Đorđo Basani
| Đorđo Basani | |
|---|---|
.jpg) Đorđo Basani (u sredini) za okruglim stolom sa Luiđijem Silorijem, Valterom Maurom, Robertom Betegom i Đuzepom Brunamontijem | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 4. mart 1916. |
| Mesto rođenja | Bolonja, Kraljevina Italija |
| Datum smrti | 13. april 2000. (84 god.) |
| Mesto smrti | Rim, Italija |
| Književni rad | |
| Uticaji od | Henri Džejms, Marsel Prust, Đozue Karduči, Anton Čehov |
| Najvažnija dela | „Pet priča iz Ferere“ (1956) „Zlatne naočare“ (1958) „Vrt Finci-Kontinijevih“ (1962) |
| Nagrade | Strega (1956) Vijaređo (1962) |
| Zvanični veb-sajt | |
| fondazionegiorgiobassani | |
Đorđo Basani (ital. Giorgio Bassani; Bolonja, 4. mart 1916 — Rim, 13. april 2000) bio je italijanski pisac, pesnik, esejista, novinarski urednik i intelektualac. Poznat je po seriji od šest romana pod nazivom „Roman o Fereri“, koju je pisao četrdeset godina, od 1938. do 1978. Serija se sastoji od romana „Unutar zidina“, „Zlatne naočare“, „Vrt Finci-Kontinijevih“, „Iza vrata“, „Čaplja“ i „Miris sena“. U njoj je predstavio sudbinu ferarskih Jevreja neposredno pre, tokom i posle Drugog svetskog rata. „Vrt Finci Kontinijevih“, treći roman ove serije, smatra se Basanijevim najboljim književnim ostvarenjem i ima status klasika italijanske književnosti.[1] Na osnovu romana snimljen je istoimeni film u režiji Vitorija de Sike. To je ujedno i jedino Basanijevo delo prevedeno na srpski jezik.
Za svoja književna dela dobio je prestižne italijanske nagrade Strega, Kampijelo i Vijaređo.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Đorđo Basani se rodio u Bolonji 4. marta 1916. u jevrejskoj porodici, kao sin Enrika, uglednog doktora, i Dore Basani. Imao je sestru Dženi i brata Paola. Strastveno je voleo muziku i nameravao je da postane pijanista. Međutim, uskoro mu je književnost postala glavna preokupacija. Obrazovao se na Bolonjskom univerzitetu, putovavši svakodno vozom treće klase iz Ferere. Veliki uticaj na njega imao je italijanski filozof i estetičar Benedeto Kroče. Uprkos antisemitskim zakonima donesenim 1938, uspeo je da diplomira 1939, napisavši tezu o devetnaestovekovnom piscu, novinaru i leksikografu Nikolu Tomaseu. Zaposlio se kao učitelj u Jevrejskoj školi u Fereri, pošto su mu kao Jevreju mogućnosti zaposlenja pred sam početak Drugog svetskog rata bile ograničene.[2]
Njegova prva knjiga „Grad ravnice“ (Una città di pianura) objavljena je, ne bi li sakrio svoje jevrejsko poreklo, pod pseudonimom Đakomo Marči 1940. Ubrzo se uključio u antifašistišku borbu. Uhapšen je u maju 1943, a pušten 26. jula 1943, dan nakon što je Musolini zbačen sa vlasti.[3] Iste godine oženio se sa Valerijom Sinigalijom, sa kojom se na kratak period preselio u Firencu, a zatim u Rim, gde će ostati do kraja života. Prva zbirka poezija, Storie dei poveri amanti e altri versi, pojavila se 1944, a druga, Te lucis ante, 1947. Uređivao je književni časopis Botteghe oscure od njegovog osnivanja 1948 do ukidanja 1960.[4]
Širu čitalačku publiku pridobija izdavanjem zbirke pripovedaka „Pet priča o Fereri“ (Cinque storie Ferraresi). Kao glavni urednik izdavačke kuće Feltrineli, Basani je odgovoran za izdavanje posthumnog romana „Gepard“ Đuzepea Tomazija di Lampeduze. Kada je odštampan 1958. roman je doživeo veliki uspeh. Basanijeve uredničke intervencije u rukopisu, propraćene uputstvima Elene Kroče koja mu je rukopis poverila, smatrane su kasnije kontroverznim. Izdanja ovog romana poslednjih godina mnogo su bliža Lampeduzinoj poslednjoj autorskoj volji.[5]
Roman „Zlatne naočare“ (Gli occhiali d'oro) izdat je 1958, i u njemu je umetnički oblikovao temu marginalizacije Jevreja i homoseksualaca.[3] „Zlatne naočare“ zajedno, sa zbirkom pripovedaka „Pet priča o Fereri“ (koje je preradio i objavio pod novim naslovom „Unutar zidina“ 1973) i još četiri romana: „Vrt Finci Kontinijevih“ (Il giardino dei Finzi-Contini 1962), „Iza vrata“ (Dietro la porta, 1964); „Čaplja“ (L'airone 1968) i „Miris sena“ (L'odore del fieno 1972), čine takozvani ciklus „Roman o Fereri“. U ovom ciklusu realistički je prikazan život jevrejske zajednice pod fašizmom.
Basani je umro 13. aprila 2000. i sahranjen je na jevrejskom groblju u Fereri.[6]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Marrone & Puppa 2005, str. 142.
- ^ Giorgio Bassani tra verità e realtà: Testimonianza di Portia Prebys, a cura di Renzo Ricchi, in Nuova Antologia – n. 2214, Aprile–Giugno 2000 (pub. Le Monnier). pp. 169–176
- ^ a b Marrone & Puppa 2005, str. 140.
- ^ Barolini, Helen, „The Shadowy Lady of the Street of Dark Shops”, Virginia Quarterly Review (Spring 1998)
- ^ „Tomasi di Lampedusa Giuseppe: Il Gattopardo[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 31. 12. 2005. g. Pristupljeno 12. 1. 2016. Sukob URL—vikiveza (pomoć)
- ^ Marrone & Puppa 2005, str. 141.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Marrone, Gaetana; Puppa, Paolo (2007). Encyclopedia of Italian Literary Studies: A-J. Taylor & Francis. ISBN 978-1-57958-390-3.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Akademske | |
| Ljudi | |
| Ostale | |
