5. avgust
5. avgust (5.08.) je 217. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (218. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 148 dana.
Događaji[uredi | uredi izvor]
| avgust | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | 3 | 4 | |||
| 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 |
| 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 |
| 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 |
| 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | |
- 1552 — Turska flota pod komandom Sinan-paše porazila je đenovljansku flotu u bici kod Pontiskih ostrva.
- 1583 — Hemfri Džilbert osnovao prvu englesku koloniju u Severnoj Americi, u Sent Džonsu na Njufaundlendu.
- 1716 — Carski feldmaršal princ Eugen Savojski sa armijom od oko 83.000 vojnika u bici kod Petrovaradina naneo težak poraz osmanskoj vojsci od 120-150.000 ljudi pod komandom velikog vezira Damad Ali-paše. U bici poginulo oko 3.027 austrijskih i oko 5-6.000 osmanskih vojnika. Godinu dana kasnije Eugen Savojski osvojio Beograd, koji je ostao pod habzburškom vlašću do 1739.
- 1824 — Grčka flota pod komandom Konstantina Kanarisa je porazila osmansku flotu u bici kod Samosa.
- 1895 — Počinje šahovski turnir u Hejstingsu.
- 1914 —
- Crna Gora objavila rat Austrougarskoj.
- Kuba, Meksiko, Urugvaj i Argentina proglasile neutralnost u Prvom svetskom ratu.
- Prvi električni saobraćajni signali za regulisanje različitih saobraćajnih pravaca postavljeni u aveniji Euklid i Istočnoj 105. ulici u Klivlendu, u američkoj državi Ohajo.
- 1915 — Nemci u Prvom svetskom ratu okupirali poljsku prestonicu Varšavu.
- 1940 — Letonija ušla u sastav SSSR pod nazivom Letonska Sovjetska Socijalistička Republika.
- 1941 — Okončana je bitka za Smolensk predajom oko 300.000 sovjetskih vojnika.
- 1943 — Plotunima iz 222 artiljerijska oružja u Moskvi su, u Drugom svetskom ratu, obeležene pobede nad nemačkim trupama na Istočnom frontu. Sovjetska armija oslobodila gradove Orel i Bjelgorod.
- 1949 — U zemljotresu jačine 6,7 stepeni Rihterove skale u Ekvadoru poginulo oko 6.000 ljudi, a oko 100.000 ostalo bez domova.
- 1960 — Burkina Faso, koja se tada zvala Gornja Volta, je dobila nezavisnost od Francuske.
- 1963 — SSSR, SAD i Ujedinjeno Kraljevstvo potpisali u Moskvi sporazum o zabrani nuklearnih proba.
- 1974 — Predsednik SAD Ričard Nikson priznao da je učestvovao u prikrivanju afere „Votergejt“ i blokiranju istrage o upadu u sedište Demokratske stranke u poslovnom centru „Votergejt“. Podneo ostavku 9. avgusta.
- 1994 — Avioni NATO bombardovali položaje Vojske Republike Srpske oko Sarajeva, pošto su pripadnici Vojske Republike Srpske uzeli deo naoružanja iz skladišta mirovnih snaga UN na planini Igman.
- 1995 — SAD i Vijetnam uspostavili diplomatske odnose posle višedecenijskog neprijateljstva i založili se za unapređenje međusobne saradnje.
- 2001 — Talibanska vlada u Avganistanu zatvorila osam stranih humanitarnih radnika pod optužbom da su širili hrišćanstvo među muslimanima.
Rođenja[uredi | uredi izvor]
- 1397 — Gijom Dife, frankoflamanski kompozitor. (prem. 1474)
- 1540 — Josif Skaliger, francuski istoričar. (prem. 1609)
- 1802 — Nils Abel, norveški matematičar. (prem. 1829)
- 1827 — Deodoro de Fonseka, brazilski maršal i političar, prvi predsednik Brazila. (prem. 1892)
- 1844 — Ilja Rjepin, ruski slikar i vajar. (prem. 1930)
- 1850 — Gi de Mopasan, francuski pisac i pesnik. (prem. 1893)
- 1878 — Joksim Gajić, pešadijski brigadni general Kraljevine Srbije i Kraljevine Jugoslavije. (prem. 1962)
- 1890 — Naum Gabo, ruski vajar, slikar, arhitekta i dizajner. (prem. 1977)
- 1906 — Džon Hjuston, američki reditelj, scenarista i glumac. (prem. 1987)
- 1930 — Nil Armstrong, američki astronaut, prvi čovek koji je kročio na Mesec. (prem. 2012)
- 1935 — Vanda Ventam, engleska glumica.
