Jovan Naumović

Jovan Naumović
Armijski general Jovan Naumović
Lični podaci
Nadimak	Vojvoda Osogovski
Datum rođenja	(1879-11-11)11. novembar 1879.
Mesto rođenja	Leskovac, Kneževina Srbija
Datum smrti	13. februar 1945.(1945-02-13) (65 god.)
Mesto smrti	Beograd, DF Jugoslavija
Vojna karijera
Služba	1897 — 1917. 1918 — 1940. 1941.
Čin	Armijski general
Jedinica	Trupe Treće armijske oblasti
Učešće u ratovima	Borba za Makedoniju Prvi balkanski rat Drugi balkanski rat Prvi svetski rat Drugi svetski rat Aprilski rat  (RZ) Ratni zarobljenik
Odlikovanja	Orden Karađorđeve zvezde Orden belog orla Orden Jugoslovenske krune Orden Svetog Save

Jovan Naumović (Leskovac, 11. novembar 1879 — Beograd, 13. februar 1945) bio je visoki oficir srpske vojske i armijski general jugoslovenske vojske. Bio je član organizacije Ujedinjenje ili smrt.

Biografija

Rođen je 11. novembra 1879. godine u Leskovcu, od oca Mihaila, vojnog liferanta, i majke Marije, rođene Popović. U vojsku je stupio 1897, kao pitomac 30. klase niže škole Vojne Akademije. Dalje školovanje je nastavio kao pitomac 15. klase više škole Vojne akademije.

Oženio se 1907. godine Leposavom, kćerkom Dimitrija B. Grujića marvenog trgovca iz Beograda. Imao je jednu kćerku i dva sina. Kćerka Jelena udala se 1932. godine za artiljerijskog poručnika Bratislava Nedeljkovića (kasnije pukovnik JNA). Najstariji sin Dušan bio je konjički poručnik (59. klasa), od 1944—1948. službovao je u Britanskoj armiji. Srednji sin Mihailo bio je pešadijski potporučnik (66. klasa), izbegao je zarobljavanje 1941. godine. Najmlađi sin Miloš bio je doktor medicine (imunologija) i naučni savetnik u institutu Torlak. Kum Jovana Naumovića bio je gradonačelnik Beograda, Vlada Ilić. Njegova sestra Marija angažovala se u Prvom svetskom ratu. Stanovao je u Dobropoljskoj 52, u Beogradu.

Aktivna služba

Kao mladi potporučnik je učestvovao u zaveri protiv kralja Aleksandra Obrenovića i u Majskom prevratu 1903. godine. U četničkim akcija protiv Turske 1904—1905. učestvovao pod pseudonimom Vojvoda Osogovski. Po okončanju akcija nastavio vojnu karijeru 30. septembra 1907. godine kao komandir 4. čete 1. bataljona 8. pešadijskog puka. Od 9. maja 1911. pristupio organizaciji „Crna Ruka“, u koju ga je uveo major Velimir Vemić.

Mobilizaciju Srpske vojske za Prvi balkanski rat u svojoj knjizi je opisao:

Na licima vidiš razdraganost, iz očiju čitaš ponos ... ljudi sa Zaplanja, iz Jablanice, sa vrhova Kopaonika ... ostaviše sve: ralo, kola, ovce, goveda, voćnjake, kukuruze, šarenicu i uprtaču na leđima, nekoliko groševa i komad hleba, zbogom, pa hajd u komandu ...

Po završetku Drugog balkanskog rata postavljen je 2. septembra 1913. za komandanta 2. bataljona 2. pešadijskog puka prvog poziva. Početkom Prvog svetkog rata u avgustu 1914. postavljen je za komandanta 2. bataljona Vardarskog pešadijskog puka u sastavu Braničevskog odreda. Učestvovao je kao major u Mitrovdanskoj bitki 1914. godine kada je predvodio ključni protivudar.

Tokom rata postao je i komandant 4. prekobrojnog pešadijskog puka. Od novembra 1915. postaje komandant bataljona u sastavu 18. pešadijskog puka prvog poziva. Dana 18. marta 1916. godine imenovan je pomoćnikom a ubrzo i komandantom 12. puka. Po okončanju Solunskog procesa, penzionisan je 1917. godine, zbog sumnje da učestvovao u zaveri protiv prestolonaslednika Aleksandra. Na Krfu je utvrđeno da nije kriv za zaveru i na nagovor regenta napisao je molbu za reaktiviranje. Reaktiviran je 23. septembra 1918. godine. Iz rata je izašao kao težak invalid.

Po okončanju rata učestvovao je u Misiji za organizaciju vojske u Sloveniji. Godine 1919. učestvuje u borbama za oslobođenje Koruške. Dana 29. aprila 1920. godine imenovan je pomoćnikom komandanta 40. pešadijskog puka. Od 20. novembra 1921. do 1927. godine bio je pomoćnik pa komandant 39. pešadijskog puka u Celju. 1928—1929. naimenovan je velikim županom u Skoplju i u štabu komande Treće armijske oblasti. Dana 6. decembra 1929. godine imenovan je komandantom Jadranske pešadijske brigade. Od 16. septembra 1930. godine bio je vršilac dužnosti pa komandant Potske divizijske oblasti. Komandant Žandarmerije postao je 24. avgusta 1935. godine. Teže je povređen u saobraćajnoj nesreći 18. avgusta 1937. Dana 15. septembra 1938. godine naimenovan je vršiocom dužnosti a potom i komandantom Pete armijske oblasti do 12. septembra 1940. godine, kada je prenzionisan i preveden u rezervu.

Reaktiviran je 27. marta 1941. godine i postavljen za komandanta trupa Treće armijske oblasti. Njegova jedinica bila je u sastavu 3. Grupe armija pod komandom armijskog generala Milana Nedića, sa zadatkom da brani istočnu Makedoniju, tj. odstupnicu i vezu jugoslovenske vojske sa Saveznicima u Grčkoj od Nemaca koji će u napad krenuti iz pravca Bugarske. Trupe Treće armijske oblasti, usled kasno proglašene mobilizacije, nisu bile dovoljno popunjene. Nemci su već drugog dana rata, 7. aprila, zauzeli Skoplje. Iako trupe Treće armijske oblasti nisu uspele da ostvare svoj strateški cilj, nastavile su da pružaju otpor. Jedna tenkovska četa sastavljena od tenkova Reno R35 na kratko je uspela da zadrži nemačke tenkove, ali je vrlo brzo uništena. Po nemačkim dokumentima, najžilaviji otpor pružao je Strumički odred koji je uspeo da uništi 14 nemačkih tenkova prenego je i sam bio uništen, a vojnici zarobljeni. Nakon kapitulacije Jugoslovenske vojske odveden je u zarobljeništvo. U zarobljeništvu je prijavljen nemačkim vlastima da je podržavao NOP i zadržan u bolničkom pritvoru do oslobođenja. Preminuo je 13. februara 1945. u Beogradu.

Oficirsko napredovanje i odlikovanja

Unapređen je u čin: potporučnika 1899; poručnika 1903; kapetana 1907; brigadnog generala 1. aprila 1928; divizijskog generala 9. januara 1933; i armijskog generala 1. decembra 1939. godine.

Odlikovan je Ordenom Karađorđeve zvezde III i IV stepena, Ordenom Belog orla, Ordenom Jugoslovenske krune i Ordenom Svetog Save I stepena (dva puta).

Literatura

• Bjelajac, Mile (2004). Generali i admirali Kraljevine Jugoslavije 1918—1941. Beograd: Institut za noviju istoriju Srbije. ISBN 978-86-7005-039-6.