Loznica
| Loznica | |
|---|---|
 Loznica — kolaž slika (Panorama Loznice, Crkva Pokrova Presvete Bogorodice, Vukov dom kulture, Muzej Jadra, OŠ „Anta Bogićević“, Rečica Štira, Kupatilo Kralja Petra I u Banji Koviljači) | |
 Zastava
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Srbija |
| Upravni okrug | Mačvanski |
| Region | Šumadija i zapadna Srbija |
| Grad | Loznica |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2022. | 19.515 |
| — gustina | 31,89 st./km2 |
| Aglomeracija (2022.) | 72.062 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 32′ 01″ S; 19° 13′ 25″ I / 44.53375° S; 19.22368° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 142 m |
| Površina | 612 km2 |
.svg)  Loznica Loznica na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Gradonačelnik | Vidoje Petrović (SNS) |
| Poštanski broj | 15300 15301 |
| Pozivni broj | 015 |
| Registarska oznaka | LO |
| Veb-sajt | |
| www | |
Loznica je gradsko naselje i sedište istoimene teritorijalne jedinice u Srbiji. Pripada Mačvanskom upravnom okrugu i Šumadiji i zapadnoj Srbiji. Prema popisu iz 2022. bilo je 19.515 stanovnika, dok je na teritoriji koja pripada gradu Loznici živelo 72.062 stanovnika.[1]
Geografski položaj[uredi | uredi izvor]
Loznica je grad na zapadu Srbije, u blizini granice sa Bosnom i Hercegovinom. Kroz grad protiče rečica Štira koja se par kilometara dalje uliva u Drinu. Loznica se nalazi na nadmorskoj visini od 142 m u podnožju planine Gučevo.
Ovaj grad je na sredini puta od Tuzle do Valjeva i blizu sredine puta od Beograda do Sarajeva. Drumom od Beograda udaljen je 145 km, 136 km od Novog Sada, 75 km od Valjeva, 53 km od Šapca i 6 km od Banje Koviljače.[2] U izgradnji je pruga Valjevo—Loznica.
Klima[uredi | uredi izvor]
Meteorološka stanica u Loznici (44°33’ sgš 19°14’ igd) sakuplja podatke o vremenu od 1901.[3] U Loznici vlada umereno-kontinentalna klima.
Maksimalna ikad zabeležena temperatura bila je 42,3 °C 24. jula 2007, a najniža -25,4 °C 24. januara 1963.[3] Maksimalna količina padavina registrovana je 20. juna 1956. i iznosila je 100,7 mm. Najveća debljina snežnog pokrivača iznosila je 69 cm, 13. i 14. februara 1984.[3]
| Klima Loznica (1991–2020, ekstremi 1961–2020) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pokazatelj \ Mesec | Jan. | Feb. | Mar. | Apr. | Maj | Jun | Jul | Avg. | Sep. | Okt. | Nov. | Dec. | God. |
| Apsolutni maksimum, °C (°F) | 21,6 (70,9) |
25,6 (78,1) |
30,2 (86,4) |
32,0 (89,6) |
36,0 (96,8) |
37,3 (99,1) |
42,3 (108,1) |
41,0 (105,8) |
39,0 (102,2) |
31,7 (89,1) |
29,1 (84,4) |
26,4 (79,5) |
42,3 (108,1) |
| Maksimum, °C (°F) | 5,7 (42,3) |
8,4 (47,1) |
13,4 (56,1) |
18,6 (65,5) |
23,2 (73,8) |
26,8 (80,2) |
28,8 (83,8) |
29,2 (84,6) |
24,0 (75,2) |
18,9 (66) |
12,6 (54,7) |
6,5 (43,7) |
18,0 (64,4) |
| Prosek, °C (°F) | 1,4 (34,5) |
