Banja (Zubin Potok)
Banja | |
|---|---|
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Autonomna pokrajina | Kosovo i Metohija |
| Upravni okrug | Kosovskomitrovački |
| Opština | Zubin Potok |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  70 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 42° 58′ 13″ S; 20° 33′ 47″ I / 42.9703° S; 20.5631° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 739 m |
.svg)  Banja Banja na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 40650 |
| Pozivni broj | +381 (0)28 |
| Registarska oznaka | KM |
Banja[1] (Banje, alb. Banjë) je naselje u opštini Zubin Potok na Kosovu i Metohiji. Naselje se nalazi na krajnjem severozapadu opštine Zubin Potok i graniči se sa administrativnom granicom Kosova i Metohije i centralne Srbije, Naselje je pripojeno teritoriji Kosova i Metohije 18. aprila 1947. godine. Atar sela se nalazi na teritoriji katastarske opštine Banje površine 1.033 ha, u istoj KO se nalaze i naselja Gornje Varage, Vitakovo i Klečke. Selo je nakon 1999. godine poznato i kao Ibarska Banja (alb. Bajë e Ibrit)
Selo je dobilo ime po toplim izvorima u zaseoku Špilje (Čpilje) u neposrednoj blizini Ibra, koje je koristilo lokalno stanovništvo za banjsko lečenje. Topli izvori pod nazivom Ilidža su izgradnjom veštačke akumulacije jezera Gazivode su potopljeni 1977. godine, ali se ime proširilo na celo selo koje obuhvata pored potopljenog zaseoka Špilje i centralni deo naselja koji je na prisojnim stranama Banjskog Potoka.
Kao srpsko selo prvi put se pominje u turskom popisu iz 1455. godine. Usred sela je postojalo staro crkvište na kojem su seljaci, između dva svetska rata, podigli novu crkvu. Prilikom gradnje, upotrebljavali su i kamenu plastiku sa stare crkve. Uz crkvu se nalazi staro i novo groblje, a najbolje su očuvani kameni nadgrobni spomenici iz 19. veka. Naselju Banja je do 1975. godine pripadao i zaselak Klečke u izvorištu Banjskog Potoka, ali je od tada samostalno naselje.
U potopljenom zaseoku Špilje postojao je deo Kulina, zbog kule koja je bila zvonik utvrđenog manastira sa crkvom i zvonikom-kulom. Manastirska crkva je sagrađena u periodu od 10. do 14. veka, a sastojala se od narteksa, egzonarteksa, zvonika i groblja. Kula je bila visoka 7 metara, a široka u osnovi oko 3 metra, međutim ulaz u kulu je bio zatrpan zemljom. Na severnom zidu jugoistočne kule postoji urezan ćirilski natpis iz koga se vidi da je 1492. godine došlo do rušenja crkve ili zvonika. Na crkvenom groblju je oko 150 starih monolitnih nadgrobnih spomenika, zbog čega ono predstavlja jednu od najvećih i najočuvanijih srednjovekovnih nekropola ne samo na Kosovu i Metohiji nego i u Srbiji.
Posle oslobađanja od turske vlasti mesto je u sastavu Raškog okruga, u srezu deževskom, u opštini rajetićskoj i 1912. godine ima 128 stanovnika.
Stanovništvo sela je uglavnom poreklom iz Crne Gore iz bratstva Kuči. Naselje je naseljeno isključivo Srbima pravoslavne vere. Broj stanovnika neposredno posle Drugog svetskog rata raste sve do sredine 60-ih, kada počinje odseljavanje stanovništva i to uglavnom u Kragujevac.
Demografija[uredi | uredi izvor]
Prema procenama iz 2009. godine koje su korišćene za popis na Kosovu 2011. godine, ovo naselje je imalo 70 stanovnika, većina Srbi.[2][3]
| Godina | 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stanovništvo | 102 | 166 | 197 | 177 | 124 | 85 | 70 |
 |
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Zakon o teritorijalnoj organizaciji Republike Srbije. Beograd: JP Službeni glasnik. 2007.
- ^ „Composition ethnique 2009”. Pristupljeno 10. april 2018.
- ^ Na osnovu predstavljenih podataka (ažuriranje 2009) koji su stvarni i koji su vrlo približni sa podacima koji su proizišli iz popisa stanovništva 2011. kao i sa podacima iz ostalih izvora, ASK je upotrebila podatke iz ažuriranja 2009. godine kao zvanične podatke o proceni stanovništva opština: Leposavić,Zubin Potok, Zvečan i severni deo Mitrovice.
