3. maj
3. maj (03.05) je 123. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (124. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 242 dana.
Događaji[uredi | uredi izvor]
| maj | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | |||||
| 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
| 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
| 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 |
| 31 | ||||||
- 1494 — Španski moreplovac Kristifor Kolumbo otkrio ostrvo kasnije nazvano Jamajka.
- 1500 — Portugalski moreplovac Pedro Alvareš Kabral na putu ka Indiji otkrio Brazil i proglasio ga posedom Portugalije.
- 1791 — Poljski kralj Stanislav II August Ponjatovski potpisao liberalan Ustav kojim je uspostavljena parlamentarna monarhija. To je bio drugi pisani Ustav u svetu, posle Ustava SAD.
- 1814 — Francuski kralj Luj XVIII vratio se, pod zaštitom saveznika, u Pariz posle bezuslovne predaje i abdikacije cara Napoleona I
- 1841 — Novi Zeland proglašen za britansku koloniju.
- 1895 — Teritorije u posedu Britanske južnoafričke kompanije, južno od reke Zambezi dobile naziv Rodezija.
- 1921 — Osnovana provincija Severna Irska.
- 1922 — U Parizu osnovana Međunarodna železnička unija, među osnivačima i predstavnici "Jugoslovenske železnice".
- 1936 — U Jagodini u organizaciji Narodnog fronta slobode održane najmasovnije antifašističke demonstracije u Pomoravlju između dva svetska rata.
- 1939 — Smenjen sovjetski ministar inostranih poslova Maksim Litvinov, nov ministar postao Vjačeslav Molotov, koji je krajem avgusta potpisao pakt o nenapadanju s nacističkom Nemačkom.
- 1945 — Britanci u Drugom svetskom ratu zauzeli Rangun, glavni grad tadašnje Burme, danas Mjanmara, oslobodivši ga od japanske okupacije.
- 1946 — U Tokiju zasedanje počeo Međunarodni vojni sud za Daleki istok, koji je sudio japanskim ratnim zločincima iz Drugog svetskog rata. U procesu koji je trajao do novembra 1948, od 28 okrivljenih sedam osuđeno na smrt, 16 na doživotnu robiju, a pet na vremenske kazne.
- 1968 — Žestokim sukobima s policijom u Parizu počele studentske demonstracije i štrajkovi zbog oklevanja vlasti da sprovede reforme univerziteta. Studentski protesti ubrzo zahvatili i druge evropske zemlje, a protest prerastao u revolt protiv građanskog društva.
- 1971 — Valter Ulbriht se povukao sa mesta generalnog sekretara Komunističke partije Istočne Nemačke. Zamenio ga Erih Honeker.
- 1991 — U rodno selo Lelić kod Valjeva iz SAD prenete mošti episkopa Srpske pravoslavne crkve Nikolaja Velimirovića.
- 1992 — Muslimanske snage u Sarajevu napale kolonu vozila JNA koja se povlačila prema kasarni u Lukavici. Ubijeno i povređeno više oficira, vojnika i civila.
- 1996 — Delegati 55 zemalja saglasili se, na konferenciji Ujedinjenih nacija u Ženevi, o novim pravilima korišćenja nagaznih mina, ali nisu prihvatili njihovu potpunu zabranu.
- 1999 — Tokom vazdušnih udara NATO na Jugoslaviju pogođen putnički autobus kod Peći na Kosovu. Poginulo 20 ljudi, 43 povređeno. U Novom Sadu pogođena zgrada TV Novi Sad. U sedištu NATO u Briselu saopšteno da je za 42 dana vazdušnih napada na SRJ izvedeno 14.000 letova.
- 2003 — Kongres SAD, većinom glasova, izglasao budžet sa skoro 80 milijardi dolara namenjenih ratu u Iraku, a deo saveznicima i borbi protiv terorizma.
- 2023 — U OŠ „Vladislav Ribnikar” u Beogradu se desio masakr kada je učenik sedmog razreda ubio osam osoba. Proglašena je trodnevna žalost.
Rođenja[uredi | uredi izvor]
- 1469 — Nikolo Makijaveli, italijanski politički filozof, vojni teoretičar, diplomata i pisac. (prem. 1527)[1]
- 1678 — Amaro Pargo, poznati španski korsar. (prem. 1747)
- 1889 — Bjula Bondi, američka glumica. (prem. 1981)[2]
- 1893 — Konstantin Gamsahurdija, gruzinski pisac i javna ličnost (um. 1975)[3]
- 1898 — Golda Meir, izraelska političarka, 4. premijer Izraela. (prem. 1978)[4]
- 1899 — Alin Makman, američka glumica. (prem. 1991)[5]
- 1902 — Alfred Kastler, francuski fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku (1966). (prem. 1984)[6]
- 1903 — Bing Krozbi, američki pevač, komičar i glumac. (prem. 1977)[7]
- 1906 — Meri Astor, američka glumica. (prem. 1987)[8]
- 1917 — Kiro Gligorov, učesnik Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politički radnik SFRJ i SR Makedonije, 1. predsednik samostalne Republike Makedonije. (prem. 2012)
- 1919 — Pit Siger, američki muzičar i aktivista. (prem. 2014)[9]
- 1921 — Šugar Rej Robinson, američki bokser. (prem. 1989)[10]
- 1925 — Olivera Marković, srpska glumica. (prem. 2011)[11]
- 1933 — Džejms Braun, američki muzičar, plesač i muzički producent. (prem. 2006)[12]
- 1936 — Mladen Nedeljković Mlađa, srpski glumac. (prem. 2005)[13]
- 1942 — Vera Časlavska, čehoslovačka gimnastičarka. (prem. 2016)[14]
- 1942 — Nenad Jokanović, bivši načelnik opštine Travnik.
