24. oktobar
24. oktobar (24.10.) je 297. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (298. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 68 dana.
Događaji[uredi | uredi izvor]
| oktobar | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
| 29 | 30 | 31 | ||||
- 1360 — Engleski kralj Edvard III i francuski kralj Žan II Dobri, potpisali su u Kaleu sporazum kojim je okončana prva faza Stogodišnjeg rata.
- 1648 — Minsterskim mirom su okončani Tridesetogodišnji rat i Holandska revolucija i zvanično su priznate Nizozemska republika i Švajcarska konfederacija za nezavisne države. Mirovnim ugovorom potvrđena su načela Augzburškog verskog mira (1555) o ravnopravnosti rimokatolika i protestanata i osujećena namera rimsko-nemačkog carstva i pape za hegemonijom u Evropi.
- 1789 — Počela je Brabantska revolucija invazijom Austrijske Nizozemske emigrantskom vojskom iz Nizozemske republike.
- 1795 — Pruska, Austrija i Rusija izvršile su treću podelu Poljske, koja je prestala da postoji kao nezavisna država.
- 1882 — Nemački bakteriolog Robert Koh otkrio je bakteriju koja izaziva tuberkulozu, kasnije nazvanu „Kohov bacil“.
- 1912 — Srpska vojska je pobedila tursku vojsku u Kumanovskoj bici u Prvom balkanskom ratu.
- 1917 — Počela je bitka kod Kobarida u Prvom svetskom ratu u kojoj su Nemci i Austrijanci naneli težak poraz italijanskoj vojsci i naterali je u bekstvo.
- 1922 — Irski parlament prihvatio je ustav po kojem je država dobila naziv Slobodna Irska Država. Ustav je formalno stupio na snagu u decembru.
- 1939 — Nacisti su u Nemačkoj naredili Jevrejima da nose Davidovu zvezdu.
- 1944 — Američki avioni su u Drugom svetskom ratu tokom velike vazdušno-pomorske bitke u filipinskom zalivu Lejte potopili japanski bojni brod „Musaši“, jedan od najvećih u svetu.
- 1945 — Stupila je na snagu Povelja UN, koju je u junu 1945. potpisala 51 zemlja osnivač Ujedinjenih nacija.
- 1960 — Prototip sovjetske interkontinentalne balističke rakete R-16 je eksplodirao na lansirnoj platformi na kosmodromu Bajkonur, usmrtivši najmanje 90 osoba.
- 1964 — Britanska afrička kolonija Severna Rodezija stekla je nezavisnost pod nazivom Republika Zambija, sa predsednikom Kenetom Kaundom.
- 1970 — Kandidat levice Salvador Aljende izabran je za predsednika Čilea. Ubijen je u septembru 1973. u državnom udaru oficirske hunte koju je predvodio Augusto Pinoče.
- 1980 — Poljske vlasti su legalizovale nezavisni radnički sindikat „Solidarnost“.
- 1991 — U Sarajevu je konstituisana prva Skupština srpskog naroda u BiH, a za prvog predsednika izabran je Momčilo Krajišnik. Skupština je usvojila Deklaraciju o pravu srpskog naroda na samoopredeljenje.
- 2000 — Skupština Srbije izabrala je prelaznu tehničku vladu Srbije koja će do vanrednih parlamentarnih izbora 23. decembra obezbediti funkcionisanje zemlje. Vladu su formirali Demokratska opozicija Srbije, Srpski pokret obnove i Socijalistička partija Srbije.
- 2001 — U napadu američkih snaga na Kabul, ubijena su 22 člana pakistanskog militarističkog pokreta Harakat-ul-Mudžahedini, koji su se borili protiv indijske vlasti u Kašmiru.
- 2002 — U Republici Srpskoj smenjeno je i uhapšeno više odgovornih lica zbog afere o izvozu oružja i vojne opreme Iraku, koji je pod sankcijama UN. U aferu su umešane Vazduhoplovni zavod „Orao“ iz Bijeljine i preduzeće „Jugoimport-SDPR“ iz Beograda, čiji je direktor Jovan Čeković smenjen.
- 2003 — Konkord (supersonični putnički avion) je povučen iz saobraćaja, a poslednji let uopšte bio je 26. novembra iste godine.
- 2020 —
Rođenja[uredi | uredi izvor]
- 51 — Domicijan, rimski car. (prem. 96)[1]
- 1503 — Izabela Aviz, španska kraljica. (prem. 1539)[2]
- 1632 — Antoni van Levenhuk, holandski naučnik. (prem. 1723).
- 1804 — Vilhelm Eduard Veber, nemački fizičar. (prem. 1891)
- 1885 — Džejms S. Šerman, američki političar. (prem. 1912)
- 1887 — Oktav Lapiz, francuski biciklista. (prem. 1917)
- 1889 — Mustafa Golubić, general NKVD-a, atentator. (prem. 1941)
- 1891 — Rafael Leonidas Truhiljo, dominikanski političar (prem. 1961)
- 1898 — Peng Dehuaj, kineski vojni lider i političar. (prem. 1974)
- 1927 — Žilber Beko. francuski muzičar i glumac. (prem. 2001)
- 1927 — Žan Klod Paskal, francuski glumac i pevač. (prem. 1992)
- 1930 — Johan Galtung, norveški sociolog i matematičar. (prem. 2024)
- 1932 — Pjer-Žil de Žen, francuski fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku (1991). (prem. 2007)
- 1936 — Bil Vajman, engleski muzičar, najpoznatiji kao basista grupe The Rolling Stones.
