5. jun
5. jun (5.6.) je 156. dan godine po gregorijanskom kalendaru (157. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 209 dana.
Događaji[uredi | uredi izvor]
| jun | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | |||||
| 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
| 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
| 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 |
- 1478 — Pad utvrđenja Kroja, sedište Skenderbega, pod vlast Osmanskog carstva.
- 1662 — Luj XIV je uzeo Sunce za svoj simbol.
- 1806 — Napoleon proglasio Holandiju kraljevinom i za kralja postavio svog brata Luja Bonapartu.
- 1827 — Turske trupe zauzele Akropolj i ušle u Atinu, nakon što su slomile ustanak za oslobođenje Grčke.
- 1837 — Srpski knez Miloš Obrenović postavio prve ekonome (agronomi), čiji je zadatak bio da savetuju seljake i nastoje da svaki od njih zaseje određenu količinu pšenice, ovsa, ječma, kukuruza, krompira...
- 1873 — Pod pritiskom Britanije, sultan Zanzibara Said bin Bargaš zatvorio zanzibarsko tržište robova.
- 1900 — Britanske trupe u Burskom ratu zauzele Pretoriju.
- 1915 — Žene u Danskoj dobile pravo glasa.
- 1916 — Britanski feldmaršal irskog porekla, lord Herbert Kičener, osvajač Sudana i ministar rata u Prvom svetskom ratu, potonuo sa oklopnom krstaricom „Hempšir“, koja je, ploveći u Rusiju, naišla na minu.
- 1941 — Eksplodiralo spremište municije nemačke vojske u smederevskoj tvrđavi u Drugom svetskom ratu. Poginulo više hiljada ljudi, a srušeno i oštećeno više stotina kuća. Uzrok eksplozije ostao je nepoznat.
- 1945 — Predstavnici Sovjetskog Saveza, SAD, Ujedinjenog Kraljevstva i Francuske potpisali su u Berlinu Deklaraciju o preuzimanju vrhovne komande nad poraženom Nemačkom u Drugom svetskom ratu i njenoj podeli na četiri okupacione zone.
- 1947 — Državni sekretar SAD Džordž Maršal izneo plan o finansijskoj pomoći Evropi razorenoj u Drugom svetskom ratu. „Maršalov plan“, kojim su SAD u periodu od 1948. do 1952. dodelile pomoć od 15 milijardi dolara evropskim zemljama, usvojen je iste godine na Ekonomskoj konferenciji u Parizu.
- 1967 — Preventivnim izraelskim napadom počeo je Šestodnevni rat između Izraela i arapskih zemalja Egipta, Sirije i Jordana.
- 1968 — Palestinac Sirhan Sirhan u atentatu u Los Anđelesu smrtno ranio američkog senatora Roberta Kenedija, mlađeg brata predsednika Džona Kenedija, koji je takođe ubijen u atentatu, 1963. u Dalasu. Robert Kenedi je narednog dana podlegao ranama.
- 1972 — U Stokholmu počela prva konferencija UN posvećena problemima zaštite i unapređenja čovekove okoline.
- 1975 — Suecki kanal, koji je bio zatvoren od izraelsko-arapskog rata 1967, ponovo otvoren za međunarodni saobraćaj.
- 1992 — Jugoslovenska narodna armija napustila kasarnu „Maršal Tito“ u Sarajevu, čime je završeno povlačenje JNA iz Bosne i Hercegovine.
- 2000 —
- Poslednjeg dana posete Rusiji predsednik SAD Bil Klinton govorio u Državnoj dumi, kao prvi američki predsednik koji se obratio ruskom parlamentu.
- Apelacioni sud u Santjagu ukinuo poslanički imunitet bivšem čileanskom diktatoru Augustu Pinočeu, otvarajući time put za sudski proces zbog zločina počinjenih u Čileu tokom njegovog režima. Sud je naredne godine suspendovao proces proglasivši Pinočea mentalno nesposobnim.
- 2001 —
- Laburistička stranka ubedljivo pobedila na izborima u Velikoj Britaniji, a Toni Bler postao prvi premijer laburista sa dva uzastopna mandata.
- Ujedinjene nacije obeležile 20-togodišnjicu pojave AIDS-a. Procenjuje se da je 58 miliona ljudi zaraženo HIV virusom i da je više od 22 miliona umrlo u poslednje dve decenije.
