15. jun

15. jun (15.6.) je 166. dan godine po gregorijanskom kalendaru (167. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 199 dana.

Događaji

jun
P	U	S	Č	P	S	N
					1	2
3	4	5	6	7	8	9
10	11	12	13	14	15	16
17	18	19	20	21	22	23
24	25	26	27	28	29	30

• 1215 — Engleski kralj Jovan bez Zemlje je svojim pečatom potvrdio Veliku povelju slobode (lat. Magna Carta Libertatum).
• 1389 — Kosovska bitka (po Julijanskom kalendaru)
• 1520 — Papa Lav X ekskomunicirao je Martina Lutera bulom u kojoj je osudio kao jeres Luterove teze o indulgencijama, o dogmama i uređenju katoličke crkve. Ideje o reformi crkve sistematizovane u 95 teza Luter je 1517. prikovao na vrata Dvorske crkve u Vitembergu, označivši početak raskola katoličke Evrope.
• 1648 — Margaret Džouns je obešena u Bostonu zbog optužbe za veštičarstvo u prvom takvom pogubljenju u Koloniji Masačusetskog zaliva.
• 1752 — Bendžamin Frenklin dokazuje da je munja u stvari elektricitet (tradicionalni datum, pravi datum nepoznat).
• 1775 — Džordž Vašington je imenovan za vrhovnog zapovednika Kontinentalne vojske u Američkom ratu za nezavisnost.
• 1776 — Delaver je glasao da suspenduje vlast britanske krune i da se zvanično odvoji od Pensilvanije.
• 1836 — Arkanzas je primljen u Uniju kao 25. savezna država SAD.
• 1846 — Oregonski sporazum je utvrdio 49. paralelu kao granicu između SAD i Kanade, od Stenovitih planina do moreuza Huan de Fuka.
• 1862 — Na Čukur-česmi u Beogradu turski vojnik ubio srpskog dečaka što je izazvalo sukobe u gradu. Turci su potom sa beogradske tvrđave, gde je bio smešten njihov garnizon, bombardovali Beograd.
• 1903 — Nakon ubistva Aleksandra Obrenovića u Majskom prevratu, Skupština Srbije izabrala je Petra Karađorđevića za kralja Srbije. Tokom njegove vladavine učvršćen je parlamentarizam i ubrzan privredni i kulturni razvoj zemlje. Povukao se s vlasti 22. juna 1914, a kraljevska ovlašćenja dobio je njegov drugi sin Aleksandar.
• 1904 — Više od hiljadu ljudi, većinom žena i dece, poginulo blizu Njujorka u požaru koji je zahvatio brod „General Slokam“.
• 1907 — Počela Druga haška mirovna konferencija, na kojoj su 44 države, uključujući Srbiju i Crnu Goru, usvojile 13 konvencija o zakonima i običajima ratovanja („Haške konvencije“). Četvrtom konvencijom osnovan je Stalni arbitražni sud u Hagu.
• 1919 — Engleski piloti Artur Braun i Džon Olkok okončali su prvi direktni let preko Atlantika.
• 1920 — Italijanski inženjer, jedan od osnivača bežične telegrafije Guljelmo Markoni emitovao je u Engleskoj prvi muzički radio prenos u živo. Bila je to muzička numera čuvene australijske operske pevačice Neli Melba (Nellie).
• 1924 — Američki Indijanci bivaju proglašeni građanima SAD.
• 1940 — Nemačke trupe probile Mažino liniju kod Sedana. Sistem utvrđenja dugačak 360 km koji su Francuzi izgradili duž granice prema Nemačkoj između dva svetska rata, smatran je remek delom građevinarstva i fortifikacije.
• 1954 — U Bazelu formirana UEFA.
• 1969 — Nakon povlačenja Šarla de Gola s političke scene, za predsednika Francuske izabran je Žorž Pompidu.
• 1975 — Košarkaši Jugoslavije postali su šampioni Evrope pobedom nad reprezentacijom SSSR u Beogradu.
• 1977 — Adolfo Suares i njegova koalicija Demokratskog centra pobedili su na prvim slobodnim izborima u Španiji nakon smrti Franciska Franka koji je diktatorski vladao od 1939.
• 1982 — Predajom argentinskih snaga Britancima na Foklandskim ostrvima okončan je Foklandski rat u kojem je poginulo oko 1000 ljudi.
• 1988 — Pakistanski predsednik Zija ul Hak objavio je da će islamsko šerijatsko pravo postati vrhovni zakon u Pakistanu.
• 1992 —
  • Srpski književnik Dobrica Ćosić izabran za prvog predsednika SR Jugoslavije. Za prvog premijera novoformirane države prethodnog dana izabran je američki biznismen srpskog porekla Milan Panić.
  • Parlament Japana, prvi put od Drugog svetskog rata, odobrio angažovanje japanskih vojnika u inostranstvu.
• 1994 — Izrael i Vatikan uspostavili su pune diplomatske odnose, potvrđujući dogovor o međusobnom priznanju i pomirenju nakon vekovnih sukobljavanja Jevreja i rimokatolika.
• 1995 — Savet bezbednosti UN usvojio rezoluciju o proširenju snaga UN u Bosni trupama za brza dejstva, sastavljenih od 12.000 francuskih, britanskih i holandskih vojnika. Rusija i Kina su se uzdržale od glasanja.
• 2000 —
  • U pokušaju atentata u Budvi lakše ranjen Vuk Drašković, lider Srpskog pokreta obnove, u to vreme jedne od najvećih opozicionih političkih stranaka u Srbiji.
  • Rimsko-katolički biskup, Augustin Misago, optužen za saučesništvo u masakru više od pola miliona stanovnika Ruande 1994. i genocid, oslobođen je optužbi i pušten na slobodu.
• 2001 —
  • Kraj Petrovog Sela kod mesta Kladovo otkrivena je masovna grobnica u kojoj je zakopano oko 30 tela za koja se pretpostavlja da su žrtve rata na Kosovu u prvoj polovini 1999.
  • Šangajska petorka - Kina, Rusija, Kazahstan, Kirgistan i Tadžikistan su nakon prijema Uzbekistana u članstvo preimenovali svoju organizaciju u Šangajska Organizacija za saradnju (SCO), regionalnu organizaciju za borbu protiv islamskog militarizma.
• 2003 — Vaterpolo reprezentacija Srbije i Crne Gore osvojila je zlatnu medalju na Evropskom prvenstvu u Sloveniji.

