29. mart
29. mart (29.03) je 88. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (89. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 277 dana.
Događaji[uredi | uredi izvor]
| mart | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | 3 | ||||
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
- 1461 — Osmansko carstvo je zauzelo Solun od Vizantinaca.
- 1461 — U najkrvavijoj bici Rata dve ruže vojska dinastije Jork je porazila vojsku dinastije Lankaster, osiguravši time engleski presto Edvardu IV.
- 1638 — Švedski naseljenici osnovali su blizu zaliva Delaver prvu švedsku koloniju u Severnoj Americi, koju su nazvali Nova Švedska.
- 1809 — Švedski kralj Gustav IV prisiljen da abdicira posle više poraza švedskih trupa u ratu s Danskom.
- 1831 — Počeo je Bosanski ustanak Huseina Gradaščevića.
- 1848 — Američka vojska pod zapovedništvom generala Vinfilda Skota je u Američko-meksičkom ratu zauzela Verakruz.
- 1848 — Počeo je trogodišnji rat Danske s Pruskom u kojem su Danci pretrpeli poraz i izgubili veliki deo teritorije na jugu poluostrva Jiland.
- 1849 — Velika Britanija na osnovu sporazuma s maharadžom od Lahorea anektirala Pendžab i pripojila ga Indiji.
- 1864 — Grčka vratila suverenitet nad ostrvima u Jonskom moru koja su bila pod kolonijalnom upravom Velike Britanije.
- 1867 — Velika Britanija od Kvebeka, Ontarija, Nove Škotske i Nju Branzvika formirala dominion Kanadu, u koji su 1878. uključene ostale britanske teritorije Severne Amerike, izuzev Njufaundlenda. Vestminsterskim statutom Kanada 1931. postala nezavisna država britanskog Komonvelta, a konačne granice dobila 1949. priključenjem Njufaundlenda.
- 1901 — U Australiji održani prvi federalni izbori. U prvom australijskom parlamentu najviše mesta dobila Laburistička partija.
- 1945 — SSSR zvanično priznao Vladu Jugoslavije, koju su prethodno priznale Ujedinjeno Kraljevstvo i SAD.
- 1946 — Novim ustavom Zlatna Obala, sadašnja Gana, postala prva britanska kolonija u Africi sa afričkom većinom u Parlamentu, ali na punu nezavisnost čekala još 14 godina.
- 1947 — Izbio je Malagaški ustanak protiv francuske kolonijalne vlasti na Madagaskaru.
- 1956 — U Novom Sadu osnovane Jugoslovenske pozorišne igre, "Sterijino pozorje", povodom 150 godina od rođenja i stogodišnjice smrti srpskog komediografa Jovana Popovića Sterije.
- 1967 — Porinuta prva francuska nuklearna podmornica.
- 1972 — Bolivija proterala 119 članova sovjetske ambasade u La Pazu, optuživši Moskvu da finansira levičarske pobunjenike.
- 1973 — Poslednje američke borbene trupe su napustile Južni Vijetnam.
- 1974 — Američki veštački satelit Mariner 10 je snimio prve fotografije Merkura.
- 1974 — Grupa kineskih seljaka iz pokrajine Šensi je otkrila hiljade glinenih statua koje su predstavljale vojsku prvog kineskog cara Ćin Ši Huanga.
- 1990 — Premijer Australije Bob Houk dobio izbore, postavši prvi laburista koji je četiri puta uzastopno osvojio položaj šefa vlade.
- 1994 — Republika Hrvatska i predstavnici Srba u Hrvatskoj potpisali sporazum o primirju i razgraničenju vojnih snaga na šest od ukupno 35 sektora na 300 km dugom frontu.
- 1997 — Bežeći pred nasiljem koje je zahvatilo zemlju tokom krvavih nemira, više od 50 izbeglica iz Albanije utopilo se kada je njihov brod potonuo posle sudara sa italijanskim ratnim brodom u južnom Jadranu, blizu italijanske obale.
- 1999 — Bombardovana zgrada MUP-a u Prištini.
- 2002 — Izraelske oklopne jedinice ušle u Ramalu i blokirale sedište palestinskog lidera Jasera Arafata.
- 2003 — Svetska zdravstvena organizacija saopštila da je Karlo Urbani, lekar koji je prvi identifikovao ozbiljni akutni respiratorni sindrom, SARS, umro od te bolesti.