- 2003 — SAD i Južna Koreja postigle dogovor o izmeštanju američkih trupa iz demilitarizovane zone koja je razdvajala Južnu i Severnu Koreju. Američke trupe su izmeštene u baze južno od te zone.
- 2006 — Crna Gora je proglasila nezavisnost na osnovu rezultata referenduma, a Republika Srbija deluje kao nezavisna i suverena država.
- 2017 — Crna Gora je zvanično postala 29. članica NATO pakta.
- 2021 — Terorizam: Naoružani napadači ubili su najmanje 100 civila u napadu na jedno selo na severu Burkine Faso.
Rođenja[uredi | uredi izvor]
- 1757 — Žorž Kabanis, francuski fiziolog, filozof materijalizma, matematičar i mason. (prem. 1808)[1]
- 1760 — Johan Gadolin, finski hemičar, fizičar i mineralog. (prem. 1852)[2]
- 1819 — Džon Kuč Adams, engleski astronom i matematičar. (prem. 1892)[3]
- 1860 — Blagoje Brančić, srpski pesnik i prevodilac. (prem. 1915)[4]
- 1878 — Fransisko Pančo Vilja, meksički revolucionar. (prem. 1923)[5]
- 1883 — Džon Mejnard Kejns, engleski ekonomista. (prem. 1946)[6]
- 1898 — Federiko Garsija Lorka, španski pesnik, dramaturg i pozorišni reditelj. (prem. 1936)[7]
- 1899 — Jorjo Tadić, hrvatski i srpski istoričar. (prem. 1969)[8]
- 1900 — Denis Gabor, mađarsko-britanski fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku (1971). (prem. 1979)[9]
- 1908 — Branislav Hrnjiček, jugoslovenski fudbaler i fudbalski trener. (prem. 1964)[10]
- 1915 — Vojin Bakić, srpski vajar i slikar. (prem. 1992)[11]
- 1927 — Dušan Jakšić, srpski glumac i pevač. (prem. 2009)[12]
- 1928 — Srđan Kalember, srpski košarkaš i košarkaški trener. (prem. 2016)[13]
- 1931 — Žak Demi, francuski reditelj i scenarista. (prem. 1990)[14]
- 1932 — Stanoje Jocić, jugoslovenski i srpski fudbaler.[15]
- 1933 — Velimir — Bata Živojinović, srpski glumac i političar. (prem. 2016)[16]
- 1952 — Niko Makbrejn, engleski muzičar, najpoznatiji kao bubnjar grupe Iron Maiden.[17]
- 1954 — Ratko Tankosić, srpski glumac.[18]
- 1955 — Aki Rahimovski, makedonsko-hrvatski muzičar, najpoznatiji kao frontmen i pevač grupe Parni valjak. (prem. 2022)[19]
- 1956 — Keni Dži, američki džez saksofonista.[20]
- 1963 — Zoran Erkman, srpski muzičar, najpoznatiji kao trubač. (prem. 2013)
- 1971 — Mark Volberg, američki glumac, producent, muzičar i model.[21]
- 1976 — Takajuki Suzuki, japanski fudbaler.
- 1979 — Pit Venc, američki muzičar, najpoznatiji kao basista grupe Fall Out Boy.[22]
- 1982 — Zvjezdan Misimović, bosanskohercegovački fudbaler.[23]
- 1984 — Andrija Kuzmanović, srpski glumac.[24]
- 1988 — Ostin Dej, američki košarkaš.[25]
- 1989 — Filip Čović, srpski košarkaš.[26]
- 1995 — Troj Sivan, australijski muzičar i glumac.[27]
- 1998 — Julija Lipnicka, ruska umetnička klizačica.[28]
Smrti[uredi | uredi izvor]
- 754 — Bonifacije, nazvan Apostol Nemačke, misionar pape Grgura II.
- 1463 — Stefan Tomašević, srpski vladar iz dinastije Kotromanića, (rođ. otprilike 1438)[29]
- 1826 — Karl Marija fon Veber, nemački kompozitor i pijanista (rođ. 1786)[30]
- 1916 — Herbert Kičener, britanski feldmaršal (rođ. 1850)[31]
- 1994 — Jovan Antić, srpski glumac. (rođ. 1930)[32]
- 2004 — Ronald Regan, 40. američki predsednik (rođ. 1911)[33]
- 2012 — Rej Bredberi, američki pisac (rođ. 1920)[34]
- 2017 — Dragan Mićalović, srpski pozorišni i filmski glumac (rođ. 1950)[35]
Praznici i dani sećanja[uredi | uredi izvor]
- Međunarodni praznici
- Srpska pravoslavna crkva slavi:
- Svetog Mihaila - episkopa sinadskog
- Prepodobnog mučenika Mihaila
- Prepodobnu Efrosiniju - kneginju Polocku
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Pierre-Jean-Georges Cabanis | Enlightenment, Naturalism, Materialism | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-02-01.
