Jošavka Donja

Jošavka Donja
Jošavka Donja;
	Bogorodičina crkva u Donjoj Jošavki
Administrativni podaci
Država	Bosna i Hercegovina
Entitet	Republika Srpska
Opština	Čelinac
Stanovništvo
— 2013.	746
Geografske karakteristike
Koordinate	44° 43′ 53″ S; 17° 23′ 49″ I / 44.73141° S; 17.39705° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST)
	Jošavka Donja Jošavka Donja na karti Bosne i Hercegovine
Ostali podaci
Poštanski broj	78244
Pozivni broj	051

Jošavka Donja je naseljeno mjesto u opštini Čelinac, Republika Srpska, BiH. Prema popisu stanovništva iz 2013. u naselju je živjelo 746 stanovnika.

Geografija[uredi | uredi izvor]

Jošavka zahvata geoprostor između 44°43'12" sjeverne geografske širine i 17°27'49" istočne geografske dužine. Smještena je u središnjem dijelu opštine Čelinac, koja se nalazi u Banjalučkoj regiji. U odnosu na dobojsko-bijeljinsku regiju ima periferni položaj. Jošavka zahvata površinu od oko 150 km². Granice idu slivom rječice Jošavke, razvuđem prema Turjanici na sjeveru, Vrbanje na jugu i Šnjegotine i Ukrine na istoku. Od Banjaluke je udaljena 27 km i sa Čelincom i Banjalukom je povezuje regionalni put i željeznički put prema Doboju.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Naziv Jošavka prvi put se spominje u Turskom popisu iz 1691. godine, kao jedno on naseljenih mjesta.

Period Austrougarske[uredi | uredi izvor]

Aneksijom Bosne i Hercegovine u sastav Austrougarske monarhije ulazi i Jošavka.

Godine 1890. Austrougarska gradi cestu Banja Luka — Čelinac — Kotor Varoš, a jedan krak u dužini od 25 km od Čelinca odvojen je uz rječicu Jošavku prema Tromeđi, kako bi se olakšao izvoz šume iz Jošavke i Šnjegotine. Na sječi, lagerovanju i obradi drveta bilo je zaposleno 250 Jošavljana. Godine 1900. u Jošavki je izgrađena i počela sa radom najmodernija pilana tog vremena u ovom dijelu Bosne i Hercegovine, u kojoj je radilo 300 radnika.

Austrougarska je 1900. godine otvorila prvu školu na ovom području, u naselju Jelovača.

Kraljevina SHS[uredi | uredi izvor]

Kroz Prvi svjetski rat, dvadesetak dobrovoljaca iz Jošavke odlazi na Solunski front i priključuje se Srpskoj vojci.

Formiranjem Kraljevine Jugoslavije i novom teritorijalnom organizacijom formirana je opštine Jošavka.

Drugi svjetski rat[uredi | uredi izvor]

Događaji u Jošavci početkom Drugog svjetskog rata, nikako se ne mogu posmatrati izolovano od zbivanja na širem jugoslovenskom prostoru. Gradnja pruge Banja Luka — Doboj kroz Jošavku neposredno pred rat omogućila je da se u tom kraju počnu okupljati članovi Komunističke partije gdje je širila svoje ideje. Među njima je bio i Đuro Pucar Stari koji je čak u Jošavki otvorio i kovačku radnju samo za te potrebe i iz nje rukovodio partijskim radom.

Prva oružana akcija u Jošavki izvršena je 15. septembra 1941. godine kada je napadnuta i osvojena žandarmerijska stanica.

U blizini škole na Lipovcu (uzvišenje iznad Čelinca), 5. marta otvorila se borba iz između, očito neoprezne, grupe partizana i četnika. Dr Mladen Stojanović je teško ranjen u glavu, a poginulo je jedanaest partizana. Odatle su Mladena donijeli u staru opštinsku zgradu u Čelinac. Nekoliko dana kasnije dr Mladen je premješten u kuću Danila Vukovića u Gornju Jošavku, gdje se i oporavio. Liječila ga je dr Danica Perović, partizanski ljekar.

U noći između 30. i 31. marta, došli su Dragutin Antonić iz Jošavke i Slavko Jungić iz Čelinca i rekli da su od Rade dobili naređenje da Mladena dovedu u njegov štab oko dva kilometra dalje. Mladen nije htio poći i oni su od njega uzeli pištolj i pušku i otišli. Prvog aprila 1942. godine, vratila se grupa četnika sa naredbom da dovedu Mladena u Radin štab. U kuću Danila Vukovića ušli su Stanko Vrhovac i Trivun Moravac iz prnjavorskog sela Kokori. Naredili su Mihajlu Gavriću i Gavri Bajiću da Mladena stave na ćebe i iznesu ga iz kuće. Odnijeli su ga oko dvije stotine metara dalje u potok i strijeljali. Učesnici i svjedoci događaja tvrde da se ovdje radilo isključivo o neodgovornosti i hirovitosti jedne grupe, a nikako o naređenju i principu Rade Radića, odnosno četničkog vođstva.

