Suzni aparat oka
| Suzni aparat oka | |
|---|---|
 Suzni aparat desnog oka: a) Suzna žlezda, b) Suzno jezerce c) Gornji suzni kanal d) Suzna vrećica e) Donja suzna papila f) Donji suzni kanal g) Suzno-nosni kanal | |
 | |
| Детаљи | |
| Идентификатори | |
| Латински | Apparatus lacrimalis |
| MeSH | D007765 |
| TA | A15.2.07.056 |
| FMA | 55605 |
| Анатомска терминологија | |
Suzni aparat oka (lat. Apparatus lacrimalis) je funkcionalni deo oka odgovoran za produkciju i odvodnjavanje suza, čija je osnovna uloga zaštita oka. Zahvaljujući suzama rožnjača oka je uvek vlažna, što obezbeđuje uslov za njenu providnost. Suze imaju i lekovito svojstvo jer sadrže lizozim - koji djeluje baktericidno.
Suze[уреди | уреди извор]
Suze su bistra, slankasta tečnost (po sastavu slična krvnoj plazmi) koju produkuje suzni aparat oka u toku fiziološkog procesa „podmazivanja“ i održavanja vlage u rožnjači i vežnjači, plača ili bolesti oka (koje može pratiti povećano ili smanjeno izlučivanje suza). Lučenje suza je pod uticajem autonomnog nervnog sistema. Snažne emocije, kao što su tuga, smeh, radost, pa i zevanje, može dovesti do pojačanog lučenja suza ili pojave plača.
Suze se sastoje od 99% vode i oko 1% ostalih organskih i neorganskih materija; 0,5% belančevina, plazme, natrijum bikarbonata, magnezijuma, kuhinjske soli i odbrambenog-baktericidnog enzima lizozima. pH vrednost suza je blago alkalna.[1]
Suze koje su proizvele suzne žlezde dospevaju u spoljašnjeg ugao oka u prostor između očnih jabučica i unutrašnje strane očnih kapaka, da bi se tokom treptanja kapcima širile po prednjoj površini rožnjaža i vežnjače. Višak suza se preko suznih kanala uklanja iz oka u nosnu šupljinu. Zatoto se u toku jačeg plača može javiti curenje suza iz nosa, u spoljnu sredinu ili ždrelo. [2]
Građa[уреди | уреди извор]
Suzni aparat oka se u funkcionalnom pogledu sastoji iz tri dela; sekretornog, intermedijarnog i ekskretornog. [3] [4] [5]
Sekretorni deo suznog aparata
Čini suzna žlezda oka (lat. glandula lacrimalis) koja se sastoji iz dva dela;
- Orbitalnog (lat. pars orbitalis), koji se nalazi sa unutrašnje strane spoljnjeg zida orbite (nije dostupan našem oku)
- Palpebralnog (lat. pars palpebralis), koji se nalazi se u spoljnjem uglu oka (dostupan je našem pogledu).
Suzna žlezda je složena serozna tubularna žlezda koja ima 10-12 sekretornih odvodnih kanalića. Po histološkoj građi slična je parotidnoj (pljuvačnoj) žlijezdi. Ekskretorni kanalići su pokriveni kuboidnim ćelijskim epitelom, koji u interlobarnim kanalićima prelazi u dvoslojni epitel.
Intermedijarni deo suznog aparata
Suze se formiraju u spoljnjem uglu oka, odakle u vidu potočića teku prema unutrašnjem uglu oka i stvaraju suzni potočić (lat. rivus lacrimalis). Deo suza se troši na vlaženje rožnjače, deo isparava, a deo suza se preko kapaka se sliva preko lica kao i u nosnu šupljinu. U unutrašnjem očnom uglu nalazi se suzno jezerce (lat. lacus lacrimalis) koje grade rubovi kapaka s jedne i polumesečasti nabor (lat. plica semilunaris) sa druge strane. Odatle preko odvodnih suznih kanalića suze odlaze u nosnu šupljinu.
Ekskretorni deo suznog aparata
U blizini unutrašnjeg ugla oka, na ivici gornjeg i donjeg očnog kapka postoje mala ispupčenja (lat. papilla lacrimalis). Iz ovih papila polaze gornji i donji suzni kanali (lat. canalis lacrimalis superior et inferior) koji odvode višak suza u suznu vrećicu (lat. saccus lacrimalis) koja je smeštena u u udubljenju (lat. fossa sacci lacrimalis) na nosnoj kosti. Iz suzne vrećice suze dospevaju oticanjem kroz suzno-nosni kanal (lat. canalis lacrimonasalis) u nosnu šupljinu i završavaju u donjem nosnom hodniku ispod donje nosne školjke. Otvor na ulazu u donji nosni hodnik ograničava polumesečasti nabor (lat. plica semilunaris s. valvula Hassneri) koji, takođe, ima svoje patološko značenje. [2], [6]
Vidi još[уреди | уреди извор]
Izvori[уреди | уреди извор]
- ^ Cassin, B. and Solomon, S. Dictionary of Eye Terminology. Gainsville, Florida: Triad Publishing Company, 1990.
- ^ а б Kurihashi K, Imada M, Yamashita A. Anatomical analysis of the human lacrimal drainage pathway under an operating microscope. Int Ophthalmol. Nov 1991;15(6):411-6
- ^ Muller KM, Busse H, Osmers F. Anatomy of the naso-lacrimal duct in new-borns: therapeutic considerations. Eur J Pediatr. Sep 8 1978;129(2):83-92.
- ^ Hartikainen J, Aho HJ, Seppa H. Lacrimal bone thickness at the lacrimal sac fossa. Ophthalmic Surg Lasers. Aug 1996;27(8):679-84
- ^ Bobbie Parwar, John Tong, Julian D Perry, Nasolacrimal System Anatomy Mar 5, 2008 eMedicine
- ^ Tucker NA, Tucker SM, Linberg JV. The anatomy of the common canaliculus. Arch Ophthalmol. Oct 1996;114(10):1231-4.
Spoljašnje veze[уреди | уреди извор]
- (језик: енглески) Anatomy of the human eye