- ^ „Johan Gadolin | Encyclopedia.com”. www.encyclopedia.com. Pristupljeno 2024-02-01.
- ^ „John Couch Adams | Mathematician, Astronomer, Planetoid | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). 2024-01-17. Pristupljeno 2024-02-01.
- ^ Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. 1984. str. 79.
- ^ „Pancho Villa | Real Name, Death, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-02-01.
- ^ „John Maynard Keynes | Biography, Theory, Economics, Books, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). 2024-01-24. Pristupljeno 2024-02-01.
- ^ „Federico Garcia Lorca | Biography, Poems, Death, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). 2024-01-25. Pristupljeno 2024-02-01.
- ^ „Tadic Jorjo”. www.sanu.ac.rs. Pristupljeno 2024-02-01.
- ^ „Dennis Gabor | Inventor, Physicist, Nobel Prize | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-02-01.
- ^ Admin (2009-12-14). „Hrnjiček Branislav”. reprezentacija.rs (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-02-01.
- ^ „Vojin Bakić”. Hronologija izlaganja skulpture u Srbiji (na jeziku: srpski). 2021-11-02. Pristupljeno 2024-02-01.
- ^ „Dusan Jaksic | Actor, Music Department, Soundtrack”. IMDb (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-02-01.
- ^ M, Neša (2015-06-04). „Na današnji dan: Rođen Srđan Kalember”. Moja Crvena Zvezda (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2024-02-01.
- ^ „Jacques Demy | Director, Writer, Actor”. IMDb (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-02-01.
- ^ Admin (2009-12-17). „Jocić Stanoje”. reprezentacija.rs (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-02-01.
- ^ „Velimir 'Bata' Zivojinovic | Actor”. IMDb (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-02-01.
- ^ „Nicko McBrain | Actor, Music Department, Soundtrack”. IMDb (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-02-01.
- ^ „Na dan 5.6.1954.: Rođen Ratko „Sarma“ Tankosić, srpski...”. www.nadanasnjidan.net. Pristupljeno 2024-02-01.
- ^ „Aki Rahimovski”. www.discogs.com.
- ^ „Kenny G Songs, Albums, Reviews, Bio & More”. AllMusic (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-02-01.
- ^ „Mark Wahlberg | Rotten Tomatoes”. www.rottentomatoes.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-02-01.
- ^ „Pete Wentz | Actor, Composer, Producer”. IMDb (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-02-01.
- ^ „Bosnia and Herzegovina - Z. Misimović - Profile with news, career statistics and history - Soccerway”. int.soccerway.com. Pristupljeno 2024-02-01.
- ^ „Andrija Kuzmanovic | Actor”. IMDb (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-02-01.
- ^ Eurobasket. „Austin Daye, Basketball Player, News, Stats - asia-basket”. Eurobasket LLC. Pristupljeno 2024-02-01.
- ^ j.t.d, ABA liga. „Filip Čović > Player : ABA League”. ABA Liga (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-02-01.
- ^ „Ross Wilson”. Paralympics GB. Arhivirano iz originala 26. 01. 2021. g. Pristupljeno 9. 10. 2019.
- ^ „Biography”. www.isuresults.com. Pristupljeno 2024-02-01.
- ^ „Na dan 5.6.1463.: Poginuo Stefan Tomašević, srpski vladar...”. www.nadanasnjidan.net. Pristupljeno 2024-02-01.
- ^ „Carl Maria von Weber | German Composer, Pianist & Conductor | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-02-01.
- ^ „Horatio Herbert Kitchener | Biography, Death, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-02-01.
- ^ „ANTIĆ Jovan”. snp.org.rs. Pristupljeno 19. 1. 2024.
- ^ „Ronald Reagan | Actor, Production Manager, Additional Crew”. IMDb (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-02-01.
- ^ „Ray Bradbury | Writer, Producer, Actor”. IMDb (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-02-01.
- ^ „Dragan Micalovic | Actor”. IMDb (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-02-01.
Vidi još[uredi izvor]
