Severozapadne Teritorije

Severozapadne Teritorije
Zastava Grb
Država	Kanada
Admin. centar	Jelounajf
Najveći grad	Jelounajf
Konfederacija	15. jul 1870.
Službeni jezik	engleski, francuski, dene suline, kri, dogrib, gvičinski, inuktitut, slejvi
Predsednik vlade	Bob Meklaud
Površina	1.346.106 km2
— kopno	1.183.085 km2
— voda	163.021 st./km2
Stanovništvo	2016.
— broj st.	41.786
— gustina st.	0,03 st./km2
— ISO 3166-2	CA-NT
Vremenska zona	7
Poštanski broj	NT
Zvanični veb-sajt

Severozapadne Teritorije (engl. Northwest Territories, franc. les Territoires du Nord-Ouest), jedna je od tri kanadskih teritorija koja se prostire na severozapadu zemlje. Graniči se na zapadu sa Jukonom, istočno sa Nunavutom, a južno od istoka ka zapadu sa Saskačevanom, Albertom i Britanskom Kolumbijom. U sastav Severozapadnih Teritorija ulazi i nekoliko većih ostrva u Arktičkom okeanu, a najveći su Banks i Princ Patrik. Ostrva Melvil i Viktorija su podeljena između Severozapadnih Teritorija i Nunavuta. 1870. godine Severozapadne Teritorije su pripale Kanadi, do tada su bile deo Britanske Severne Amerike. Godine 1880. Britanska vlada je Kanadi prepustila i ostrva u Arktičkom okeanu, poznatija kao Kanadski Arktički arhipelag. Kanadska vlada je ovu ogromnu oblast nazvala Severozapadne Teritorije. Tokom vremena Severozapadne Teritorije su smanjene i neke od njenih teritorija su prebačene u pet pokrajina: Albertu, Manitobu, Ontario, Kvebek, Saskačevan. Poslednja promena granica dogodila se 1999. godine kada je od istočne oblasti odvojen jedan deo i stvorena teritorija Nunavut.

Geografija

Severozapadne Teritorije obuhvataju površinu od 1.346.110 km² pokrivenu tundrom, šumama i prerijama,i čine drugu najveću oblast u Kanadi posle Nunavuta. Zauzima 13% celokupne Kanade. Ovo ogromno područje ima pravougaoni oblik, počinje na obalama Arktičkog okeana na 70° ( Primedba: izuzeta su ostrva ), a završava na 60° severne geografske širine. Dimenzije Severozapadnih Teritorija su oko 2.000 km od severa ka jugu i 1.400 km. od istoka ka zapadu. Topografija regiona kreće se od priobalnih ravnica do Alpskih planina. Prema tome razlika u visin je ogromna, od nivoa mora uzdiže se do 2.773 m, Maunt Nirvana u Makenzijevim planinama na granici sa Jukonom. Severozapadne Teritorije se odlikuju dugim noćima tokom zime i dugim danima tokom leta. Ovaj fenomen je najizraženiji severno od Arktičkog kruga, a 20% teritorije nalazi se u ovoj zoni. U Arktičkom krugu sunce ostaje 24 sata na horizontu tokom letnjeg solsticija, i nikad se ne uzdiže na horizontu za vreme zimskog solsticija. Niz različitih prirodnih regiona karakterišu Severozapadne Teritorije.

Glavni geografski regioni su Unutrašnje ravnice, Kordiljeri, Kanadski štit i Arktička ostrva. Unutrašnje ravnice su blago zatalasana pobrđa, oivičene Kordiljerima na zapadu i Kanadskim štitom na istoku. Kordiljeri su oblast koju karakterišu planine, visoravni i doline. Makenzijeve planine, deo Kordiljera, formirane su pre 40-80 miliona godina usled deformacije sedimentnih stena stvarajući nabore i rasede. Tokom Ledenog doba Kordiljeri su bili pokriveni glečerima. Prilikom povlačenja glečera došlo je do stvaranje oštrih vrhova i grebena, kao i brojnih valova.

Istočno od Unutrašnjih ravnica najstarije stene izbijaju na površinu. Taj deo je poznat kao Kanadski štit. Ovu oblast karakteriše brdovit teren. Kanadski štit je nastao pre oko 2,5 milijardi godina kada je istopljena zemljina kora očvrsnula.

Arktička ostrva su najseverniji delovi Severozapadne Teritorije. Ostrva kao što su Banks, Princ Patrik i Viktorija sastoje se od sedimentnih stena koje formiraju ravnice i visoravni. Ostrvo Viktorija je drugo po veličini ostrvo u Kanadi.

