Akcioni film

„Akcija (filmski žanr)” preusmerava ovde. Za jugoslovenski film pogledajte stranicu Akcija (film).

Akcioni film, ili samo akcija, je filmski žanr u kome akcione sekvence, poput borbe, kaskaderskih scena, automobilskih potera ili eksplozija, imaju prednost pred elementima kao što su karakterizacija ili kompleksna priča. Akcija obično uključuje individualne napore od strane heroja, što je u suprotnosti s većinom ratnih filmova. Žanr je blisko povezan sa žanrovima trilera i avantura.

Podžanrovi

• Akciona drama - Kombinuje akcione elemente s ozbiljnim temama, karakterizaciju i emocionalni naboj. Ovaj podžanr može se naći u samim počecima akcionog filma. Treći čovek Kerola Rida bila je nagrađivana preteča ovog podžanra. Serijal Francuska veza smatra se uskrsnućem ovog podžanra. Dobri primeri su i Poroci Majamija i Vrućina Majkla Mena.
• Policajci ortaci - Dva dijametralno suprotna policajca (ili neke varijacije tipa policajac i kriminalac) udružuju se kao glavni protagonisti. Najbolji primeri su Gas do daske, Loši momci, 48 sati, Smrtonosno oružje i Tango i Keš.
• Akciona komedija - Kombinacija akcije i komedije obično temeljene na partnerima različitih karakteristika ili neobičnom okruženju. Akcijska komedija kao podžanr oživela je sa popularnošću serijala Smrtonosno oružje u osamdesetima i devedesetima. Dobri primjeri su i Loši momci, Gas do daske i Policajac sa Beverli Hilsa.
• Akcioni triler - Elementi akcije/pustolovine (automobilske potere, pucnjave, eksplozije) i trilera (preokreti u priči, napetost, junak u opasnosti). Mnogi filmovi o Džejmsu Bondu postali su klasici ovog popularnog podžanra kao i Smrtonosno oružje, Smrtonosno oružje 2, Smrtonosno oružje 3 i konačno Smrtonosno oružje 4. Kao dobar primjer može poslužiti i filmski serijal o Džejsonu Bornu sa Metom Dejmonom, Bornov identitet, Bornova nadmoć i Bornov ultimatum.
• Pljačka - Protagonisti izvode pljačku, ili iz altruističnih namera ili kao antijunaci. Film Samo jednom se živi, temeljen na poduhvatima Boni i Klajda, bio je jedan od prvih primera ovog podžanra. Od ostalih primera, treba izdvojiti Dobar posao u Italiji, Vrelinu i Okeanovih jedanaest.
• Umri muški scenario - Priča se odvija na zatvorenoj lokaciji - u zgradi ili vozilu - opkoljeni ili pod pretnjom neprijateljskih agenata. Ovaj podžanr počeo je s filmom Umri muški, ali je postao popularan u Holivudu zbog odaziva publike i relativne jednostavnosti setova. Među filmovima koji su kopirali Umri muški formulu bili su Pod opsadom, Džon Kju, Konačna odluka, Vazduhoplov jedan, Brzina, a po nekim mišljenjima čak i Titanik.
• SF akcija - Bilo koji od podžanrova akcionog filma može biti smješten u SF okruženje. Zvezdani ratovi počeli su koristiti ovu kombinaciju akcije i futurističkog okruženja u sedamdesetima, po uzoru na serijale iz tridesetih i četrdesetih kao što je Fleš Gordon. Eksplozija naučno-fantastičnih akcionih filmova usledila je u osamdesetima i devedesetima s filmovima kao što su Peti element, Matriks, Razbijač, Osmi putnik, Terminator i Serenity - Bitka za budućnost.
• Akcijski horor - Kao što je to slučaj sa SF akcijskim filmovima, bilo koji podžanr može se kombinovati s elementima horor filmova kako bi se stvorilo ono što je postalo samostalan popularni akcijski podžanr. Čudovišta, roboti i mnogi drugi elementi horora korišteni su u akcijskim filmovima. U osamdesetima je film Aliens filmofile upoznao s potencijalnim hibridom naučne fantastike, akcije i horora koji je ostao popularan do današnjih dana.
• Devojke s oružjem - Ovaj podžanr se fokusira na akcione elemente, samo iz ženske perspektive.

Vidi još

• Filmski žanrovi