25. mart
25. mart (25.03) je 84. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (85. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 281 dana.
Događaji[uredi | uredi izvor]
| mart | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | 3 | ||||
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
- 1196 — Veliki župan Raške Stefan Nemanja odrekao se prestola u korist srednjeg sina Stefana Prvovenčanog, kojem je dao Rašku na upravu.
- 1199 — Engleski kralj Ričard I Lavlje Srce je smrtno ranjen prilikom opsade zamka Šaliz u Francuskoj.
- 1306 — Robert Brus je postao kralj Škotske.
- 1584 — Ser Volter Rajli je dobio patent da kolonizuje Virdžiniju.
- 1655 — Kristijan Hajgens je otkrio Titan, najveći satelit Saturna.
- 1802 — Potpisan je Amijenski mir između Francuske i Ujedinjenog Kraljevstva.
- 1807 — U Ujedinjenom Kraljevstvu je zabranjena trgovina robljem.
- 1821 — Grci na Peloponezu počeli ustanak protiv Turaka, koji je posle 12 godina završen priznavanjem nezavisnosti Grčke.
- 1844 — Proglašen Srpski građanski zakonik, koji je odigrao značajnu ulogu u pravnom i društvenom životu Srbije.
- 1923 — Sletanjem aviona na liniji Pariz-Carigrad na aerodrom u Pančevu Jugoslavija postala deo tada malobrojne porodice država povezanih vazdušnim saobraćajem.
- 1924 — U Grčkoj sa prestola zbačen kralj Đorđe II Grčki, a Grčka je proglašena republikom.
- 1937 — Italija i Kraljevina Jugoslavija sklopile sporazum o međusobnoj miroljubivoj politici, „Uskršnji pakt“.
- 1941 — Kraljevina Jugoslavija pristupila Trojnom paktu Nemačke, Italije i Japana. Protokol u Beču potpisali predsednik Vlade Dragiša Cvetković i ministar inostranih poslova Aleksandar Cincar Marković.
- 1957 — Belgija, Zapadna Nemačka, Italija, Luksemburg, Francuska i Holandija potpisale Rimski ugovor po kojem je 1. januara 1958. osnovano Evropsko zajedničko tržište. Organizacija kasnije nazvana Evropska ekonomska zajednica, danas Evropska unija.
- 1975 — U Rijadu ubijen kralj Fejsal. Ubica, kraljev bratanac, princ Fejsal Musaid, javno pogubljen u Rijadu u junu, a novi kralj Saudijske Arabije postao Fejsalov brat Halid Ibn Abdul Aziz.
- 1991 — Prema nikad potvrđenim informacijama, predsednici Srbije i Hrvatske Slobodan Milošević i Franjo Tuđman se na tajnom sastanku u Karađorđevu dogovorili o podeli Bosne i Hercegovine i rušenju reformske Vlade Jugoslavije, na čelu s predsednikom Antom Markovićem. Održavanje sastanka i postignut dogovor nikada nisu zvanično potvrđeni, ali brojni izvori kasnije saopštili da za to imaju čvrste dokaze.
- 1993 — Višemesečni pregovori o Bosni i Hercegovini u Njujorku završeni neuspehom. Mirovni plan kopredsednika Međunarodne konferencije o Jugoslaviji Sajrusa Vensa i lorda Dejvida Ovena potpisali bosanski Hrvati i Muslimani, a predsednik Republike Srpske Radovan Karadžić to odbio, smatrajući predložene mape neprihvatljivim za Srbe.
- 1994 — Neonacisti bacili bombu na sinagogu u Libeku, što se smatra prvim takvim incidentom od kraja Drugog svetskog rata u Nemačkoj.
- 1999 — Vlada Jugoslavije prekinula diplomatske odnose sa SAD, Velikom Britanijom, Francuskom i Nemačkom zbog agresije NATO na Jugoslaviju. Posle prvih vazdušnih udara na području Prištine i još osam gradova u Srbiji, u centru Beograda demolirani su kulturni centri SAD, Nemačke, Francuske i Velike Britanije.
- 2002 — U snažnom zemljotresu u Avganistanu i severozapadnom Pakistanu život izgubilo oko 1.800 ljudi, preko 2.000 povređeno.
- 2003 — Vlada Srbije odlučila da raspusti Jedinicu za specijalne operacije, čiji su pripadnici bili i osumnjičeni za ubistvo premijera Srbije Zorana Đinđića i druga ubistva.
