Alba Julija

Koordinate: 46° 04′ 01″ S; 23° 34′ 12″ I / 46.066944° S; 23.57° I / 46.066944; 23.57
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Alba Julija
rum. Alba Iulia
Panorama
Zastava
Zastava
Grb
Grb
Administrativni podaci
Država Rumunija
OkrugAlba
Stanovništvo
Stanovništvo‍
 — 2011.63.536[1][2]
Geografske karakteristike
Koordinate46° 04′ 01″ S; 23° 34′ 12″ I / 46.066944° S; 23.57° I / 46.066944; 23.57
Površina103,65 km2
Alba Julija na karti Rumunije
Alba Julija
Alba Julija
Alba Julija na karti Rumunije
Ostali podaci
GradonačelnikMirćea Hava
Poštanski broj510002–510408
Pozivni broj(+40) 258
Veb-sajt
www.apulum.ro

Alba Julija, ranije Erdeljski Beograd (rum. Alba Iulia, mađ. Gyulafehérvár, nem. Karlsburg, lat. Apulum) grad je u Rumuniji. Ona se nalazi u središnjem delu zemlje, u istorijskoj pokrajini Transilvanija. Alba Julija je upravno središte okruga Alba.

Alba Julija se prostire se na 103,65 km² i prema poslednjem popisu iz 2002. godine u gradu je živelo 66.369 stanovnika.[3]

Geografija[uredi | uredi izvor]

Grad Alba Julija nalazi se u južnom delu istorijske pokrajine Transilvanije. Grad je smešten u dolini reke Mureš, na mestu gde iz ove doline lak prelaz ka susednim dolinama Samoša na severu i Olta na jugu. Zbog toga je grad važno saobraćajno raskršće ovog dela Rumunije.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Alba Julija je osnovana na mestu antičkog grada Apulum, osnovan od strane Rimljana u 2. veku, a uništili su je Tatari 1241. godine.[4] Između 1542. i 1690. godine Alba Julija je bila glavni grad Kneževine Transilvanije.[5] Posle bitke kod Selimbara, Mihaj Hrabri, vladar Kneževine Vlaške, umarširao je u grad i postao novi knez Transilvanije.[5]

U „Belgrad” su se naselili mnogi izbegli Srbi iz Banata, nakon propasti ustanka protiv Turaka 1594. godine.[6] U predgrađu Albi Karolini 1846. godine živelo je 450 pravoslavnih porodica. Parohiju su opsluživali parosi, pop Joakim Bacila i pop Nikola Munćanović.[7]

Od 1599. do 1601. godine, Alba Julija je bila glavni grad ujedinjenih kneževina Vlaške, Transilvanije i Moldavije. To je bilo mesto ujedinjenja Kneževine Transilvanije sa Kraljevinom Rumunijom (1918)[8] i mesto krunisanja kralja Ferninanda 1922. Danas, Alba Julija predstavlja duhovni centar Rumunije.[4]

Stanovništvo[uredi | uredi izvor]

U odnosu na popis iz 2002, broj stanovnika na popisu iz 2011. se smanjio.

Demografija
1966.1977.1992.2002.2011.
22.21541.19971.16866.36963.536

Matični Rumuni čine većinu gradskog stanovništva (94%), a od manjina prisutni su Mađari (3%) i Romi (2%). U gradu žive i značajne zajednice Jevreja i Nemaca koje čine 1% populacije.[3]

Popis 2002.[uredi | uredi izvor]

Raspodela stanovništva po nacionalnosti 2002.[9]‍
Rumuni
  
 56.016 94,3%
Mađari
  
 1.767 3,0%
Romi
  
 1.255 2,1%
Ukrajinci
  
 11 0,0%
Nemci
  
 206 0,3%
Turci
  
 11 0,0%
Bugari
  
 9 0,0%
Grci
  
 5 0,0%
Jevreji
  
 20 0,0%
Italijani
  
 42 0,1%
Kinezi
  
 5 0,0%
drugi
  
 30 0,1%
neizjašnjeni
  
 9 0,0%

Znamenitosti[uredi | uredi izvor]

