Kartonska naselja
Kartonska naselja (ili nehigijenska naselja) su naselja od raznog otpadnog materijala (dasaka, kartona, lima...) koja nastaju nekontrolisanom gradnjom najčešće na rubovima velikih gradova zemalja u razvoju, kao posledica prevelikog doseljavanja ruralnog stanovništva u gradove, u potrazi za boljim životom.[1]
Ova naselja nastaju neplanirano, spontano, vrlo često su prenaseljena i bez osnovne komunalne infrastrukture, odvoza smeća, higijenskih uslova, bez vode, kanalizacije, struje, bez škola, itd.[2] Povećana urbanizacija privlači brojne migrante koji nemaju novaca za kupovinu ili iznajmljivanje stana, pa su prisiljeni podići privremenu nastambu upravo u divljim naseljima.
Udeo površine i stanovništva hehigijenskih divljih naselja u ukupnoj površini i stanovništvu mnogih gradova trećeg sveta je izrazito velik, neretko preko 50%. Tako, na primjer, taj udeo iznosi u Karakasu, glavnom gradu Venecuele, oko 35% u ukupnoj gradskoj populaciji, u Meksiko Sitiju 46%, u glavnom gradu Turske, Ankari, čak 65%, u indijskoj Kalkuti oko 35%, u Braziliji oko 40% itd.
Tipična socijalna topografija gradova trećeg sveta je da siromašno stanovništvo živi u barakama na periferiji, dok bogati žive u staklenim soliterima u centralnim delovima grada. To vuče korene još iz kolonijalnih vremena (od XVI veka i primene španskih zakona) kada su kolonizatori naseljavali najbolje zemljište u gradovima dok su domoroci živeli podalje, na rubovima, u blizini rudnika i plantaža gde su radili.
Sami naseljenici mogu biti stacionarni i mobilni. Stacionarni su oni koji imaju izgrađene nastambe, a mobilni su bez nastamba. Oni preko dana žive na ulici, a noću spavaju na pločnicima.
U raznim zemljama postoje razni nazivi za divlja naselja:
- favelas, mocambos - Brazil
- barriadas - Peru, Venecuela
- barrios - Argentina
- bidonvilles - Maroko, Kenija
- bustees - Indija
- callampas (pečurke) - Čile
- cheris - Indija
- gecekondu - Turska
- jhuggis - Pakistan
- paracaidistas - Meksiko
- karton naselja, divlja gradnja, ciganmale, podstandardna naselja - Srbija
- squatter naselja – u nekim zemljama engleskog govornog područja
- kampongs, naselja u čamcima (na vodi) - Jugoistočna Azija
Reference[уреди | уреди извор]
- ^ David Whitehouse, "Half of humanity set to go urban", BBC News, May 19, 2005.
- ^ Jorge Hernández. „Sólo tres unidades de bomberos atienden 2 mil barrios de Petare” (на језику: Spanish).