Rođenja[uredi | uredi izvor]
- 1611 — Evlija Čelebija, turski putopisac. (prem. 1682)[1]
- 1867 — Arturo Toskanini, italijanski dirigent. (prem. 1957)[2]
- 1881 — Bela Bartok, mađarski kompozitor i pijanista. (prem. 1945)[3]
- 1899 — Fransoa Roze, kanadski glumac. (prem. 1994)[4]
- 1907 — Spasenija Cana Babović, učesnica Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politička radnica SFRJ i SR Srbije, junak socijalističkog rada i narodni heroj Jugoslavije. (prem. 1977)[5]
- 1908 — Dejvid Lin, engleski reditelj, producent, scenarista i montažer. (prem. 1991)[6]
- 1921 — Simon Sinjore, francuska glumica. (prem. 1985)[7]
- 1924 — Mačiko Kjo, japanska glumica. (prem. 2019)[8]
- 1925 — Flaneri O’Konor, američka spisateljica i esejistkinja. (prem. 1964)
- 1926 — Laslo Pap, mađarski bokser. (prem. 2003)[9]
- 1935 — Kamenko Katić, srpski novinar i TV voditelj. (prem. 2018)[10]
- 1939 — Milisav Milić, srpski novinar. (prem. 2006)[11]
- 1942 — Areta Frenklin, američka muzičarka, najpoznatija kao soul pevačica. (prem. 2018)[12]
- 1947 — Elton Džon, engleski muzičar.[13]
- 1954 — Nenad Manojlović, srpski vaterpolista i vaterpolo trener. (prem. 2014)[14]
- 1962 — Marša Kros, američka glumica.[15]
- 1962 — Fernando Martin, španski košarkaš. (prem. 1989)[16]
- 1965 — Sara Džesika Parker, američka glumica, producentkinja i modna dizajnerka.[17]
- 1971 — Šeril Svups, američka košarkašica i košarkaška trenerkinja.[18]
- 1973 — Mihaela Dorfmajster, austrijska alpska skijašica.[19]
- 1974 — Ksenija Rapoport, ruska glumica.[20]
- 1976 — Vladimir Kličko, ukrajinski bokser.[21]
- 1979 — Li Pejs, američki glumac.[22]
- 1983 — Žolt Der, srpski biciklista.[23]
- 1986 — Marko Belineli, italijanski košarkaš.[24]
- 1986 — Kajl Lauri, američki košarkaš.[25]
- 1988 — Big Šon, američki hip hop muzičar.[26]
- 1988 — Rajan Luis, američki muzičar, muzički producent, di-džej, videograf, fotograf i grafički dizajner.[27]
- 1989 — Džejms Anderson, američki košarkaš.[28]
- 2000 — Marko Konatar, srpski fudbaler.[29]
- 2000 — Džejdon Sančo, engleski fudbaler.[30]
- 2001 — Kristijan Belić, srpski fudbaler.
Smrti[uredi | uredi izvor]
- 1751 — Frederik I, švedski kralj (rođ. 1676)[31]
- 1872 — Semjuel Morze, američki slikar i fizičar, pronalazač telegrafa. (rođ. 1791)[32]
- 1918 — Klod Debisi, francuski kompozitor (rođ. 1862)[33]
- 1924 — Milka Grgurova-Aleksić, pozorišna glumica. (rođ. 1840)[34]
- 1975 — Fejsal, kralj Saudijske Arabije. (rođ. 1906)[35]
- 1991 — Milutin Tatić, srpski pozorišni, filmski i TV glumac. (rođ. 1923)[36]
- 1995 — Krešimir Ćosić, hrvatski košarkaš, (rođ. 1948)
- 2005 — Dragoljub Gula Milosavljević, srpski glumac, (rođ. 1923)[37]
- 2006 — Danilo Lazović, poznati srpski glumac, (rođ. 1951)[38]
- 2008 — Goran Miljanović, srpski fudbaler, (rođ. 1956)[39]
Praznici i dani sećanja[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Evliya Çelebi | Turkish traveler and writer | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ „Arturo Toscanini | Italian conductor | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ „Bela Bartok”. www.nndb.com. Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ „François Rozet”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ slovenac (2021-04-14). „Spasenija Cana Babović - Narodni heroj iz Lazarevca ( Srbija ) | Yu NoStAlGiJa |”. Yu NoStAlGiJa (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ „David Lean”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ „Simone Signoret”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ „Machiko Kyô”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ „Carrera Amateur de LASZLO PAPP”. web.archive.org. 2009-10-26. Arhivirano iz originala 26. 10. 2009. g. Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ „Kamenko Katic”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ Serbia, RTS, Radio televizija Srbije, Radio Television of. „Trezor”. www.rts.rs. Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ „Aretha Franklin”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ „Elton John”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ „UMRO ZA VOLANOM: Preminuo legendarni vaterpolista Nenad Manojlović”. kurir.rs (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ „Marcia Cross”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ „ACB.COM”. web.archive.org. 2017-03-13. Arhivirano iz originala 13. 03. 2017. g. Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ „Sarah Jessica Parker”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ „Sheryl Swoopes | Biography, Stats, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ „Michaela Dorfmeister Biography and Statistics - Olympics at Sports-Reference.com”. web.archive.org. 2009-07-03. Arhivirano iz originala 03. 07. 2009. g. Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ „Kseniya Rappoport”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ „Volodymyr Klychko Bio, Stats, and Results | Olympics at Sports-Refere…”. archive.md. 2013-06-30. Arhivirano iz originala 30. 06. 2013. g. Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ „Lee Pace”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ Archives, Cycling. „Žsolt Dér”. www.radsportseiten.net (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ „Marco Belinelli Stats”. Basketball-Reference.com (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 12. 07. 2022. g. Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ „Kyle Lowry Stats”. Basketball-Reference.com (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 05. 12. 2015. g. Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ Briscoe, Jake (2016-12-23). „Big Sean Net Worth - How Rich is The Detroit Rapper?”. Gazette Review (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-01-22.
- ^ „Ryan Lewis”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ „James Anderson Stats”. Basketball-Reference.com (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 21. 01. 2022. g. Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ „Marko Konatar - Player profile 21/22”. www.transfermarkt.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ Association, The Football. „England squad profile: Jadon Sancho”. www.thefa.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ „Frederick (I) | king of Sweden | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ „Samuel Finley Breese Morse at the Academy of Design in New York, 1841 (b/w photo)”. www.bridgemanimages.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ „Claude Debussy | Biography, Music, Clair de lune, La Mer, Death, Compositions, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ Serbia, RTS, Radio televizija Srbije, Radio Television of. „Književno stvaralaštvo Milke Grgurove”. www.rts.rs. Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ „Faisal of Saudi Arabia | Biography, History, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ „Milutin 'Mica' Tatic”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ „Dragoljub Milosavljevic-Gula”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ „Danilo Lazovic”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-01.
- ^ „Goran Miljanovic - Player profile”. www.transfermarkt.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-01.