- 1949 — Leopoldo Luke, argentinski fudbaler. (prem. 2021)[15]
- 1951 — Kristofer Kros, američki muzičar.[16]
- 1960 — Ejmi Stil, američka glumica.[17]
- 1961 — Milorad Mandić, srpski glumac i TV voditelj. (prem. 2016)[18]
- 1963 — Džef Hornasek, američki košarkaš i košarkaški trener.[19]
- 1970 — Bobi Kanavale, američki glumac.[20]
- 1975 — Kristina Hendriks, američka glumica i model.[21]
- 1982 — Rebeka Hol, engleska glumica.[22]
- 1985 — Ezekijel Lavezi, argentinski fudbaler.[23]
- 1986 — Pom Klementif, kanadsko-francuska glumica i model.[24]
- 1989 — Sela Su, belgijska muzičarka.
- 1996 — Domantas Sabonis, litvanski košarkaš.[25]
- 1997 — Ivana Jorović, srpska teniserka.[26]
Smrti[uredi | uredi izvor]
- 1270 — Bela IV, jedan od najvećih vladara srednjovekovne Ugarske. (rođ. 1206)[27]
- 1481 — Mehmed II Osvajač, osmanski sultan. (rođ. 1432)[28]
- 1856 — Adolf Adam, francuski kompozitor. (rođ. 1803)[29]
- 1898 — Svetislav Vulović, srpski književni kritičar. (rođ. 1847)[30]
- 1916 — Padrejg Pirs, vođa Uskršnjeg ustanka. (rođ. 1879)
- 1998 — Gojko Šušak, hrvatski političar. (rođ. 1945)
- 2012 — Nenad Šarić Brada, hrvatski muzičar. (rođ. 1947)
- 2015 — Zoran Lalović, srpski rok muzičar, producent i pevač hevi metal grupe Kraljevski apartman. (rođ. 1950)
- 2016 — Jadranka Stojaković, jugoslovenska kantautorka. (rođ. 1950)
Praznici i dani sećanja[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Niccolo Machiavelli | Biography, Books, Philosophy, & Facts”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 3. 5. 2020.
- ^ „Beulah Bondi | Actress, Soundtrack”. IMDb (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-30.
- ^ „Konstantine Gamsakhurdia | Writer”. IMDb (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-30.
- ^ „Golda Meir | Biography & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). 2024-01-18. Pristupljeno 2024-01-30.
- ^ „Aline MacMahon | Rotten Tomatoes”. www.rottentomatoes.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-30.
- ^ „The Nobel Prize in Physics 1966”. NobelPrize.org (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-30.
- ^ „Bing Crosby | Biography, Songs, Movies, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). 2023-12-07. Pristupljeno 2024-01-30.
- ^ „Mary Astor | Biography, Film Career & The Maltese Falcon | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). 2024-01-09. Pristupljeno 2024-01-30.
- ^ „Pete Seeger | Folk Singer, Activist & Songwriter | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). 2024-01-23. Pristupljeno 2024-01-30.
- ^ „Sugar Ray Robinson | Biography, Record, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). 2024-01-04. Pristupljeno 2024-01-30.
- ^ „Olivera Markovic | Actress, Soundtrack”. IMDb (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-30.
- ^ „James Brown | Music Artist, Actor, Composer”. IMDb (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-30.
- ^ „Mladen Nedeljkovic | Actor”. IMDb (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-30.
- ^ „Věra Čáslavská | Olympic Gold Medalist, Czech Gymnast | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-30.
- ^ Strack-Zimmermann, Benjamin. „Leopoldo Luque (Player)”. www.national-football-teams.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-30.
- ^ „Christopher Cross | Music Department, Composer, Actor”. IMDb (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-30.
- ^ „Amy Steel | Actress, Writer, Location Management”. IMDb (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-30.
- ^ „Milorad Mandic-Manda | Actor”. IMDb (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-30.
- ^ „Jeff Hornacek Stats, Height, Weight, Position, Draft Status and more”. Basketball-Reference.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-30.
- ^ „Bobby Cannavale | Rotten Tomatoes”. www.rottentomatoes.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-30.
- ^ „Christina Hendricks | Rotten Tomatoes”. www.rottentomatoes.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-30.
- ^ „Rebecca Hall | Rotten Tomatoes”. www.rottentomatoes.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-30.
- ^ „Ezequiel Lavezzi | Football Stats | Hebei | Age 38 | Soccer Base”. www.soccerbase.com. Pristupljeno 2024-01-30.
- ^ „Pom Klementieff | Actress, Writer”. IMDb (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-30.
- ^ „Domantas Sabonis Stats, News, Bio”. ESPN (na jeziku: engleski). Pristupljeno 3. 5. 2020.
- ^ „Ivana Jorovic | Player Stats & More – WTA Official”. Women's Tennis Association (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-30.
- ^ „Béla IV | king of Hungary”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 18. 1. 2021.
- ^ „Mehmed II | Biography, The Conqueror, Accomplishments, Cannon, & History | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-30.
- ^ „ADAM Adolf-Šarl”. snp.org.rs. Pristupljeno 18. 1. 2024.
- ^ „Kamerna izložba o Svetislavu Vuloviću povodom 175 godina od rođenja”. www.sanu.ac.rs. Pristupljeno 2024-01-30.
== Vidi još ==