3,2 (37,8) |
7,5 (45,5) |
12,4 (54,3) |
17,1 (62,8) |
20,9 (69,6) |
22,5 (72,5) |
22,2 (72) |
17,2 (63) |
12,3 (54,1) |
7,3 (45,1) |
2,5 (36,5) |
12,2 (54) |
| Minimum, °C (°F) | −1,8 (28,8) |
−0,8 (30,6) |
2,6 (36,7) |
6,8 (44,2) |
11,4 (52,5) |
15,2 (59,4) |
16,5 (61,7) |
16,4 (61,5) |
12,1 (53,8) |
7,7 (45,9) |
3,6 (38,5) |
−0,6 (30,9) |
7,4 (45,3) |
| Apsolutni minimum, °C (°F) | −25,4 (−13,7) |
−20,6 (−5,1) |
−15,5 (4,1) |
−5,4 (22,3) |
−0,7 (30,7) |
4,1 (39,4) |
7,7 (45,9) |
5,0 (41) |
−0,1 (31,8) |
−4,6 (23,7) |
−13,4 (7,9) |
−17,6 (0,3) |
−25,4 (−13,7) |
| Količina padavina, mm (in) | 63,0 (2,48) |
54,5 (2,146) |
65,0 (2,559) |
63,4 (2,496) |
90,9 (3,579) |
107,2 (4,22) |
80,4 (3,165) |
69,9 (2,752) |
71,2 (2,803) |
74,1 (2,917) |
68,8 (2,709) |
71,7 (2,823) |
880,1 (34,65) |
| Dani sa padavinama (≥ 0.1 mm) | 14,1 | 12,8 | 12,2 | 12,8 | 14,0 | 13,2 | 10,9 | 8,6 | 10,8 | 11,0 | 12,2 | 13,8 | 146,4 |
| Dani sa snegom | 7,7 | 6,6 | 3,7 | 0,7 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,1 | 2,5 | 5,8 | 27,1 |
| Relativna vlažnost, % | 82,9 | 77,1 | 69,7 | 67,8 | 69,3 | 69,7 | 68,1 | 69,0 | 74,5 | 79,2 | 81,6 | 83,5 | 74,4 |
| Sunčani sati — mesečni prosek | 65,0 | 90,8 | 148,3 | 184,8 | 227,4 | 254,3 | 295,9 | 283,0 | 194,7 | 147,7 | 84,8 | 54,4 | 2.031,1 |
| Izvor: Republički hidrometeorološki zavod Srbije[4][5] | |||||||||||||
Istorija[uredi | uredi izvor]
 |
O naseljenosti ovog kraja, još od praistorije, svedoče mnogi arheološki nalazi. Od oko 900. do 300. godine stare ere, ovu oblast naseljavali su Iliri. Najstarije naselje Ad Drinum potiče iz rimskog doba.
Naselje na mestu današnje Loznice prvi put se pominje u povelji kralja Milutina s početka 14. veka, a kao palanka već 1717. godine. Ime je verovatno došlo od reči lozica zbog velikog broja vinograda.
U vreme Prvog srpskog ustanka u Loznici je bio vojvoda Anta Bogićević koji je vodio Boj na Loznici, što je opevao Filip Višnjić. Ovde je bila Opsada Loznice (1813). Kao grad naselje Loznica formiralo se 1834. godine, godinu dana posle pripajanja Kneževini Srbiji. Pored muške osnovne škole koja s prekidima radi od 1795. godine, 1858. godine dobija i žensku, a nepotpunu Gimnaziju 1871. godine. Već 1888. godine Loznica ima novčani zavod, štedionicu, sud, bolnicu.
Tokom Prvog svetskog rata, od 16. do 20. avgusta 1914. nadomak Loznice je vođena Cerska bitka, u kojoj je srpska vojska porazila austrougarsku. Druga bitka u ovom kraju u Prvom svetskom ratu kraju bila bitka na Mačkovom kamenu, od 18. do 23. septembra 1914. Kolubarska bitka, treća bitka u ovom kraju je započela austrougarskom ofanzivom 6. oktobra 1914. opštim napadom na Drugu armiju koja je držala položaje u donjem Jadru i Mačvi. U bitkama na Gučevu i Drini posle velikih gubitaka srpska vojska se povukla na Kolubaru. Loznica je oslobođena 2. novembra 1918. godine.
