Anton Ferjančič

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
anton ferjančič
Anton Ferjančič Zvonko
Lični podaci
Datum rođenja(1915-04-03)3. april 1915.
Mesto rođenjaGradišče pri Vipavi, kod Ajdovščine, Austrougarska
Datum smrti23. januar 1990.(1990-01-23) (74 god.)
Mesto smrtiPiran, SR Slovenija, SFR Jugoslavija
Profesijadruštveno-politički radnik
Delovanje
Član KPJ odjun 1942.
Učešće u ratovimaAprilski rat
Narodnooslobodilačka borba
SlužbaNOV i PO Jugoslavije
1941—1945.
Činmajor u rezervi
Heroj
Narodni heroj od27. novembra 1953.
Odlikovanja
Orden narodnog heroja Orden zasluga za narod sa srebrnim zracima Orden bratstva i jedinstva sa srebrnim vencem
Orden za hrabrost Orden partizanske zvezde sa puškama Partizanska spomenica 1941.

Anton Ferjančič Zvonko (Gradišče pri Vipavi, kod Ajdovščine, 3. april 1915 — Piran, 23. januar 1990), učesnik Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politički radnik Socijalističke Republike Slovenije i narodni heroj Jugoslavije.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Rođen je 3. aprila 1915. godine u selu Gradišče pri Vipavi, kod Ajdovščine. Poticao je iz siromašne zemljoradničke porodice, koja se nakon Prvog svetskog rata našla na teritoriji koja je ušla u sastav Kraljevine Italije. Antonov otac bio je proganjan od strane italijanskih vlasti, pa je u potrazi za poslom 1927. godine otišao u Argentinu, gde je i ostao. Nakon očevog odlaska, Antonova majka je ostala sama sa troje dece. Šest razreda osnovne škole završio je u Vipavi, a pošto se nastava izvodila na italijanskom jeziku, nije naučio gotovo ništa.[1]

Nakon završetka škole, radio je kao čobanin i sluga kod bogatijih seljaka. Pošto nije želeo da ide na fašističku omladinsku predvojničku obuku, došao je u sukob sa vlastima. Godine 1935. se zaposlio u pilani u Vipavi, a 1937. je bio pozvan na odsluženje vojnog roka u Italijanskoj vojsci, koji je odslužio u korpusnoj artiljeriji u trajanju od 11 meseci. Nakon povratka iz vojske, ponovo je radio u pilani, a 1940. godine je ponovo pozvan u vojsku, gde je zajedno sa drugim Slovencima i Hrvatima iz Italije, služio u radnim jedinicama u južnoj Italiji. Neposredno pred napad na Jugoslaviju, aprila 1941. godine je bio premešten u artiljeriju. U toku Aprilskog rata, učestvovao je u nadiranju italijanskih snaga preko Notranjske. Nameravao je da u pogodnom momentu prebegne u Jugoslovensku vojsku, ali mu je ovaj plan propao zbog njene brze kapitulacije.[1]

Narodnooslobodilačka borba[uredi | uredi izvor]

Maja 1941. godine, prilikom prolaska njegove jedinice kroz rodni kraj, pobegao je iz vojske, ali je nakon nedelju dana bio uhapšen i od strane ratnog suda po skraćenom postupku osuđen na tri godine zatvora. Posle nekoliko dana, uspeo je da skoči kroz prozor kasarne u Pivki, gde je bio zatočen, i da pobegne. Vratio se u rodno selo, gde se krio kod rođaka i po okolnim šumama, često bežeći poterama. U jesen iste godine, u Slovenačko primorje je došla grupa partizana predvođena Ervinom Dolganom. Nakon dobijanja ove vesti, Anton se povezao sa ovom grupom i krajem novembra 1941. godine je stupio u partizane. Ova partizanska grupa, uglavnom je bila sačinjena od dezertera iz Italijanske vojske i uskoro je prerasla u Primorsku partizansku četu. U toku zime 1941/42. godine, četa je izvodila manje oružane akcije, sa ciljem otimanja naoružanja od neprijatelja.[1]