- 2004 — Bugarska, Estonija, Letonija, Litvanija, Rumunija, Slovačka i Slovenija su postale punopravne članice NATO pakta.
- 2006 — Desilo se delimično pomračenje Sunca u Srbiji. U delovima Azije i Afrike - potpuno.
- 2010 — Najmanje 37 ljudi je poginulo, a 62 povređeno u Moskvi u dve odvojene eksplozije u podzemnoj železnici.
Rođenja[uredi | uredi izvor]
- 1863 — Mileta Jakšić, srpski pesnik i pravoslavni sveštenik. (prem. 1935)[1]
- 1889 — Vorner Bakster, američki glumac. (prem. 1951)[2]
- 1899 — Lavrentij Berija, sovjetski političar. (prem. 1953)[3]
- 1914 — Herta Has, jedna od četiri službeno priznate žene Josipa Broza Tita. (prem. 2010)
- 1925 — Sava Stojkov, srpski slikar-naivac. (prem. 2014)[4]
- 1937 — Gordon Miln, engleski fudbaler i fudbalski trener.[5]
- 1940 — Aštrud Žilberto, brazilska pevačica. (prem. 2023)[6]
- 1941 — Džozef Huton Tejlor ml., američki fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku (1993).[7]
- 1943 — Erik Ajdl, engleski glumac, komičar, pisac, scenarista, reditelj i muzičar.[8]
- 1943 — Vangelis, grčki muzičar i kompozitor. (prem. 2022)[9]
- 1943 — Džon Mejdžor, britanski političar, premijer Ujedinjenog Kraljevstva (1990—1997).[10]
- 1945 — Volt Frejžer, američki košarkaš.[11]
- 1949 — Dejv Grinfild, engleski muzičar, najpoznatiji kao klavijaturista i pevač grupe The Stranglers. (prem. 2020)[12]
- 1955 — Brendan Glison, irski glumac i reditelj.[13]
- 1955 — Marina Sirtis, britansko-američka glumica.[14]
- 1957 — Boris Komnenić, srpski glumac. (prem. 2021)[15]
- 1957 — Kristofer Lamber, francuski glumac.[16]
- 1960 — Ju Nesbe, norveški pisac i muzičar.[17]
- 1964 — El Makferson, australijski model i glumica.[18]
- 1966 — Krasimir Balakov, bugarski fudbaler i fudbalski trener.[19]
- 1967 — Anđelija Arbutina, srpska košarkašica.[20]
- 1968 — Lusi Loles, novozelandska glumica.[21]
- 1970 — Alan Miler, engleski fudbalski golman. (prem. 2021)[22]
- 1971 — Veljko Uskoković, crnogorski vaterpolista.[23]
- 1972 — Rui Kosta, portugalski fudbaler.[24]
- 1973 — Mark Overmars, holandski fudbaler.[25]
- 1976 — Dženifer Kaprijati, američka teniserka.[26]
- 1978 — Igor Rakočević, srpski košarkaš.[27]
- 1979 — Katarina Radivojević, srpska glumica.[28]
- 1983 — Dušan Đorđević, srpski košarkaš.
- 1984 — Huan Monako, argentinski teniser.[29]
- 1987 — Mark Valijente, španski fudbaler.[30]
- 1987 — Deneš Varga, mađarski vaterpolista.[31]
- 1988 — Bojana Živković, srpska odbojkašica.[32]
- 1988 — Stefan Mitrović, srpski vaterpolista.[33]
- 1989 — Latavijus Vilijams, američki košarkaš.[34]
- 1990 — Džesi Volt, francuska pornografska glumica.[35]
- 1991 — Ngolo Kante, francuski fudbaler.[36]
- 1993 — Torgan Azar, belgijski fudbaler.
- 1995 — Ben Bentil, ganski košarkaš.