Stvaranjem Kraljevina SHS iz osnova se promenio položaj Jadra. Od pograničnog kraja postao je srez duboko u unutrašnjosti nove države. Miran život stanovnika Loznice prekinuo je Drugi svetski rat. Četnici su oslobodili Loznicu 31. avgusta 1941. Okupator je ponovo zauzeo Loznicu, a oktobra 1941. u Dragincu su u znak odmazde streljali 2.960 ljudi, žena i dece. Loznica je oslobođena 23. septembra 1944. godine. Posle oslobođenja 1944. godine Loznica je imala oko 3.000 stanovnika. Prema poslednjem popisu iz 1991. godine u lozničkoj opštini je u 54 naseljena mesta živelo 87.658 stanovnika. Sam grad te godine imao je 18.826 stanovnika, a sa prigradskim naseljima Klupcima, Krajišnicima i Lozničkim Poljem nepune 34.000. Loznica je za vreme proteklih ratova na prostoru bivše Jugoslavije bila tranzitna stanica i utočište izbeglim i unesrećenim ljudima. Negde oko 70.000 ljudi je prošlo kroz ovaj grad, veliki broj njih je dobio pomoć i zbrinut. I danas oko 15.000 izbeglih i raseljenih lica živi na području opštine Loznica.
Demografija[uredi | uredi izvor]
U naselju Loznica živi 15.855 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 38,3 godina (37,3 kod muškaraca i 39,3 kod žena). U naselju ima 6.666 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,98.
Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.
 |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 50 | 68 | ||
| 80+ | 62 | 110 | ||
| 75—79 | 154 | 251 | ||
| 70—74 | 364 | 455 | ||
| 65—69 | 533 | 615 | ||
| 60—64 | 430 | 589 | ||
| 55—59 | 478 | 494 | ||
| 50—54 | 776 | 898 | ||
| 45—49 | 850 | 962 | ||
| 40—44 | 696 | 896 | ||
| 35—39 | 542 | 702 | ||
| 30—34 | 566 | 605 | ||
| 25—29 | 774 | 752 | ||
| 20—24 | 771 | 806 | ||
| 15—19 | 731 | 776 | ||
| 10—14 | 618 | 604 | ||
| 5—9 | 501 | 520 | ||
| 0—4 | 464 | 400 | ||
| Prosek : | 37,3 | 39,3 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 7.777 | 2.338 | 4.907 | 288 | 200 | 44 |
| Ženski | 8.979 | 2.101 | 5.043 | 1.205 | 563 | 67 |
| UKUPNO | 16.756 | 4.439 | 9.950 | 1.493 | 763 | 111 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 3.490 | 112 | 1 | 20 | 1.000 |
| Ženski | 3.122 | 74 | 0 | 13 | 639 |
| UKUPNO | 6.612 | 186 | 1 | 33 | 1.639 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 201 | 269 | 482 | 77 | 195 |
| Ženski | 44 | 89 | 610 | 103 | 88 |
| UKUPNO | 245 | 358 | 1.092 | 180 | 283 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 43 | 140 | 223 | 161 | 144 |
| Ženski | 84 | 112 | 142 | 362 | 496 |
| UKUPNO | 127 | 252 | 365 | 523 | 640 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 119 | 0 | 0 | 303 | |
| Ženski | 105 | 0 | 0 | 161 | |
| UKUPNO | 224 | 0 | 0 | 464 | |
Privreda[uredi | uredi izvor]
|
Najveća loznička fabrika je bila „HI viskoza Loznica“ koja je osnovana 1957, zapošljavala je preko 10.000 radnika u vreme kada je grad imao 18.000 stanovnika. Proizvodnjom traktorskih prikolica prvenstveno, bavila se fabrika „FAK Loznica“ a tekstilnom proizvodnjom „Moda“.
Italijanski proizvođač „Golden Lady“ u Loznici proizvodi ženske čarape namenjene izvozu na tržište zemalja Evropske unije. Trenutno zapošljava oko 1000 radnika.
Takođe Adient Automative je treća po redu osnovana fabrika u Republici Srbiji, koja svoju delatnost obavlja na teritoriji opštine Loznica. Ova kompanija broji 1000 zaposlenih, u planu je da se ovaj broj uskoro utrostruči.