Narednog dana izvršena je podjela između partizana i četnika, na Ravnoj Gori iznad Čelinca.

Stanko Vrhovac i Trivun Moravac su kasnije poginuli. Slavko Jungić je poslije rata uhvaćen u sječi šume u Slavoniji i osuđen kao prvooptuženi za Mladenovo ubistvo, na dvadeset, a odležao je petnaest godina. Umro je, a nije mu se ispunila želja da se objavi njegovo svjedočenje. Dragutin Antonić je u isto vrijeme osuđen na petnaest, a odležao je dvanaest godina.

SFRJ[uredi | uredi izvor]

Godine 1953, novom teritorijalnom podjelom SFRJ, Jošavka ulazi u sastav novoformirane opštine Čelinac.

Republika Srpska[uredi | uredi izvor]

Jošavka je dala ogroman doprinos u Odbrambeno-otadžbinskom ratu, dajući 39 života za odbranu i očuvanje Republike Srpske.

Stanovništvo[uredi | uredi izvor]

Jošavka Donja^[1]^[2] Popis 2013: Ukupno 746 stanovnika
Godina popisa	1991.	1981.	1971.
Srbi	937 (97,91%)	2.208 (91,89%)	2.403 (99,13%)
Hrvati	2 (0,21%)	4 (0,16%)	3 (0,12%)
Jugoslaveni	9 (0,94%)	164 (6,82%)	—
Ostali	9 (0,94%)	27 (1,12%)	18 (0,74%)
Ukupno	957	2.403	2.424

Na popisima 1971. i 1981. Jošavka Donja i Jošavka Gornja bile su jedinstveno popisno područje.

Poznati Jošavljani[uredi | uredi izvor]

Rade Radić, vođa ustanka 1941—1945.
Rajko Kuzmanović, predsjednik Republike Srpske, akademik, doktor prava, političar, predsjednik Akademije i nauka Republike Srpske.
Drago Branković, akademik, dekan Filozofskog fakulteta Univerziteta u Banjoj Luci
Radomir Trivić, političar
Slavica Ličina, urednik i voditelj na Radiju i Televiziji Republike Srpske
Srđan Ivanković, futsal reprezentativac BiH

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Opština Čelinac

Reference[uredi | uredi izvor]

^ Zolić H., Ur. (1002): Knjiga: „Nacionalni sastav stanovništva — Rezultati za Republiku po opštinama i naseljenim mjestima 1991.”, statistički bilten br. 234, Izdanje Državnog zavoda za statistiku Republike Bosne i Hercegovine, Sarajevo.
^ Internet — izvor, „Popis po mjesnim zajednicama” — http://www.fzs.ba/Podaci/nacion%20po%20mjesnim.pdf Arhivirano na sajtu Wayback Machine (5. oktobar 2013)

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Moja Jošavka (jezik: srpski)

[1] Zolić H., Ur. (1002): Knjiga: „Nacionalni sastav stanovništva — Rezultati za Republiku po opštinama i naseljenim mjestima 1991.”, statistički bilten br. 234, Izdanje Državnog zavoda za statistiku Republike Bosne i Hercegovine, Sarajevo.

[2] Internet — izvor, „Popis po mjesnim zajednicama” — http://www.fzs.ba/Podaci/nacion%20po%20mjesnim.pdf Arhivirano na sajtu Wayback Machine (5. oktobar 2013)

[1]

[2]

p r u Opština Čelinac
Naseljena mjesta	Balte, Basići, Branešci Gornji, Branešci Donji, Brezičani, Vijačani Gornji, Grabovac, Dubrava Nova, Dubrava Stara, Jošavka Gornja, Jošavka Donja, Kablovi, Kamenica, Lađevci, Lipovac, Markovac, Memići, Mehovci, Miloševo, Opsječko, Popovac, Skatavica, Crni Vrh, Čelinac, Čelinac Gornji, Šahinovići, Šnjegotina Velika, Šnjegotina Donja, Šnjegotina Srednja, Štrbe
Mjesne zajednice	MZ Babići, MZ Brezičani, MZ Braneši, MZ Jošavka, MZ Lađevci, MZ Markovac, MZ Opsječno, MZ Popovac, MZ Stara Dubrava, MZ Crni Vrh, MZ Čelinac, MZ Šahinovići, MZ Šnjegotina Velika, MZ Šnjegotina Donja, MZ Šnjegotina Srednja, MZ Vijačani Gornji, MZ Štrbe