Jerusalimska patrijaršija

Za druge upotrebe, pogledajte Jerusalimska patrijaršija (višeznačna odrednica).

Jerusalimska patrijaršija Πατριαρχείον Ιεροσολύμων كنيسة القدس الأرثوذكسية
Grb
Osnovni podaci
Osnivanje	Pedesetnica
Kanonsko priznanje	kanonski priznata
Predstojatelj	patrijarh svetog grada Jerusalima i sve Palestine, Sirije, Arabije, svega iza Jordana, Kane Galilejske i Svetog Siona Teofil III
Sjedište	Jerusalim
Kanonska jurisdikcija	Izrael Palestinska Narodna Samouprava Jordan
Dijaspora	Sinaj (Egipat)
Autonomne crkve	Sinajska arhiepiskopija
Kalendar	julijanski kalendar
Zvanični veb-sajt
Statistika
Arhijereja	oko 25
Eparhija	4
Manastira	25
Hramova	oko 65
Vjernika	oko 130.000

Jerusalimska patrijaršija (grč. Πατριαρχείον Ιεροσολύμων; arap. كنيسة القدس الأرثوذكسية) jeste pomjesna i autokefalna crkva. Nalazi se na četvrtom mjestu u diptihu.

Istorija

Crkva u Jerusalimu je osnovana na dan Pedesetnice, odnosno na dan silaska Svetog duha na apostole. Ona je materinska i kolijevka crkva za sve kasnije pomjesne crkve. Hrišćanstvo se iz Jerusalima proširilo na cijeli svijet. Nazivala se takođe i Sionska crkva. Prvi episkop Jerusalimske crkve je bio apostol Jakov.

Nakon Judejskog rata (66—70), Crkva je bila razorena i ustupila je svoje neformalno prvenstvo Rimu.

Od 4. vijeka počelo sa sa njenim postepenim obnavljanjem. Godine 451, odlukom Četvrtog vaseljenskog sabora, episkopu jerusalimskom je data titula patrijarha, a Jerusalimska crkva je postavljena na peto mjesto u vaseljenskom diptihu. Zauzimala je mjesto nakon Rimske, Carigradske, Aleksandrijske i Antiohijske patrijaršije (nakon Velikog raskola iz 1054, stala je na četvrto mjesto).

U 7. vijeku doživjela je pad, što je rezultat arapske najezde. Kada su došli krstaši (1099), došlo je do protjerivanja pravoslavaca iz hramova i manastira. Patrijarsi jerusalimski su bili prinuđeni da upravljaju Crkvom iz Carigrada. U periodu od 13. do 15. vijeka, zemlju Palestinu su zahvatili Mameluci koji su uništavali hramove i sveštenstvo s ciljem da iskoriste svaki pomen o hrišćanstvu na tim prostorima. Uništavanje je naročito bilo prisutno nakon pada Vizantije (1453). Tursko osvajanje Palestine (1517) je označilo početak spokojnog perioda u životu Jerusalimske pravoslavne crkve. Pod otomanskom vladavinom, pravoslavna patrijaršija je učvrstila svoje pozicije u Svetoj zemlji.

Organizacija

Jerusalimska pravoslavna crkva u svom sastavu ima dvije mitropolije (Ptolemaidsku i Nazaretsku), kao i jednu autonomnu arhiepiskopiju — Sinajsku arhiepiskopiju. Obuhvata ukupno 37 hramova i jedan manastir u Jordanu, 17 hramova u Izraelu, 11 u Palestini. Još 24 manastira, od njih 19 malih, postoji u samom Jerusalimu.

Autonomnom Sinajskom arhiepiskopijom, upravlja visokoprosvećeni arhiepiskop sinajski, faranski i raifski. Njegovo sedište se nalazi u manastiru Svete Katarine na Sinaju.

U Jerusalimskoj crkvi ima oko 25 arhijereja (većinom Grci). Jerusalimska patrijaršija ima oko 130.000 vjernika (većinom Arapi), a u samom Jerusalimu oko 8.000 vjernika. Bogosluženja se vrše na grčkom i arapskom jeziku.

Dana 22. avgusta 2005. za jerusalimskog patrijarha je bio izabran Teofil III. Patrijaršijska rezidencija se nalazi u Jerusalimu, a patrijaršijski saborni hram je Hram Vaskrsenja Hristova (Grob Gospodnji).

Vidi još

• Sinajska arhiepiskopija
• Antiohijska patrijaršija
• Aleksandrijska patrijaršija
• Spisak jerusalimskih patrijarha

Literatura

• Meyendorff, John (1989). Imperial unity and Christian divisions: The Church 450-680 A.D. The Church in history. 2. Crestwood, NY: St. Vladimir's Seminary Press. 
• Majendorf, Džon (1997). Imperijalno jedinstvo i hrišćanske deobe: Crkva od 450. do 680. godine. Kragujevac: Kalenić. 
• Ostrogorski, Georgije (1969). Istorija Vizantije. Beograd: Prosveta. 

Spoljašnje veze

• Zvanična stranica Jerusalimske patrijaršije