Jelena Lakapina
| Jelena Lakapina | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Jelena Lakapina |
| Datum rođenja | oko 910. |
| Mesto rođenja | Carigrad, Vizantijsko carstvo |
| Datum smrti | 19. septembar 961. |
| Mesto smrti | Carigrad, Vizantijsko carstvo |
| Porodica | |
| Supružnik | Konstantin VII Porfirogenit |
| Potomstvo | sedmoro dece (vidi dole) uključujući i Romana II |
| Roditelji | Roman I Lakapin Teodora (supruga Romana I) |
| Dinastija | Dinastija Lakapin |
| Vizantijska carica | |
| Period | 919-959 |
| Prethodnik | Zoja Karbonopsina |
| Naslednik | Teofano (10. vek) |
Jelena Lakapina (oko 910. - 19. septembar 961.) je bila vizantijska carica, supruga Konstantina VII Porfirogenita (913-959).
Biografija[uredi | uredi izvor]
Nakon smrti Lava VI Mudrog (912) i njegovog brata Aleksandra (913), na presto je došao Lavov sin Konstantin VII. Pošto je imao samo sedam godina, vlast je preuzelo namesništvo na čelu sa patrijarhom Nikolom Mistikom. Mistik je bio glavni regent Vizantijskog carstva do 914. godine. Zbačen je od strane Konstantinove majke Zoje Karbonopsine. Zoja je vladala uz podršku uticajnog Lava Foke do 919. godine. Lav je predvodio vizantijsku vojsku u nizu izgubljenih bitaka protiv Simeona I (Vizantijsko-bugarski ratovi). U državnom udaru iz 919. godine Zoja je zbačena sa vlast od strane Romana Lakapina, drungarija flote. Roman je organizovao sklapanje braka između svoje ćerke Jelene i Konstantina kako bi obezbedio legitimitet svoje dinastije. O Romanovoj vladavini piše anonimni Teofanov Nastavljač. Prema njegovoj hronici, brak je sklopljen aprila ili maja 919. godine. Konstantin je tada imao četrnaest godina. Nastavljač ne beleži koliko je Jelena imala godina, ali je i ona bila maloletna. Konstantin i Jelena nisu imali decu do 930-tih godina. Roman je proglašen bazileopatorom ("ocem cara") nakon sklapanja braka. Septembra 920. godine proglašen je cezarom, a 17. decembra krunisan za savladara. Jelenina majka Teodora krunisana je za avgustu (caricu) januara 921. godine. Jelenin brat Hristifor Lakapin proglašen je za savladara 921. godine. Oženio se Sofijom, ćerkom magistra Nikite. Sofija je 922. godine krunisana za caricu. Imali su troje dece. Roman je i dvojicu mlađih sinova, Stefana i Konstantina, krunisao za savladare. Stefan je bio oženjen Anom, ćerkom Gabala. Nisu imali dece. Konstantin Lakapin je od 939. godine oženjen Jelenom, ćerkom patrikija Hadrijana. Ona je umrla 940. godine, a Konstantin se oženio Egejom Mamom iste godine. Roman je 944. godine odredio Konstantina Porfirotenita za naslednika umesto svojih sinova. Stefan i Konstantin dižu pobunu i zatvaraju oca. Porfirogenit je 945. godine ugušio pobunu. Braća Lakapin poslata su u izgnanstvo, a Porfirogenit je ostao jedini car. Jelena je sada bila jedina carica. Konstantin Porfirogenit se posvetio nauci, prepuštajući vlast birokratama, generalima i ženi Jeleni.
Potomstvo[uredi | uredi izvor]
Konstantin i Jelena imali su sedmoro dece:
- Lav, umro mlad
- Roman II (959-963)
- Zoja
- Teodora, udata za Jovana I Cimiskija
- Agata, monahinja
- Egeja, monahinja
- Ana, monahinja
Jelena je nadživela svog muža koji je umro 959. godine. Dočekala je vladavinu svoga sina Romana II (959-963). Umrla je 19. septembra 961. godine. Datum beleži Teofanov Nastavljač.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- Cawley, Charles, Her listing along with her siblings . The project "involves extracting and analysing detailed information from primary sources, including contemporary chronicles, cartularies, necrologies and testaments.", Foundation for Medieval Genealogy, Pristupljeno August 2012 Proverite vrednost paramet(a)ra za datum:
|access-date=(pomoć) - Her profile in "Worldwide Guide to Women in Leadership" among other women of the period 750-1000
| Normativna kontrola: Ljudi |
|---|