Takođe u Loznici se nalazi kineska kompanija "minth". Zauzima 25 hektara površine i jedna je od najvećih investicija u celoj Srbiji vredna 150 miliona evra.
Kultura[uredi | uredi izvor]
|
Svedoci prošlih vremena su crkva Pokrova Presvete Bogorodice, manastir Tronoša, manastir Čokešina, spomen kosturnica na Ceru, u Tekerišu, spomen kosturnica na Gučevu, spomenik i kosturnica u Dragincu, kao i etno-selo Tršić.
Postoji narodna epska pesma „Boj na Loznici“. Središnja ličnost ove pesme je loznički Vojvoda iz Prvog srpskog ustanka Anta Bogićević. Njegov grob se nalazi uz staru lozničku crkvu.
Loznica je rodno mesto Jovana Cvijića.
Rodno je mesto Miće Popovića, a u gradu postoji istoimena galerija. U Tršiću, nedaleko od Loznice je rođen Vuk Stefanović Karadžić, a blizu je i manastir Tronoša, mesto ranog Vukovog školovanja.
Osnovna kulturna manifestacija opštine Loznica predstavlja tradicionalni Vukov sabor u Tršiću. Sabor se održava svake godine u septembru, u nedelju pred Malu Gospojinu (21. septembra) u znak sećanja na Vuka Karadžića — velikana srpske kulture. To je jedna od najvećih manifestacija u Srbiji (okuplja od 20.000 do 30.000 posetilaca).
U opštini Loznica nalazi se 15 osnovnih škola sa izdvojenim odeljenjima i 4 srednje škole. U osnovnim školama obrazuje se oko 9.000 osnovaca, a u srednjim oko 4.500 srednjoškolaca.
Lokalni muzej - „Muzej Jadra“ je osnovan 1987. godine u zgradi stare apoteke.
Tu je i Dom kulture „Vuk Karadžić“, u čijem sastavu je „Galerija Mina Karadžić“.
-
Spomenik Jovanu Cvijiću -
Spomenik Vladi Zečeviću -
Spomenik Vuku Karadžiću -
Sport[uredi | uredi izvor]
|
Loznica je grad sporta. Brojni sportski klubovi i postignuti rezultati, kao i veliki broj takmičenja to i potvrđuje. Najznačajniji sportski klubovi su:
- Fudbal: FK Loznica; FK Polet - Loznica, FK Gučevo - Banja Koviljača, FK Podrinje - Lozničko Polje, FK "Cer" - Jadranska Lešnica FK Sloga - Straža; FK Mladost - Donji Dobrić; FK Borac - Kozjak; FK Mladost - Brezjak; FK Antimon - Zajača; FK Radnički - Stobeks - Klupci; FK Borac - Lešnica; FK Jadar - Stupnica; FK Jelav, FK Jadar - G. Dobrić, FK Sinđelić - Lipnica, FK Luk - Voćnjak, FK TE Gučevo - Trbušnica, FK Prva Iskra - Runjani, FK Sloga - Lipnički Šor, FK Studenac - G. Kovinjača, FK Sloga - Korenita
- Streljaštvo: SOKOLOVI - Loznica.
- Košarka: KK Loznica; ŽKK Loznica.
- Rukomet: MRK Loznica; ŽRK Loznica - grad; RK Gučevo.
- Odbojka: OK Loznica; ŽOK Proleter - Loznica.
- Karate: Loznica;FK Gučevo Banja Koviljača; Jadar - Draginac.
- Šah: Loznica; Sloga - Lipnički Šor; Klupci - 75 - Loznica.
- Boks: BK Loznica; Kik-boks klub - Lešnica; Tekvondo klub - Loznica; Nindžucu klub - Loznica.
- Paraglajding klub: Skaj - Loznica.
- Planinarsko društvo: Gučevo - Loznica.
- Biciklistički klub: Loznica.
- Kuglaški klub: Loznica.
- Karting klub: Loznica.
- Klub odgajivača golubova pismonoša: Drina - Loznica.
- AMSK Spedling: Loznica.
