Veliki Borak

Koordinate: 44° 32′ 06″ S; 20° 21′ 01″ I / 44.535° S; 20.350333° I / 44.535; 20.350333
S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Veliki Borak
Trg Palih Boraca u Velikom Boraku
Administrativni podaci
DržavaSrbija
GradBeograd
OpštinaBarajevo
Stanovništvo
 — 2011.Rast 1357
Geografske karakteristike
Koordinate44° 32′ 06″ S; 20° 21′ 01″ I / 44.535° S; 20.350333° I / 44.535; 20.350333
Vremenska zonaUTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Veliki Borak na karti Srbije
Veliki Borak
Veliki Borak
Veliki Borak na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj11462
Pozivni broj011
Registarska oznakaBG

Veliki Borak je naselje u opštini Barajevo u Gradu Beogradu.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Reč „veliki“ dopisana je uz ime Borak zbog velikih događaja koji su u selu odigrani za vreme Prvog srpskog ustanka.

U vreme Prvog srpskog ustanka, ovaj kraj je dao više znamenitih ličnosti među kojima su najpoznatiji knez Sima Marković iz Velikog Borka i veliki junak Milisav Čamdžija, koji je ostao zapamćen po tome što je prvi ispred ustanika ušao u beogradsku tvrđavu Kalemegdan prilikom oslobađanja Beograda 1806. godine.[1]

Haj braćo Srbi, krila sokolova! K meni, k meni, ja sam na endeku. I Čamdžija već na topu sedi!

Na ovaj, Čamdžijin znak, pojačan je pritisak i čitava Beogradska varoš bila je osvojena.

U Velikom Borku je 1805. godine održana prva Narodna skupština ustaničke Srbije. Na Skupštini je ustanovljen Praviteljstvuješći sovjet srpski, prvi organ izvršne vlasti u Srbiji. Za predsednika Sovjeta izabran je prota Mateja A. Nenadović, a za sovjetnika Beogradske nahije Pavle Popović iz Vranića. U Velikom Borku, za vreme Prvog srpskog ustanka radila je i prva pošta u Srbiji.

U vreme Drugog svetskog rata, ovo selo je trpelo četnički teror, zbog podrške partizanima. 3. bataljon Posavske brigade Avalskog korpusa JVUO, čiji je komandant bio Milorad Todorović "Sitničar", 18. decembra 1943. je uhapsio veću grupu meštana Velikog Borka, Leskovca i Šiljakovca. Oni su u zatvoreni u selu Veliki Borak, gde su maltretirani. Istog dana desetoro je streljano, dok je više desetina osuđeno na javno batinanje.

U Velikom Borku se nalazi škola, istureno odeljenje Osnovne škole „Knez Sima Marković“ iz Barajeva. Škola je 2013. godine bila u lošem stanju.[2]

Ovde se nalaze Nadgrobni spomenik Milisava Čamdžije i Železnička stanica Veliki Borak.

Galerija[uredi | uredi izvor]

  • Železnička stanica u Velikom Borku
    Železnička stanica u Velikom Borku
  • Trg
    Trg
  • Spomenik knezu Simi Markoviću
    Spomenik knezu Simi Markoviću
  • Spomenik knezu Simi Markoviću
    Spomenik knezu Simi Markoviću
  • Spomen ploča palim borcima i saradnicima NOP-a
    Spomen ploča palim borcima i saradnicima NOP-a

Demografija[uredi | uredi izvor]

U naselju Veliki Borak živi 1060 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 42,4 godina (40,7 kod muškaraca i 44,1 kod žena). U naselju ima 459 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,80.

Ovo naselje je u velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2011. godine).

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka
Demografija[3]
Godina Stanovnika
1948. 1.420
1953. 1.455
1961. 1.421
1971. 1.231
1981. 1.294
1991. 1.283 1.239
2002. 1.287 1.334
2011. 1.357
Etnički sastav prema popisu iz 2011.‍[4]
Srbi
  
 1.320 96,96%
Crnogorci
  
 7 0,54%
Romi
  
 6 0,46%
Jugosloveni
  
 5 0,38%
Makedonci
  
 3 0,23%
Muslimani
  
 2 0,15%
Hrvati
  
 1 0,07%
Ukrajinci
  
 1 0,07%
Slovenci
  
 1 0,07%
Rumuni
  
 1 0,07%
nepoznato
  
 10 0,77%


Stanovništvo prema polu i starosti[5]
m
ž
? 3
  
  
 6
80+ 10
  
  
 15
75—79 28
  
  
 36
70—74 36
  
  
 48
65—69 35
  
  
 46
60—64 37
  
  
 47
55—59 33
  
  
 28
50—54 62
  
  
 53
45—49 63
  
  
 54
40—44 40
  
  
 37
35—39 40
  
  
 31
30—34 41
  
  
 35
25—29 54
  
  
 37
20—24 39
  
  
 35
15—19 35
  
  
 38
10—14 39
  
  
 23
5—9 33
  
  
 24
0—4 32
  
  
 34
Prosek : 40,7 44,1
Domaćinstva
Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.
Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002.
Broj domaćinstava 328 355 371 368 385 402 459
Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.
Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosek
Broj domaćinstava 121 113 76 78 40 21 8 1 1 0 2,80
Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu
Pol Ukupno Neoženjen/Neudata Oženjen/Udata Udovac/Udovica Razveden/Razvedena Nepoznato
Muški 556 178 316 39 21 2
Ženski 546 93 307 129 14 3
UKUPNO 1.102 271 623 168 35 5
Stanovništvo po delatnostima koje obavlja
Pol Ukupno Poljoprivreda, lov i šumarstvo Ribarstvo Vađenje rude i kamena Prerađivačka industrija
Muški 302 100 0 1 56
Ženski 170 62 0 0 14
UKUPNO 472 162 0 1 70
Pol Proizvodnja i snabdevanje Građevinarstvo Trgovina Hoteli i restorani Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški 18 23 26 1 36
Ženski 2 4 17 5 5
UKUPNO 20 27 43 6 41
Pol Finansijsko posredovanje Nekretnine Državna uprava i odbrana Obrazovanje Zdravstveni i socijalni rad
Muški 1 7 8 2 1
Ženski 2 5 11 7 26
UKUPNO 3 12 19 9 27
Pol Ostale uslužne aktivnosti Privatna domaćinstva Eksteritorijalne organizacije i tela Nepoznato
Muški 18 0 0 4
Ženski 7 1 0 2
UKUPNO 25 1 0 6

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Pesma sa Kumbare | Veliki Borak” (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2021-01-29. 
  2. ^ Veliki Borak: Škola opasna po decu („Večernje novosti“, 13. septembar 2013)
  3. ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9. 
  4. ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9. 
  5. ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Veliki Borak na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Велики_Борак&oldid=27683248”