Vojno-tehnički sporazum u Kumanovu
| Vojno-tehnički sporazum u Kumanovu | |
|---|---|
| Tip | Mirovni sporazum |
| Potpisan | 9. jun 1999. |
| Efekti |
|
| Pregovarači |  KFOR SR Jugoslavija |
| Potpisnici | Majkl Džekson Svetozar Marjanović Obrad Stevanović |
| Jezici | Military Technical Agreement (engleska verzija) |
| NATO bombardovanje SRJ |
|---|
| Hronologija |
Vojno-tehnički sporazum (alb. Marrëveshja ushtarako-teknike; engl. Military Technical Agreement), poznatiji kao Kumanovski sporazum (Marrëveshja e Kumanovës; Kumanovo Agreement), potpisan je 9. juna 1999. godine na vojnom aerodromu kod Kumanova i označio je kraj NATO bombardovanja SR Jugoslavije. Sporazumom su prekinuti vazdušni udari NATO na SRJ a dan kasnije usvojena je rezolucija 1244 u Savetu bezbednosti.[1]
Sporazum su potpisali general Vojske Jugoslavije Svetozar Marjanović, policijski general Obrad Stevanović i britanski general Majkl Džekson.[2]
Najznačajnije odredbe[uredi | uredi izvor]
- Prekid neprijateljstava između NATO snaga sa snagama Vojske Jugoslavije i srpskom policijom.
- Povlačenje Vojske Jugoslavije i Policije Republike Srbije sa prostora Kosova i Metohije u roku od 11 dana.
- Uspostavljenje zone bezbednosti od administrativne granice sa Kosovom i Metohijom unutar teritorije Republike Srbije i Republike Crne Gore, i to 5 km na kopnu i 25 km u vazduhu.
- Obaveza snaga KFOR-a da razoružaju OVK.[3]
Sprovođenje[uredi | uredi izvor]
Potpisivanjem Vojno-tehničkog sporazuma u Kumanovu stvoreni su uslovi za povlačenje VJ i MUP Srbije sa Kosova i Metohije, a u isto vreme počeo je ulazak snaga KFOR-a i svojevrsna trka između vojnika Rusije, koji su bili stacionirani u Bosni i Hercegovini, i trupa NATO-a stacioniranih u Albaniji i Makedoniji.
Kolona ruskih vozila iz sastava SFOR-a krenula je sporo bez obaveštavanja komande SFOR-a i tadašnjeg komandanta generala Kevina Bernsa do granice sa SRJ a onda su put nastavili usiljenim maršem do aerodroma Slatina. Ukupan put je iznosio 620 km. [4] Na teritoriju SRJ je iz Bosne i Hercegovine preko Pavlovića ćuprije u Badovincima ušla jedinica vojnika iz Rusije sa pet džipova, jednim vozilom za veze, 16 oklopnih transportera i 23 kamiona u 10:30 11. juna. Kolona je prošla kroz Beograd u 13:30 i preko naplatne rampe kod Bubanj potoka nastavila prema Nišu i kasnije ka Kosovu i Metohiji. [5]
Na Kosovo i Metohiju prvo je stiglo 180-200 vojnika Ruske Federacije sa obeležjima KFOR-a iz sastava mirovnih snaga UN, koji je u centar Prištine ušao pred ponoć 11. juna 1999. gde su ga sačekali Srbi iz Prištine, a 12. juna, u 1.30 ruski konvoj je nastavio prema Kosovu Polju i prištinskom aerodromu Slatina.[6]
General Vesli Klark je naredio britanskom Generalu Džeksonu, komandantu KFOR-a, da presretne Ruse i onemogući njihovo zauzimanje aerodroma,[7] što je dovelo do zatezanja situacije i incidenta na aerodromu Slatina.
Istog jutra, nešto posle pet časova, sa teritorije Makedonije na Kosovo i Metohiju su prvi ušli britanski vojnici. Granicu su kod mesta Blace, sa šest transportnih helikoptera, prešli britanski padobranci i pripadnici specijalne jedinice Gurke, a neposredno zatim na teritoriju južne srpske pokrajine ušle su kolone britanskih i francuskih vojnih vozila.
Prvi kontingent od oko 800 nemačkih vojnika u sastavu KFOR-a ušao je oko podneva istog dana na sa makedonske teritorije kod Blaca, zajedno sa britanskim trupama, dok su pripadnici italijanskih snaga ušli u noći između 14. i 15. juna u Peć, a nemački kontingent KFOR-a u Orahovac.
VJ je napustila Prištinu 16. juna, u konvoju od pedesetak teretnih i putničkih vozila, a njihov odlazak nadgledali su predstavnici mirovnih snaga UN, čija su oklopna vozila bila na čelu i začelju kolone.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Milošević je u Dejtonu propustio poslednju priliku da sačuva Kosovo” (na jeziku: srpski). 2024-03-23. Pristupljeno 2024-03-24.
- ^ RTS :: Godišnjica Kumanovskog sporazuma, Pristupljeno 28. 3. 2013.
- ^ „Milošević je u Dejtonu propustio poslednju priliku da sačuva Kosovo” (na jeziku: srpski). 2024-03-23. Pristupljeno 2024-03-24.
- ^ Usiljeni marš Bosna-Kosovo
- ^ Ratni dnevni pregledi 70, Pres centar Vojske Jugoslavije, 12. jun 1999.
- ^ Logos 2019, str. 333-334.
- ^ http://wikileaks.org/wiki/CRS-RL30374 Report RL30374 KOSOVO: LESSONS LEARNED FROM OPERATION ALLIED FORCE
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Radio-televizija Republike Srpske: Godišnjica Kumanovskog sporazuma, 9. 6. 2012. (jezik: srpski)
- Zašto sam potpisao Kumanovski sporazum („Politika”, 27. mart 2019)
- Logos, Aleksandar A. (2019). Istorija Srba 1, Dopuna 4; Istorija Srba 5 (PDF). Beograd. ISBN 978-86-85117-46-6.
- Military Technical Agreement
