Sinclair ZX81
 Sinclair ZX81 | |
| Opšti podaci | |
|---|---|
| Tip | kućni računar |
| Mikroprocesor | Zilog Z80 na 3,25 MHz ili NEC μPD780C-1 |
| Memorija | 1 kilobajt RAM (mogućnost proširenja do 64 kb), i 8 KB ROM sa osnovnim sistemom i Bejsik prevodiocem |
| Spremište podataka | kaseta (obični kasetofon) |
| Operativni sistem | Sinkler Bejsik (Sinclair BASIC) u ROM |
| Godina proizvodnje | 1981. do 1984. |
Sinkler ZX81 (engl. Sinclair ZX81) je bio britanski kućni računar iz 1980.ih godina, nasljednik računara Sinclair ZX80. Uveden je na tržište 1981. od strane firme Sinkler Risrč (Sinclair Research).
Video izlaz je bio prema običnom televizoru, kao kod većine računara toga doba. Programi su učitavani i snimani na audio-kasete preko posebnog kasetofona. Računar je koristio nepopularnu (ali jeftinu) membransku tastaturu.
Firma Tajmeks Korporejšn (Timex Corporation) je pravila računar u sklopljenoj i u nešto jeftinijoj kit formi za Sinkler Riserč. U SAD je verzija računara sa priključkom na NTSC televizor i dvostrukom količinom osnovne memorije prodavana pod imenom Timex Sinclair 1000.
Opis[uredi | uredi izvor]
Mikroprocesor je bio isti kao i kod ZX80, Zilog Z80, tačnije njegova jeftinija kopija NEC μPD780C-1.[1] koji je radio na frekvenciji takta od 3,25 MHz. ROM je sada bio proširen do 8192 bajtova pa je Bejsik prevodilac (Sinclair BASIC) sada podržavao aritmetiku sa pokretnim zarezom (floating point arithmetic).[2] Novi ROM je mogao da radi i u starijem računaru pa je firma Sinkler ovo nudila kao dodatak neko vrijeme.
Osnovni sistem je isporušivan sa samo jednim kilobajtom RAM memorije. Ovo je korišteno za spremanje varijabli, programskog koda i spremište video informacija. Zbog toga su programi bili jako ograničene veličine, a grafičke mogućnosti vrlo skromne. Samo tekst i pseudo-grafički simboli su se mogli prikazivati na ekranu. Tekst je imao po 32 znaka u svakom redu sa 24 linije. Gruba grafika rezolucije 64 puta 48 piksela je bila moguća preko upotrebe PLOT komande i 16 grafičkih simbola.[3] ZX81 je koristio ekranski fajl ili bafer promjenjive veličine, zavisno od toga koliko memorije je bilo zauzeto kodom programa.
Originalna cijena ZX81 u kitu je bila 49,95 funti, a sastavljenog 69,95 funti.[2]
Prijem u javnosti[uredi | uredi izvor]
ZX81 računar je prodat u oko 1 500.000 primjeraka, što je bio do tada neprevaziđen broj u Velikoj Britaniji. Niska cijena je tome znatno pogodovala.
Hardver[uredi | uredi izvor]
ZX81 je bio sličan u dizajnu ranijem modelu ZX80, ali je imao posebno kolo (Ferranti ULA (Uncommitted Logic Array)) koje je objedinjavalo funkcije mnogih posebnih TTL kola u ZX80. Novi dizajn je stoga koristio samo četiri ili pet integralnih kola: mikroprocesor, ULA kolo, 8 KB ROM kolo, i jedno ili dva RAM kola.
Brzi i spori režim[uredi | uredi izvor]
Zbog uštede u komponentama koja je za cilj imala nisku cijenu računara, ZX81 se prilikom generisanja slike na ekranu koristio centralnim mikroprocesorom. Za razliku od svog prethodnika, modela ZX80, koji je prilikom obrade informacija "gasio" prikaz teksta, ZX81 je uveo dva režima rada računara. To su bili brzi (FAST) i spori (SLOW) režim funkcionisanja. Brzi režim je zapravo naslijeđeni osnovni režim rada računara ZX80 u kojem za vrijeme obrade informacija od strane procesora nije bilo prikaza na ekranu. Novost je bila u vidu SLOW režima rada gdje je za vrijeme aktivnog rada mikroprocesora slika na ekranu bila vidljiva ali je brzina obrade informacija bila sporija oko 4 puta u odnosu na FAST režim. Tehnički posmatrano, u SLOW režimu je obrada informacija od strane mikroprocesora tekla samo za vrijeme dok se elektronski luč na ekranu nije nalazio u podruju vidljivom za korisnika. To su u stvari područja na vrhu i na dnu ekrana i u tim područjima nije bilo potrebe za trošenjem mikroprocesorske snage na generisanje vidljivih informacija na ekranu.
Kopije[uredi | uredi izvor]
ZX81 je prodavan i u SAD, uglavnom preko oglasa u računarskim časopisima. Timex Sinclair je proizvodio i poboljšanu verziju za tržište SAD pod imenom Timex Sinclair 1000 (TS1000). Ovaj model je imao 2 KB osnovne RAM memorije, a idući, TS1500, je ovo proširio na 16 kb.
ZX81 je kopiran i u Brazilu. Kompanije su uključivale: Apply, Ritas, Microdigital i Prológica. Microdigital je napravio dvije kopije: TK 82C i TK 83, i TS1500 kopiju pod oznakom TK 85. Prológica je napravila NEZ-8000 i unaprijeđene verzije CP-200 i CP-200S.
Klonovi su postojali i u Argentini: TS1000 klon označen kao CZ1000, i TS1500 klon pod imenom CZ1500.
Detaljni podaci[uredi | uredi izvor]
Detaljniji podaci o računaru ZX 81 su dati u tabeli ispod.
| Sinclair ZX 81[4] | |
|---|---|
| Proizvođač | Sinkler (Sinclair) |
| Tip | kućni računar |
| Memorija | 1 KB (901 bajtova available, do 64 KB) |
| Porijeklo | Ujedinjeno Kraljevstvo |
| Godina | 1981 |
| Tastatura | membranska („gumena“) tastatura, 40 tastera |
| Procesor | Zilog Z80A |
| Frekvencija procesora | 3,5 MHz |
| RAM | 1 KB (901 bajtova dostupno, do 64 KB) |
| ROM | 8 KB |
| Tekst | 32 x 24 (ali 2 linije rezervisane za sistemske poruke i komande) |
| Grafika | 64 x 44 |
| Boja | Crno-bijelo |
| Zvuk | Nema |
| Dimenzije | 167 x 175 x 40 mm / 350 grama |
| Portovi | |
| Operativni sistem | Sinclair BASIC |
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Laing 2004.
- ^ a b Tebbutt, David (1981). „Bench Test Sinclair ZX81”. Personal Computer World: 67—70,154.
- ^ Barber, Matt (1999). „ZX 81 ČPP”. Arhivirano iz originala 01. 08. 2010. g. Pristupljeno 25. 6. 2008.
- ^ „ZX 81”. OLD-COMPUTERS.COM. Arhivirano iz originala 11. 05. 2010. g. Pristupljeno 10. 5. 2010. (jezik: engleski)
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Laing, Gordon (2004). Digital Retro. The Ilex Press. ISBN 9781904705390.