- Ragbi klub Loznica
Partnerski gradovi[uredi | uredi izvor]
|
Počasni građani[uredi | uredi izvor]
- Mića Popović (1989)[traži se izvor]
- Vladimir Putin[9] (2009)
Poznate ličnosti[uredi | uredi izvor]
|
- Sinan Sakić (1956-2018), legendarni pop-folk pevač.
- Dragan Kojić Keba (1960), pevač pop-folk muzike.
- Ivan Milinković (1962) pevač, bivši solista grupe „Legende“
- Nemanja Maksimović (1995), srpski fudbalski reprezentativac.
- Vladimir Stojković (1983), srpski fudbalski golman.
- Nemanja Miletić (1991), srpski fudbaler.
- Jovan Cvijić (1865—1927), naučnik.
- Mića Popović (1923-1996), umetnik.
- Vuk Karadžić (1787-1864), filolog.
- Antonije Bogićević (1758-1813), vojvoda iz Prvog srpskog ustanka.
- Momčilo Gavrić (1906-1993), najmlađi podoficir na svetu u toku Prvog svetskog rata
- Marko Janjić (1982), pozorišni, i televizijski glumac.
- Aleksandar Gligorić (1973), televizijski, i serijski glumac.
- Dragan Mićanović (1970), filmski i pozorišni glumac.
- Zejna Murkić (1986), pevačica, bivši učesnik grupe „Luna“
- Vladimir Kolarić, srpski prozni i dramski pisac, teoretičar umetnosti i kulture i prevodilac
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Spomenik Vuku Stefanoviću Karadžiću -
Spomenik Filipu Višnjiću -
Spomenik Anti Bogićeviću -
Spomenik popu Vladi Zečeviću -
Kuća Katića sa galerijom Miće Popovića -
-
Vukov dom kulture -
Biblioteka Vukovog zavičaja -
Loznički korzo -
Crkva Pokrova Bogorodice u Loznici -
Rečica Štira -
Osnovna škola Anta Bogićević -
Glavna autobuska stanica -
Bivša fabrika Viskoza -
Trg Vuka Stefanovića Karadžića noću -
Bazeni u Loznici -
Obrazovanje u Loznici -
Spomenik stradalima u Bici kod Čokešine -
-
-
Statua vojvode Stepe Stepanovića
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Konačni rezultati popisa stanovništva, domaćinstava i stanova 2022. (knjiga 1, nacionalna pripadnost opštine i gradovi)”. popis2022.stat.gov.rs. Pristupljeno 9. 7. 2023.
- ^ O Loznici Arhivirano na sajtu Wayback Machine (2. maj 2009), Pristupljeno 11. 4. 2013.
- ^ a b v Hidrometeorološki zavod Srbije, Pristupljeno 11. 4. 2013.
- ^ „Monthly and annual means, maximum and minimum values of meteorological elements for the period 1991–2020” (na jeziku: srpski). Republic Hydrometeorological Service of Serbia. Arhivirano iz originala 18. 4. 2022. g. Pristupljeno 18. 4. 2022.
- ^ „Monthly and annual means, maximum and minimum values of meteorological elements for the period 1981–2010” (na jeziku: srpski). Republic Hydrometeorological Service of Serbia. Arhivirano iz originala 20. 7. 2021. g. Pristupljeno 25. 2. 2017.
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
- ^ Glas javnosti: Putin počasni građanin Loznice, Pristupljeno 11. 4. 2013.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Nikolić, Ivko (2005). Hronika grada Loznice. Loznica: Centar za kulturu "Vuk Karadžić".
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Zvanični veb-sajt
- (www.loznicainfo.com) Najnovije informacije iz Loznice prezentacija
- (www.loznickioglasi.com) Loznički oglasi
- (blog.loznickioglasi.com) Moja Loznica - Najnovije vesti iz Loznice i okoline
- (www.podrinjeinfo.com) Loznica internet portal grada
- Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
- Satelitska mapa (Wikimapia)
- Gugl satelitska mapa (Maplandia)
- Plan naselja na mapi (Mapquest)
- Crna legija Loznice - Svirepe šale društva dokone "zlatne omladine" - "Vreme", 6-9. jan. 1937, str. 22, kao i 21. feb. 1938, str. 6 (digitalna.nb.rs)
