Jezik za označavanje

Fragment Oksfordskog rečnika označen SGML elementima

Jezik za označavanje (енгл. markup language) je moderan sistem za označavanje sadržaja u dokumentu.

Tehnika označavanja teksta seže još iz perioda pre postojanja računara, kada su ljudi pre štampanja teksta, ručno, na rukopisu označavali na koji način bi pojedini delovi trebalo da budu odštampani(npr. kojom vrstom i veličinom slova). Slična tehnika se koristi i danas, u eri računara, i tekst se dodatno označava informacijama koje ga opisuju. Tehnika eksplicitnog označavanja strukture dokumenata olakšava njihovu automatsku obradu

Jezici za označavanje često, osim što opisuju vizuelnu prezentaciju, opisuju i logičku strukturu dokumenta. Ovo je značajno jer se time omogućava uniformna izmena određenih elemenata dokumenta (na primer svih naslova), odnosno dodeljivanje jednog svojstva svim elementima tog tipa. Oznake, kao što su tagovi u HTMLu, služe softveru kojim se pregleda dokument. On ih tumači, a korisniku se prikazuje dokument bez oznaka, ali poštujući formatiranje i instrukcije zadate oznakama. Najpoznatiji jezici za označavanje su HTML, namenjen opisu veb stranica, Т_ЕХ, odnosno L^AТ_ЕХ, PostScript, RTF...

Objektni i meta jezici

Svaki od jezika kao što su HTML i L^AТ_ЕХ namenjen je isključivo jednom tipu dokumenta, veb stranama, textualnim dokumentima... Ovakvi jezici se nazivaju objektni jezici. Meta jezici definišu okvire objektnih i omogućavaju formiranje različitih objektnih jezika, ali sa istim osnovnim sintaksnim pravilima. Ovakvi jezici su SGML i XML.

Tipovi označavanja

Generalno, postoje tri tipa označavanja.

Prezentaciono označavanje

Ovakvo označavanje koriste WYSIWYG alati. Tekst se uređuje na osnovu grafičke prezentacije koja se menja u okviru aplikacije. Autor teksta obično nema pristup samom kodu, odnosno jeziku za označavanje.

Proceduralno označavanje

Označavanje je u samom tekstu, u vidu instrukcija programu(tekst-procesoru) koje se izvršavaju u trenutku kad ih program "pročita". Ovakav jezik je L^AТ_ЕХ

Deskriptivno označavanje

Ovo označavanje se koristi da obeleži delove dokumenta umesto da samo pruži uputstva o tome kako treba da se procesiraju. Cilj je da se razdvoji struktura dokumenta od same obrade. Takvo označavanje se često opisuje kao "semantičko". Primer deskriptivnog označavanja će biti HTML <cite> oznaka , koja se koristi za označavanje citata. Deskriptivno označavanje se ponekad naziva logičko ili konceptualno , jer ohrabruje autore da pišu na način koji opisuje materijal konceptualno, ne vizuelno.

Mapa jezika za označavanje

Ovde su prikazani jezici za označavanje u zavisnosti od primene. Neki od opštih jezika se mogu specifikovati za određen tip dokumenta, ali obrnuto ne važi!

Meta jezici

GML --> SGML --> XML --> Dijalekti XMLa

Dokumenti - opšte

Opisni jezici	Jezici za prezentacije	"Laki" jezici	Jezici za uputstva
ASN.1 EBML YAML	Rich Text Format S1000D TeX troff HTML	BBCode Markdown ReStructuredText setext Textile Wikitext	DocBook HelpML LinuxDoc POD Microsoft Assistance ML

Internet

World Wide Web	Korisnički interfejs	Sindikacija	Web servisi
HTML XHTML Wireless ML Handhelp ML RDF Meta Content Framework	GladeXML MXML (Macromedia) User Interface ML XAML i MyXaml XForms XUL / XBL	Atom RSS ICE OPML i OML SyncML	WSDL XINS WSCL WSFL XML-RPC Webml

Specijalizovani jezici

• 2D grafika: SVG, CGM, VML, InkML.
• 3D grafika: VRML/X3D, STEP.
• Matematika: MathML i OpenMath.
• Muzika: LilyPond i MusicXML.
• Taksonomija: DITA
• Finansije: eXtensible Bussiness Reporting Language, Financial products ML.
• Geomatika: Geography ML.
• Aeronautika: Spacecraft ML.
• Multimedija: Synchronized Multimedia Integration Language.
• Glas: VoiceXML.
• Instant poruke: XMPP.
• Videoigre: BulletML, COLLADA.

Spoljašnje veze

• Standardi
  • World Wide Web Consortium (W3C)
  • International Organization for Standardization (ISO)
• Internet škola XMLa, HTMLa, CSSa...