Tvrđava u Alba Juliji je sagrađena između 1714–1738, smatra se kao najvećim predstavnikom tipa Voban tvrđava Rumunije. Plan tvrđave je konstruisan od strane italijanskog arhitekte Đovanija Morando Viskontija, pod komandom generala Stefana Steinville, završena pod generalom Vajsom. Radovi na tvrđavi počeli su 4. novembra 1715, kada je postavljen kamen temeljac bastionu posvećen caru, koji se nalazi na severnoj strani tvrđave. Utvrđenje je dobilo ime po nacrtu Vajs Utvrđenje glavnom gradu Kneževine Transilvanije Alba. Između 18. i 19. veka grad je služio kao vojni centar Kneževine Transilvanije i opšte skladište oružja. U gradnji zida obima oko 12 km učestvovalo je 20.000 kmetova. Tvrđava se sastoji od sedam bastiona (Eugen Savojski, Stefana, Trojice, Svetog Mihaila, Svetog Karla, Svetog Kapistrana, Svete Elizabete) predstavljajući njen čuveni zvezdani oblik. Najveća kula je Trojice, koja ima 116 i 135 m i nalazi se u centru. Tvrđava je jedinstvena, kako u dekorativnim elementima tako i po lepoti šest vrata utvrđenja koja su jedinstvena u svim vojnim strukturama u Evropi. Inspiracija za umetnike je drevna mitologija, dekorisana od strane Johan Konig, Johan Vischer i Đuzepe Tencalla. Unutar njenih zidina su održani najvažniji događaji u istoriji rimskog naroda, epilog pobune Koreja i veliko ujedinjenje Kneževine Transilvanije sa Kraljevinom Rumunijom 1. decembra 1918.[10]

Galerija[uredi | uredi izvor]

  • Alba Julija - Pravoslavni katedralni hram
    Alba Julija - Pravoslavni katedralni hram
  • Alba Julija - katolička crkva
    Alba Julija - katolička crkva
  • Deo utvrđenja oko starog grada
    Deo utvrđenja oko starog grada

Gradovi pobratimi[uredi | uredi izvor]

Alba Julija je pobratimljena sa sledećim gradovima:[11]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Recensământul Populației și al Locuințelor 2002 - populația unităților administrative pe etnii”. Kulturális Innovációs Alapítvány (KIA.hu - Fundația Culturală pentru Inovație). Arhivirano iz originala 14. 10. 2013. g. Pristupljeno 6. 8. 2013. 
  2. ^ „Tab8. Populația stabilă după etnie – județe, municipii, orașe, comune”. Institutul Național de Statistică din România. jul 2013. Arhivirano iz originala 18. 01. 2016. g. Pristupljeno 5. 8. 2013. 
  3. ^ a b „Primaria Alba Iulia - Site-ul oficial”. Apulum.ro. Arhivirano iz originala 26. 1. 2012. g. Pristupljeno 14. 3. 2012. 
  4. ^ a b „Alba Iulia Online”. Apulum.ro. Arhivirano iz originala 11. 2. 2012. g. Pristupljeno 14. 3. 2012. 
  5. ^ a b „Alba Iulia Online”. Apulum.ro. Arhivirano iz originala 11. 2. 2012. g. Pristupljeno 14. 3. 2012. 
  6. ^ Ștefan Ștefănescu: "Istoria românilor în secolul al XVIII-lea: între tradiție și modernitate", Bukarest 1999.
  7. ^ Reesch de Lewald, Aloysius: „Universalis schematismus ecclesiasticus venerabilis cleri orientalis ecclesiae graeci non uniti ritus regni Hungariae partiumque eidem adnexarum, necnon magni principatus Transilvaniae, item literarius, seu nomina eorum, qui rem literariam et fundationalem scholarem ejusdem ritus procurant ... pro anno ...“, Buda 1846.
  8. ^ "Pravda", Beograd 28. februar 1939.
  9. ^ „Statistical Yearbook 2011” (PDF). Comisia Centrală pentru Recensământul Populaţiei şi Locuinţelor. Pristupljeno 2015-07-05. 
  10. ^ „Primaria Alba Iulia - Site-ul oficial”. Apulum.ro. Arhivirano iz originala 2. 2. 2012. g. Pristupljeno 14. 3. 2012. 
  11. ^ „Alba Iulia Online”. Apulum.ro. Arhivirano iz originala 19. 1. 2012. g. Pristupljeno 14. 3. 2012. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Alba Julija na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Алба_Јулија&oldid=26059257”