Sultanija Ajše Humašah
| Ajše Humašah | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1556. |
| Mesto rođenja | Carigrad, Osmansko carstvo |
| Datum smrti | 1678 (starost 121–122)[1] |
| Mesto smrti | Carigrad, Osmansko carstvo |
| Porodica | |
| Supružnik |
|
| Potomstvo | Mehmed-beg Mustafa-beg Mahmut-beg Osman-beg Saliha-sultanija Safije-sultanija Hatidže-sultanija Fatma-sultanija Umigulsum-sultanija |
| Roditelji | Rustem-paša Opuković Sultanija Mihrimah |
| sultanija Osmanskog carstva | |
Ajše Humašah (tur. Ayşе Hümaşah Hanımsultan) (1541 — 1598) bila je otomanska princeza, kćer Sultanije Mihrimah i Rustem paše ( vezir 1544–53, 1555–61). Bila je unuka Sulejmana Veličanstvenog i njegove zakonite supruge Hurem.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođena je 1541. godine u Istanbulu i bila je prvo dete njenih roditelja. 1560. godine se udala za Semiz Ahmet-bega[2], budućeg velikog vezira. Sam Ahmed-beg je takođe bio član dinastije; bio je sin sultanije Šahnise, unuke sultana Bajazita.
Bila je politički aktivna, bila je supruga velikog vezira i kćerka najuticajnije sultanije ikada. Kao jedina naslednica svojih roditelja nasledila je veliko bogatstvo, uključujući i pet palata.
Potomstvo[uredi | uredi izvor]
Sa Semiz Ahmet-pašom je imala osmoro dece, petoro sinova i četiri ćerke.[3]
- Sinovi
- Mehmed-beg (um. 1605) - sandžak-beg Hercegovine. Umro je 1605. godine.
- Mustafa-beg (um. 22. jun 1593) - sandžak-beg Klisa. Takođe poginuo u bici na reci Kupi.
- Osman-beg (um. 1590) - sandžak-beg Šebinkarahisara.
- Mahmut-beg (um. 1602)
- Abdurahman-beg (um. 1597); oženio se kćerkom svoje sestre Salihe, sa kojom je imao sina Mehmeta (um. 1646), koji je bio veliki veѕir za vreme sultana Ibrahima.
- Kćeri
- Saliha-sultanija (tur. Saliha Hanım) (1561 — 1580) - najstarija kći Humašah Ajše. udata u oktobru 1576. godine za Jusuf Sinan-pašu. Za njeno venčanje je njena baka Mihrimah potrošila 70 000 akči. Sa njim je imala sina Mahmud-bega (1577—1643), koji se 1612. godine oženio sultanijom Hatidže. Saliha je imala i ćerku Ajše, koja se udala za njenog rođenog brata Abdulrahman-bega, sa kojim je imala sina Mehmed-pašu (umro 1646), koji je bio veliki vezir za vreme sultana Ibrahima.
- Safije-sultanija (tur. Safiye Hanım) (1566 — 1624) - kao jedanaestogodišnjakinja udata u martu 1581. godine za Jusuf Sinan-pašu, supruga svoje pokojne sestre Salihe. Sa njim je imala dva sina, Husejina i Sulejmana. Imala je još jednog sina, Mehmet-bega, koji se 1613. godine oženio jednom od kćeri sultana Murata III.
- Hatidže-sultanija (tur. Hatiçe Hanım) (1567 — 1594) - Udata je za kapidžibaši Mahmut-bega u decembru 1584. godine. Rečeno je da je Hatidže bila bogata. Mahmut-beg je po želji Nurbanu sultanije trebalo da oženi Ajše sultaniju, ćerku Murata III, ali odlukom sultana, oženio je Mahmud-bega sa Hatidže. Umrla je pre svoje majke, 1594. godine.
- Fatma-sultanija (? — nakon 1613) (tur. Fatma Hanım) - udata u martu 1596. godine za Jemenli Hasan-pašu, namesnika Jemena i Egipta (umro 1608).
- Umigulsum-sultanija (tur. Ümmugülsüm Hanım) (1586 — 1612); kći sa Mahmud-efendijom. Bila je udata i umrla je 1612. godine. Sahranjena je u kompleksu Aziz Mahmud Hudajija, odmah pored svoje majke.
Drugi i treći brak[uredi | uredi izvor]
Dve godine posle smrti Ahmet-paše, udala se 7. aprila 1582 udala se za Ahmet Feridun pašu, ali brak je trajao samo 11 meseci jer je paša umro 16. marta 1583. Postoji čak i verzija da se Ajše Humašah udala po treći put za šejha Aziza Mahmud Hudajia 1590. godine.
Ostatak života[uredi | uredi izvor]
Ajše-sultanija je otišla na hadž 1598. godine[4]. Ajše je bila živa kada je sultan Ahmed stupio na presto; postoji zapis iz haremskih isplata iz 1604. godine sultanijama, gde su najviše isplate su imale redom: sultanija Safije (3000 aspera dnevno), sultanija Handan (1000 aspera dnevno), ćerke sultanije Safije (400 aspera dnevno), sultanija Gevherhan (350 aspera dnevno), a zatim i sultanija Ajše (150 aspera dnevno)[5]. Zabeležena je kao udovica svog drugog supruga Feridun Ahmet-paše.
Prema zapisima iz vakufa, Humašah Ajše je preminula 1613 godine[1], nadživevši svoju majku 35 godina. Rečeno je da je nakon njene smrti ostavila bogatije nasleđe od državne blagajne; 780 000 zlatnika, 100 000 srebrnjaka i mnogo dragulja. Zabeleženo je da su je od sve njene dece samo nadživele njene kćerke Safije i Fatma
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Dumas 2013, str. 720–722.
- ^ „SEMİZ AHMED PAŞA”. TDV İslâm Ansiklopedisi (na jeziku: turski). Pristupljeno 2023-08-15.
- ^ Aйše Hюmašah-sultan (na jeziku: ruski), 2021-02-14, Pristupljeno 2021-10-10
- ^ Yüksel Özemre, Ahmed (2021). Hasretini çektiğim Üsküdar, p. 25.
- ^ Dumas 2013, str. 60.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Hammer, Joseph von. Geschichte des Osmanischen Reiches. — Pest: C. A. Hartleben’s Verlag, 1829. — T. 4. — S. 102.
- Necipoğlu, Gülru. The Age of Sinan. Architectural Culture in the Ottoman Empire. — London: Reaktion Books, 2005. — S. 317.
- Benzoni, Gino. Dizionario Biografico degli Italiani / ed. Alberto M. Ghisalberti. — Rom: Istituto della Enciclopedia Italiana, 1981. — T. 25.