Ljubanci
 Pogled na Ljubance | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Severna Makedonija |
| Opština | Butel |
| Stanovništvo | |
| — (2002) | 928 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 42° 06′ 31″ S; 21° 27′ 17″ I / 42.1086° S; 21.4547° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 580 m |
  Ljubanci Ljubanci na karti Severne Makedonije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 1000 |
| Pozivni broj | (+389) 02 |
| Registarska oznaka | SK |
Ljubanci (mkd. Љубанци) su naselje u Severnoj Makedoniji, u severnom delu države. Ljubanci pripadaju gradskoj opštini Butel grada Skoplja. Naselje je severno predgrađe glavnog grada.
Geografija[uredi | uredi izvor]
Ljubanci su smešteni u severnom delu Severne Makedonije. Od najbližeg većeg grada, Skoplja, naselje je udaljeno 15 km severno. Nalazi se na reci Ljubi.
Naselje Ljubanci je u okviru istorijske oblasti Crnogorje i položeno je u južnom podnožju Skopske Crne Gore. Severno od naselja izdiže se planina, a južno se pruža Skopsko polje, koje je plodno i gusto naseljeno. Nadmorska visina naselja je približno 580 metara.
Mesna klima je kontinentalna.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Po izveštaju iz 1899. godine selo Ljubanci su kontrolisani Bugari i bugaromani (pristalice egzarhije). Tu se nalazilo 120 kuća, pravoslavna crkva Sv. Nikole i pravoslavni manastir.[1] Kada je 1901. godine posetio to "bugaraško mesto" jedan bugarski političar iz Trnova u društvu ruskog novinara Amfiteatrova, iznenadila ih je izjava jedne žene. Popadija "bugarskog" paroha im je rekla da "oni ne govore i ne razumeju bugarski jezik".[2]
U mestu je 1924. godine podignuta nova škola.[3] Njen rad je započeo još 1853. godine.
Jula 1926. godine upale su bugarske komite (trojke) pod komandom vojvode Velička Veljanovića u mesto. Nekoliko seljaka jataka ih je služilo i krilo. Za njima su poteru sprovodili žandarmerija i dobrovoljni seljački odredi. Kada su otkriveni, tokom borbi sa jugoslovenskim vlastima, poginuli su jedan žandarm i dva seljaka.[4] Predsednik opštine bio je tada Anđelko Đurović, a kmet Ilija Đorđević bili su maltretirani i tučeni sa po 20 batina od strane žandarma. Povod za to bio je fakat da su oni hteli da zaštite jednog dečaka od batina, ali su žandarmi digli ruku i na njih. Seljani Ljubanca su zbog nasilja tužili sudu žandarmerijskog narednika Simu Bobara i kaplara Nikolu Matića. Među svedocima bio je Bojko Anđelković mesni kafedžija, učiteljica Tolka Jakić i neki seljaci. Žandarmi su tvrdili da su predsednik i kmet bili u društvu sa ocem komite Velička, a ovi su tvrdili da su terorisani kao pristalice demokrata. Izrodio se incident u politički, u kojem su radikali terorisali demokrate.[5]
Srbi u mestu[uredi | uredi izvor]
Basne od više autora skupio je Vozarević u knjigu objavljenu 1833. godine u Beogradu. Tu poučnu knjigu su kupili neki Srbi trgovci i žitari Beograđani, rodom iz tog mesta u Skopskoj nahiji. Bili su to: Stefan Kosta Popović i Jovan Kosta Popović.[6]
U mestu je pravoslavna crkva Sv. Bogorodice, zadužbina sestre cara Dušana. U 19. veku je crkvu opravio poznati majstor Andrija Damjanov. Hram je 1923. godine bio malih dimenzija i u ruševinama.[7]
Ostao je u ruševinama stari srednjevekovni srpski manastir u pustinji iznad sela Ljubanci, blizu Skoplja. Bila je to zadužbina cara Dušana Nemanjića iz perioda 1331-1355. godine. Severno od sela je na padini podignut pravoslavni manastir Sv. Nikole Ljubanečkog. Manastir je obnovljen 1847. godine i činili su ga mala crkva sa dva konaka za monahe. Tu se 1851. godine naseli jedan Srbin monah koji je zbog kleveta i napada morao da ode. Radove su navodno izveli isti majstori i zografi koji su gradili crkvu Sv. Bogorodice u Skoplju. To je manastir Vuneš sa crkvom posvećenom Sv. Nikoli. Manastir je poznat po Vuneškom pomeniku iz 15. veka. Pomenik je tu prenet kada je srušena crkva Sv. Spasa u Sopištu. Knjigu Triod posni )iz 15. veka), napisao je u manastiru jerođakon Mina 1519. godine. Taj stari triod inače pisan za crkvu Sv. Vavedenja Bogorodice u Kučevištu, su Bugari odneli u Carigrad 1856. godine. Poslednji iguman manastira Serafim umro je 1960. godine, a monasi prešli u Srbiju.
Zapadno od Ljubanca nalazio se kapela - manastirić Sv. Merkulija.
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Ljubanci su prema poslednjem popisu iz 2002. godine imali 928 stanovnika.
Pretežno stanovništvo u naselju su etnički Makedonci (98%). Ostalo su mahom Cigani i Srbi.
Većinska veroispovest je pravoslavlje.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
- Grad Skoplje
- Opština Butel
Reference[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
 | ||