Smrti[uredi | uredi izvor]
- 1772 — Emanuel Svedenborg, švedski filozof i prirodnjak (rođ. 1688)[37]
- 1891 — Žorž-Pjer Sera, francuski slikar (rođ. 1859)[38]
- 1912 — Robert Falkon Skot, engleski istraživač (rođ. 1868)[39]
- 1949 — Nikolaj Gamaleja, ruski lekar i naučnik (rođ. 1859)
- 1982 — Karl Orf, nemački kompozitor (rođ. 1895)[40]
- 2007 — Božidar Kovaček, profesor univerziteta, teatrolog i predsednik Matice srpske. (rođ. 1930)[41]
- 2008 — Rajko Mitić, fudbaler, reprezentativac, trener i selektor jugoslovenske reprezentacije, prva "Zvezdina zvezda". (rođ. 1922)[42]
- 2009 — Petar Birčanin, motociklista, petostruki državni prvak u klasama 125 i 600 kubika. (rođ. 1987)
- 2009 — Moris Žar, francuski kompozitor. (rođ. 1924)[43]
- 2019 — Dobrica Erić, srpski književnik, pesnik, prozni i dramski pisac. (rođ. 1936)[44]
Praznici i dani sećanja[uredi | uredi izvor]
- Srpska pravoslavna crkva slavi:
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Milisavac, Živan, ur. (1984). Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. str. 273.
- ^ „Warner Baxter”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Lavrenty Beria | Biography, Facts, & Execution | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Sava Stojkov Biografija”. Biografija.org (na jeziku: srpski). 2020-07-15. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ Strack-Zimmermann, Benjamin. „Gordon Milne (Player)”. www.national-football-teams.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Astrud Gilberto”. Britannica Kids (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Who is Joseph Hooton Taylor Jr.? Everything You Need to Know”. www.thefamouspeople.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Eric Idle”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Vangelis”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „John Major | Biography & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Walt Frazier Stats”. Basketball-Reference.com (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 24. 02. 2011. g. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Dave Greenfield”. Discogs (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Brendan Gleeson”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Marina Sirtis”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Boris Komnenic”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Christopher Lambert”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Jo Nesbo | Biography, Books, Harry Hole, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Who is Elle Macpherson? Everything You Need to Know”. www.thefamouspeople.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Bulgaria - K. Balakov - Profile with news, career statistics and history - Soccerway”. int.soccerway.com. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ Zvezda, Moja Crvena (2014-03-29). „Na današnji dan: Rođeni Igor Rakočević i Anđelija Arbutina”. Moja Crvena Zvezda (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Lucy Lawless”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Alan Miller | Football Stats | No Club | Age 51 | 1988-2003 | Soccer Base”. www.soccerbase.com. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Olympedia – Veljko Uskoković”. www.olympedia.org. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Portugal - Rui Costa - Profile with news, career statistics and history - Soccerway”. int.soccerway.com. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Marc Overmars - Player profile”. www.transfermarkt.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Fed Cup - Player Profile”. web.archive.org. 2008-06-01. Arhivirano iz originala 01. 06. 2008. g. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „ACB.COM”. web.archive.org. 2014-01-22. Arhivirano iz originala 22. 01. 2014. g. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Katarina Radivojevic”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Juan Monaco | Overview | ATP Tour | Tennis”. ATP Tour. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Spain - Marc Valiente - Profile with news, career statistics and history - Soccerway”. int.soccerway.com. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Olympedia – Dénes Varga”. www.olympedia.org. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Bojana Živković - OSSRB - Odbojkaški savez Srbije”. web.archive.org. 2016-03-27. Arhivirano iz originala 27. 03. 2016. g. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Stefan Mitrović”. Delfini.rs (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ Eurobasket. „Latavious Williams Player Profile, KCC Egis, News, Stats - Eurobasket”. Eurobasket LLC. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Jessie Volt”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „N'Golo Kanté - Player profile 21/22”. www.transfermarkt.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Emanuel Swedenborg | Swedish philosopher | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Georges Seurat | Biography, Art, Paintings, A Sunday on La Grande Jatte, Pointillism, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Scott, Robert Falcon | Proleksis enciklopedija”. proleksis.lzmk.hr. Arhivirano iz originala 02. 02. 2022. g. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Carl Orff | German composer | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „KOVAČEK Božidar”. snp.org.rs. Pristupljeno 31. 1. 2022.
- ^ Admin (2010-01-01). „Mitić Rajko”. reprezentacija.rs (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Maurice Jarre”. IMDb. Pristupljeno 2022-02-02.
- ^ „Dobrica Erić”. biografija.org. Pristupljeno 26. 1. 2022.