- 1936 — Džon Sakson, američki glumac. (prem. 2020)
- 1939 — Ratomir Vićentić, srpski košarkaš. (prem. 2009)
- 1948 — Rej Klemens, engleski fudbalski golman i fudbalski trener. (prem. 2020)
- 1959 — Pit Berns, engleski muzičar, najpoznatiji kao osnivač i pevač grupe Dead or Alive. (prem. 2016)
- 1961 — Dženet Maktir, engleska glumica.
- 1962 — Patrik Juing, jamajčansko-američki košarkaš i košarkaški trener.
- 1963 — Mark Strong, engleski glumac.
- 1964 — Zoran Sretenović, srpski košarkaš i košarkaški trener. (prem. 2022)
- 1966 — Džejms Gan, američki reditelj, producent i scenarista.
- 1967 — Patrik Bauman, švajcarski košarkaš i košarkaški trener, generalni sekretar FIBA (2003—2018). (prem. 2018)
- 1968 — Marin le Pen, francuska političarka.
- 1976 — Damir Skomina, slovenački fudbalski sudija.
- 1977 — Gordan Kičić, srpski glumac, producent, scenarista, reditelj i TV voditelj.
- 1978 — Rita Faltojano, mađarska pornografska glumica i model.
- 1984 — Nikola Rosić, srpski odbojkaš.
- 1987 — Leksi Bel, američka pornografska glumica.
- 1989 — Danica Radojčić, srpska farmaceutkinja, naučnica i pevačica.
- 1992 — Kori Valden, američki košarkaš.
- 1995 — Radovan Pankov, srpski fudbaler.
- 1998 — Mimi Kin, engleska glumica.
- 2001 — Entoni Edvards, američki košarkaš.
Smrti[uredi | uredi izvor]
- 1895 — Fridrih Engels, nemački filozof, istoričar, komunista, sociolog, novinar i revolucionar. (rođ. 1820)
- 1923 — Vatroslav Jagić, hrvatski filolog i slavista. (rođ. 1838)[1]
- 1924 — Jovan Hranilović, grkokatolički je sveštenik, pesnik i novinar. (rođ. 1855)[2]
- 1955 — Karmen Miranda, portugalsko-brazilska pevačica, plesačica i glumica. (rođ. 1909)
- 1957 — Hajnrih Oto Viland, nemački hemičar, dobitnik Nobelove nagrade za hemiju (1927). (rođ. 1877)
- 1963 — Salvador Bakarise, španski kompozitor. (rođ. 1898)
- 1984 — Ričard Barton, velški glumac. (rođ. 1925)
- 1986 — Himzo Polovina, bosanskohercegovački muzičar. (rođ. 1927)
- 1991 — Jovan Aćin, srpski reditelj i scenarista. (rođ. 1941)
- 1998 — Todor Živkov, bugarski političar i državnik. (rođ. 1911)
- 2000 — Alek Ginis, engleski glumac. (rođ. 1914)[3]
- 2020 — Isidora Bjelica, srpska književnica i TV voditeljka. (rođ. 1967)
Praznici i dani sećanja[uredi | uredi izvor]
- Srpska pravoslavna crkva slavi:
- 1960 — Gornja Volta stekla nezavisnost od Francuske.
Vidi još[uredi izvor]
- ^ Milisavac, Živan, ur. (1984). Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. str. 270.
- ^ Milisavac, Živan, ur. (1984). Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. str. 246.
- ^ „Acting world mourns Sir Alec”. news.bbc.co.uk. BBC News. 7. 8. 2000. Pristupljeno 2. 8. 2020.