U martu 1942. godine, u Slovenačko primorje je došla četa partizanskog bataljona „Ljubo Šercer”, nakon čega se sjedinila se s partizankom četom, u kojoj je bio Anton. Novu partizansku četu napale su jake italijanske snage na planini Nanos, 18. aprila 1942. godine. Kako bi izbegla uništenje, četa se tada podelila na manje grupe, koje su se uz velike gubitke probile iz okruženja. Anton se tada našao u partizanskoj grupi, koja je ostala u Vipavskoj dolini i od koje je kasnije nastala Vipavska partizanska četa. Kao jedan od najboljih boraca, Anton Ferjančič je početkom juna 1942. godine, bez prethodnog kandidatskog staža, primljen u članstvo Komunističke partije Slovenije, nakon čega je bio postavljen za komandira čete. Avgusta 1942. godine, kada je od Tolminske i Vipavske partizanske čete i od Kraškog voda, formiran partizanski bataljon „Simon Gregorčič”, Anton je bio postavljen za intendanta, ali se na ovoj dužnosti nije dugo zadržao.[1]

Nedugo potom, italijanske snage su sa namerom da spreče prelazak partizana u primorje, zatvorile nekadašnju italijansko-jugoslovensku granicu. Kako je Anton bio jedan od najsposobnijih boraca u jedinici, Štab bataljona ga je odredio za kurira između ovog Štaba i Glavnog zapovedništva slovenačkih partizanskih četa, koji se u to vreme nakon neprijateljske ofanzive nalazi u okolini Ljubljane. Dolaskom Loškog partizanskog odreda u primorje, došlo je do spajanja ovog odreda s bataljonom „Simon Gregorčič” i formiranja Soškog partizanskog odred. Kao veoma hrabar borac, Anton je oktobra 1942. godine postavljen za pratioca komandanta Odreda Mirka Bračiča.[1]

Kasnije je bio komandir kurirske čete, a zatim komandir Alpske partizanske čete i Primorske operativne zone. Nakon kapitulacije Italije, 1943. godine, kratko vreme je bio politički komesar dopunskog bataljona u Ajdovščini, a potom komandir Prateće čete Pokrajinskog komiteta KP Slovenije za Primorje i Istru. Oktobra 1944. godine pohađao je Oficirsku školu pri Glavnom štabu NOV i PO Slovenije, nakon čega je decembra iste godine dobio čin kapetana. Tada se nalazio na dužnosti referenta za pilane pri Odseku za pozadinu Štaba Devetog slovenačkog korpusa. Od tada pa do kraja rata se nalazio na čelu komande mesta u Čepovanu, Kranju i Škofjoj Loki.[1]

Posleratni period[uredi | uredi izvor]

Prvih dana nakon završetka rata, Anton je u selu Železniki bio komandant Radničkog bataljona, koji je radio na obnavljanju mostova, a potom je bio komandant logora za vojne zarobljenike u Kranju. Krajem 1945. godine je bio premešten u Narodnu miliciju i izvesno vreme se nalazio na dužnosti komandira stanice Milicije u Tolminu. Godine 1947. je prešao na rad u Upravu šuma u Tolminu. Do penzionisanja je radio kod direktor Promlesa i Lesno-industrijskog preduzeća u Ajdovščini. Nakon napuštanja milicijske službe, aktivno je učestvovao u radu društveno-političkih organizacija. Bio je predsednik mesne organizacije Saveza boraca u Tolminu, a potom dugogodišnji predsednik SUBNOR-a u Ajdovščini. Bio je član rukovodstva Opštinske konferencije Socijalističkog saveza radnog naroda (SSRN) i sekretar Opštinskog komiteta Saveza komunista u Ajdovščini. Biran je za narodnog poslanika Narodne skupštine NR Slovenije, a imao je čin rezervnog majora JNA.[1][2]

Umro je 23. januara 1990. godine u Piranu, gde je i sahranjen.[3]

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su — Orden zasluga za narod drugog reda, Orden bratstva i jedinstva drugog reda, Orden za hrabrost i Orden partizanske zvezde trećeg reda.[4][2] Ordenom narodnog heroja je odlikovan 27. novembra 1953. godine.[1]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v g d đ e ž Narodni heroji 1982, str. 247.
  2. ^ a b Ko je ko 1970, str. 271.
  3. ^ „FERJANČIČ, Anton”. www.primorci.si. n.d. Arhivirano iz originala 08. 08. 2020. g. Pristupljeno 02. 08. 2019. 
  4. ^ Ko je ko 1957, str. 183.

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Ko je ko u Jugoslaviji. Beograd. 1957. 
  • Ko je ko u Jugoslaviji. Beograd: Hronometar. 1970. 
  • Narodni heroji Jugoslavije tom I. Beograd: Narodna knjiga. 1982. 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Антон_Ферјанчич&oldid=26812016”