• 
  Reljef Kanadskog štita
• 
  Makenzijeve planine
• 
  Severozapadne Teritorije - tundra

Reke i jezera

Makenzi je najveća reka u Severozapadnim Teritorijama dužine oko 1.800 km. Ova ogromna reka ima sliv od 1.800.000 km². Mnoge njene pritoke izviru u Alberti, Britanskoj Kolumbiji i Saskačevanu. Prosečna širina Makenzija je 1,8 km. ali na nekim mestima dostiže 5 do 6 km. Važna transportna ruta tokom kratkog leta. Makenzi ističe iz Velikog ropskog jezera, a uliva se u Boforovo more deo Arktičkog okeana. Vremenom, Makenzi je naneo velike količine peska i mulja stvarajući jednu od najvećih svetskih delti. Prosečni protok reke je 9.700 m³/ s i rangirana je kao jedna od najvećih reka na svetu. Zamrznut je oko šest meseci godišnje. U proleće često izaziva poplave, naročito kod Fort Simpsona ( selo na ušću Liarda i Makenzija ) i kod Aklavika ( selo u delti Makenzija ). U Severozapadnim Teritorijama nalaze se i dva ogromna jezera, Veliko medveđe jezero i Veliko ropsko jezero, koja spadaju među deset najvećih jezera na svetu (Pogledati - Spisak jezera po površini).

• 
  Makenzi-sliv
• 
  reka Makenzi
• 
  Veliko ropsko jezero-istočna strana
• 
  Veliko medveđe jezero
• 
  Aklavik
• 
  Fort Simpson - pogled iz vazduha

Klima

Pošto su Severozapadne Teritorije prostiru na preko 1.300.000 km² postoje i velike klimatske razlike od juga ka severu. Južni deo ( uglavnom kopnena oblast ) ima subpolarnu klimu dok severna obala i ostrva imaju polarnu klimu. Obe klime karakterišu hladne i duge zime. Polarna klima ima kraća i hladnija leta sa prosečnom temperaturom ispod 10 °C. Subpolarna klima ima duža i toplija leta gde najmanje tri meseca imaju temperaturu iznad 10 °C. Tokom duge i hladne zime u obe klimatske zone temperatura se može spustiti i do -50 °C. Mala količina padavina, uglavnom leti, od 100-300 mm karakteriatika je Severozapadnih Teritorija. Najmanja količina padavina je na ostrvima i istoku, a veća na zapadu u Makenzijevim planinama.

Stanovništvo

Ova ogromna oblast je veoma malo naseljena; po popisu iz 2006. godine broj stanovnika bio je 41.464. Njena ogromna teritorija i mali broj stanovnika čini da je ova oblast među najređe naseljenim područjima u svetu. Hladna klima i permafrost ( stalno zamrznuta zemlja ), sprečavaju razvoj poljoprivrede i bilo koje druge ekonomske aktivnosti.

Prirodni ambijent Severozapadnih Teritorija takođe dovodi do nejednake raspodele stanovnika. Najveći broj ljudi živi u naseljima i gradovima u doline reke Makenzi ili oko Velikog Ropskog Jezera. Jelounajf je glavni i najveći grad. 2006. godine u gradu je živelo 18.700 stanovnika što čini skoro polovinu stanovništva Severozapadnih Teritorija.

Stanovništvo je skoro ravnomerno raspoređeno između doseljenika i autohtonih Kanađana (Indijanaca, Metisa i Inuita). Indijanci čine šest plemena, pet Dene plemena (Gvičin, Čipevjan, Severni Slejvi, Južni Slejvi i Dogrib) i jedno algonkvinsko pleme (Kri). Svako pleme ima zaseban jezik, većina ovih jezika spada u atabaskansku porodicu jezika, izuzetak je jezik naroda Kri, koji je algonkvinski jezik. Metisi su potomci Indijanaca i fancuskih ili britanskih lovaca-trapera (lovaca-zamkara), a Inuiti su urođenici koji žive na obalama Arktičkog okeana.

Demografija

2001.	2006.	2011.	2016.
37.360	41.464	41.462	41.786

Privreda

Trgovina krznom u Severozapadnim Teritorijama počela je krajem XVIII veka sa dolaskom Evropskih trgovaca. U roku od 50 godina uspostavljena je mreža trgovačkih stanica. Do 1950 godine urođenici su podržavali lov životinja zarad krzna, i to im je bio glavni izvora prihoda. Tokom 1950 godina došlo je do otkrivanja novih resursa naročito zlata i nafte. Infastrukturni projekti u toku Drugog svetskog rata ( 1935-1945 ) u Severozapadnim Teritorijama dovelo je do razvoja saobraćajne mreže, što je bilo važno za transport novootkrivenih resursa. Tokom 1960. godina valada je ohrabrivala južne Kanađane da krenu ka severu zbog visoko plaćenih poslova i pružanja dodatnih pogodnosti. U roku od dve decenije došlo je do priliva doseljenika čime se njihov broj stanovnika izjednačio sa autohtonim Kanađinama. Međutim, uslovi za rad su izuzetno teški zbog veoma surove klime.

Spoljašnje veze

Spektakularne Severozapadne Teritorije