Rođenja

• 1843 — Edvard Grig, norveški kompozitor, pijanista i dirigent. (prem. 1907)
• 1867 — Ivan Grohar, slovenački slikar. (prem. 1911)
• 1886 — Havrijil Kosteljnik, rusinski pisac i lingvista. (prem. 1948)
• 1900 — Vladislav S. Ribnikar, srpski novinar, učesnik NOR-a, poznat i kao direktor Politike i Tanjuga. (prem. 1955)
• 1902 — Erik Erikson, nemačko-američki razvojni psiholog i psihoanalitičar. (prem. 1994)
• 1914 — Jurij Andropov, ruski političar. (prem. 1984)
• 1920 — Alberto Sordi, italijanski glumac, reditelj, scenarista, pevač, kompozitor i komičar. (prem. 2003)
• 1927 — Hugo Prat, italijanski crtač stripova i ilustrator, najpoznatiji po stripu Korto Malteze. (prem. 1995)
• 1933 — Predrag Koraksić, srpski karikaturista.
• 1946 — Demis Rusos, grčki pevač. (prem. 2015)
• 1949 — Džim Varni, američki glumac i komičar. (prem. 2000)
• 1950 — Ivan Golac, srpski fudbaler i fudbalski trener.
• 1952 — Ljiljana Stjepanović, srpska glumica.
• 1953 — Si Đinping, kineski političar, predsednik Kine (2013—).
• 1953 — Slavoljub Muslin, srpski fudbaler i fudbalski trener.
• 1953 - major Milorad Radulović, komandant specijalnih jedinica, operativac RDB-a.
• 1953 — Meri Cetinić, hrvatska muzičarka.
• 1954 — Džejms Beluši, američki glumac i komičar.
• 1963 — Vladan Dujović, srpski glumac.
• 1963 — Helen Hant, američka glumica.
• 1964 — Kortni Koks, američka glumica, producentkinja i rediteljka.
• 1964 — Mihael Laudrup, danski fudbaler i fudbalski trener.
• 1969 — Oliver Kan, nemački fudbalski golman.
• 1969 — Sedrik Piolin, francuski teniser.
• 1970 — Dušan Popović, srpski vaterpolista i vaterpolo trener. (prem. 2011)
• 1970 — Žan Tabak, hrvatski košarkaš i košarkaški trener.
• 1971 — Nenad Sakić, srpski fudbaler i fudbalski trener.
• 1973 — Greg Von, američki glumac.
• 1982 — Dušan Anđelković, srpski fudbaler.
• 1986 — Salah Mežri, tuniski košarkaš.
• 1986 — Stoja, američka pornografska glumica.
• 1992 — Mohamed Salah, egipatski fudbaler.
• 1992 — Dafne Shipers, holandska atletičarka.
• 1994 — Nevena Božović, srpska pevačica.
• 1994 — Dominik Mavra, hrvatski košarkaš.

Smrti

• 923 — Rober I Francuski, kralj Francuske. (rođ. 866)
• 1341 — Andronik III Paleolog, vizantijski car. (rođ. 1297)
• 1383 — Jovan VI Kantakuzin, vizantijski car. (rođ. 1292)
• 1467 — Filip III od Burgundije, osnivač Burgundije. (rođ. 1396)
• 1993 — Džejms Hant, engleski vozač formule 1. (rođ. 1947)
• 1995 — Džon Vinsent Atanasov, pionir računarstva. (rođ. 1903)
• 1996 — Ela Ficdžerald, američka pevačica. (rođ. 1917)
• 2010 — Bekim Fehmiju, jugoslovenski i srpski glumac. (rođ. 1936)
• 2013 — Kenet G. Vilson, američki fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku. (rođ. 1936)
• 2016 — Milorad Mandić, srpski glumac. (rođ. 1961)

Praznici i dani sećanja

• Srpska pravoslavna crkva slavi:
  • Svetog Nikifora Ispovednika - patrijarha carigradskog
  • Svetog novomučenika Konstantina
  • Svetog mučenika Jovana Novog Sočavskog
  • Sveštenomučenika Erazma Ohridskog

Vidi još

• Spisak datuma
• Spisak godina
• Spisak decenija
• Spisak vekova
• Spisak milenijuma