Posle Drugog svetskog rata Crnča kao i ceo kraj padaju u nemilost komunističkog režima, kao četnički kraj.

Vodni resursi[uredi | uredi izvor]

U Crnči postoji veoma veliki broj šumskih potoka i reka koje su deo drinskog sliva. Krupinska reka sa Kolaričkom rekom čini glavnu pritoku reke Drine. Pored toga, značajne količine vode u Drinu unose Medaljski potok i Vračevački potok, posebno u prolećnom i jesenjem periodu. Medaljski potok izvire u podnožju lokaliteta Stoviš, a Vračevački potok je deo zaseoka Vrnčić u blizini naselja Velika Reka (opština Mali Zvornik).

Demografija[uredi | uredi izvor]

U naselju Crnča živi 967 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 39,4 godina (38,0 kod muškaraca i 41,0 kod žena). U naselju ima 365 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,32.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika. Najpoznatije ličnosti iz Crnče su priznati novinar Milovan Brkić i pisac Slaviša Pavlović.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[1]
Godina	Stanovnika
1948.	1.438
1953.	1.569
1961.	1.783
1971.	1.707
1981.	1.539
1991.	1.373	1.360
2002.	1.213	1.215

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[2]

Srbi	1.185	97,69%
Romi	18	1,48%
Rusi	2	0,16%
Hrvati	1	0,08%
nepoznato	6	0,49%

Stanovništvo prema polu i starosti^[3]


	m	ž
?	0	2
80+	2	12
75—79	17	20
70—74	35	44
65—69	35	46
60—64	33	29
55—59	22	24
50—54	41	36
45—49	50	44
40—44	61	39
35—39	45	43
30—34	42	30
25—29	45	41
20—24	62	33
15—19	45	43
10—14	38	35
5—9	34	33
0—4	28	24
Prosek :	38,0	41,0

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	199	212	320	312	341	376	365

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	61	83	56	77	40	31	14	1	2	0	3,32

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	535	178	317	34	4	2
Ženski	486	79	323	79	5	0
UKUPNO	1.021	257	640	113	9	2

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	268	60	0	41	40
Ženski	121	80	0	2	15
UKUPNO	389	140	0	43	55
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	3	59	10	2	18
Ženski	0	0	7	2	1
UKUPNO	3	59	17	4	19
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	0	5	11	2	1
Ženski	0	0	1	4	5
UKUPNO	0	5	12	6	6
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	0	0	0	16
Ženski	0	0	0	4
UKUPNO	0	0	0	20

Reference[uredi | uredi izvor]

^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

[1] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[2] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[3] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]

p r u Opština Ljubovija
Naseljena mesta opštine Ljubovija	Berlovine • Vrhpolje • Gornja Ljuboviđa • Gornja Orovica • Gornja Trešnjica • Gornje Košlje • Gračanica • Grčić • Donja Ljuboviđa • Donja Orovica • Drlače • Duboko • Leović • Lonjin • Ljubovija • Orovička Planina • Podnemić • Postenje • Rujevac • Savković • Selanac • Sokolac • Tornik • Uzovnica • Caparić • Crnča • Čitluk
Znamenitosti i spomenici kulture	Biblioteka „Milovan Glišić” Stari kameni most Tvrđava Soko Grad Specijalni rezervat prirode Klisura reke Trešnjice Spomen obeležje junacima Podrinja Spomen-kosturnica na Mačkovom kamenu Etno selo „Vrhpolje” Etno-kompleks „Ognjište”
Verski objekti u opštini Ljubovija	Manastir Rujevac Manastir Svete Trojice Manastir Soko Manastir Čitluk Crkva brvnara posvećena Saboru Svetih dvanaest Apostola Crkva Svetih apostola Petra i Pavla Crkva Preobraženja Gospodnjeg Manastir Svetog Vasilija Ostroškog Crkva Svetog proroka Jeremije Crkva Svetog Nikolaja