- 1939 — F. Mari Ejbraham, američki glumac.
- 1942 — Fernando Valjeho, kolumbijski pisac, filmski stvaralac i scenarista.
- 1947 — Kevin Klajn, američki glumac, komičar i pevač.[3]
- 1947 — Borislav Džaković, srpski košarkaš i košarkaški trener. (prem. 2019)
- 1953 — Branko Milanović, srpski ekonomista.
- 1954 — Malkom Ternbul, australijski političar.[4]
- 1966 — Roman Abramovič, ruski milijarder, preduzetnik, investitor i političar.
- 1972 — Katarina Žutić, srpska glumica.
- 1973 — Vensan Kandela, francuski fudbaler.
- 1973 — Džef Vilson, novozelandski ragbista.
- 1976 — Petar Stojčev, bugarski plivač.
- 1978 — Majer Četmen, američki košarkaš.
- 1978 — Saša Šestić, australijski barmen i bivši rukometaš.
- 1980 — Monika Arnold, američka muzičarka, glumica i preduzetnica.
- 1981 — Kristofer Buker, američki košarkaš.
- 1984 — Anton Gavel, slovačko-nemački košarkaš.
- 1985 — Vejn Runi, engleski fudbaler.
- 1985 — Aleksandar Radojičić, srpski glumac.
- 1986 — Drejk, kanadski muzičar i glumac.
- 1989 — Ognjen Vranješ, bosanskohercegovački fudbaler.
- 1990 — Nikola Vučević, crnogorski košarkaš.
- 1991 — Bojan Dubljević, crnogorski košarkaš.
- 1992 — Uroš Ćosić, srpski fudbaler.
- 1994 — Migel Arauho, peruanski fudbaler.
- 1994 — Andrija Luković, srpski fudbaler.
- 1999 — Lazar Šarenac, srpski fudbaler.
Smrti[uredi | uredi izvor]
- 996 — Igo Kapet, francuski kralj (rođ. 938)
- 1260 — Kutuz, mamelučki sultan Egipta.
- 1375 — Valdemar IV Danski, kralj Danske. (rođ. 1320)
- 1537 — Džejn Simor, kraljica Engleske, treća supruga Henrija VIII. (rođ. 1508)[5]
- 1601 — Tiho Brahe, danski astronom. (rođ. 1546).
- 1725 — Alesandro Skarlati, italijanski kompozitor. (rođ. 1660)
- 1907 — Pera Todorović, srpski novinar, pisac i političar. (rođ. 1852)
- 1945 — Vidkun Kvisling norveški političar i državnik. (rođ. 1887)
- 1948 — Franc Lehar, austrijski kompozitor mađarskog porekla. (rođ. 1870)
- 1958 — Džordž Edvard Mur, engleski filozof i profesor. (rođ. 1873)
- 1959 — Đorđe Nešić, oftalmolog, osnivač Očne klinike u Beogradu. (rođ. 1873)
- 1961 — Milan Stojadinović, srpski političar, pravnik, ekonomista i profesor. (rođ. 1888)
- 1976 — David Ojstrah, sovjetski violinista. (rođ. 1908)
- 1976 — Georgije Ostrogorski, istoričar. (rođ. 1902)
- 1994 — Raul Hulija, portorikanski glumac. (rođ. 1940)
- 1997 — Zoran Todorović Kundak, srpski političar. (rođ. 1959)
- 2001 — Jaromil Jireš, češki režiser i scenarista. (rođ. 1935)
- 2005 — Roza Parks, afroamerička aktivistkinja za ljudska prava i krojačica. (rođ. 1913)[6]
- 2011 — Džon Makarti, američki naučnik. (rođ. 1927)
- 2015 — Morin O’Hara, irska glumica i pevačica. (rođ. 1920)
- 2017 — Fets Domino, američki pijanista i kantautor. (rođ. 1928)
Praznici i dani sećanja[uredi | uredi izvor]
- Srpska pravoslavna crkva danas proslavlja
Literatura[uredi | uredi izvor]
Vidi još[uredi izvor]
- ^ Brian Jones (11. 9. 2002). The Emperor Domitian. Routledge. str. 1. ISBN 978-1-134-85313-7.
- ^ „Isabella of Portugal”. www.ngv.vic.gov.au. Pristupljeno 24. 10. 2020.
- ^ Film Review. Orpheus Pub. 2003. str. 552.
- ^ Who's who in Australia. The Herald. 2006. str. 1960.
- ^ „Jane Seymour | Biography & Facts”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 26. 6. 2020.
- ^ „Rosa Parks | Biography & Facts”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 26. 6. 2020.