Banjska (Vučitrn)
Banjska | |
|---|---|
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Autonomna pokrajina | Kosovo i Metohija |
| Upravni okrug | Kosovskomitrovački |
| Opština | Vučitrn |
| Stanovništvo | |
| — 2011. | 891 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 42° 51′ 31″ S; 20° 57′ 14″ I / 42.85861° S; 20.95389° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 619 m |
.svg)  Banjska Banjska na karti Srbije | |
Banjska (alb. Banjskë) je naselje u opštini Vučitrn, Kosovo i Metohija, Republika Srbija. Selo je na podnožju Kopaonika, na Varničkom Potoku, 4 km severno od Vučitrna. Selo je razbijenog tipa. Deli se na Gornju, Srednju i Donju mahalu. Kuće u mahalama su prilično zbijene. Udaljenja između mahala su oko 100 metara. Srbi su živeli u Donjoj mahali, u kojoj je bilo nešto Albanaca. Prema popisu stanovništva iz 2011. godine, selo je imalo 891 stanovnika.[a] Prema izveštavanju RTS-a 2017. godine u selu je bilo samo 11 srpskih kuća od nekadašnjih 40.[1]
Geografija[uredi | uredi izvor]
Selo je na podnožju Kopaonika, na Varničkom Potoku, 4 km severno od Vučitrna. Selo je razbijenog tipa. Selo je po položaju valovito. Oranice smoničave i sa rastresitom zemljom, uspevaju sve žitarice, povrće i voće, povezano je sa sistemom za navonjavanje.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Selo se pominje u povelji cara Dušana 1346. U Pomeniku manastira Deviča pominju se 1765. i 1789. Srbi darodavci iz ovog sela. Selo ima jednu staru crkvu, dobro očuvanu, posvećenu sv. Nikoli, koju su albanske balije palile za vreme okupacije u Drugom svetskom ratu, i jednu u ruševinama. U selu ima i dva starinačka roda, jedan u pravoslavlju i jedan u islamu. Celo je selo bilo čiflik. Prvobitno su mu gospodari bili Srbi Ćamilovići iz Vučitrna, pa posle prodajom prešlo u svojinu poturčenjaka Badivukovića iz istog grada. U zaseoku Selište postoji još temelj od hrama sv. Stefana [2]
Srpski rodovi:
* Данчетовићи 15 кућа Св Јован Крститељ старинци.
- Rakići (6 kuća, Sv. Jovan Krstitelj), starinci.
- Pantići ili Kovačani (2 kuća, Sv. Vrači). Preseljeni iz istoimenog roda u Šljivovici oko 1905.
Poislamljeni i albanizovani srpski rod je Klopan (4 kuća.). Ušao je u Beriše, fis svojih suseda Ferizovića.
Albanski rodovi:[b]
- Kerol (6 kuća.), od fisa (plemena) Druština. Starinom je iz Malesije, a u Banjsku doseljen iz Šupkovca (K. Mitrovica) početkom 19. veka. Pojasevi su mu u 1934. od doseljenja bili: Sulja, Veselj, Ajriz (95 godini).
- Kećol (2 kuća.), od fisa (plemena) Beriša. Doseljen oko 1830. iz Malesije. Pojasevi u 1934. od doseljenja: Murselj, Mehmet, Ahmet, Ajet (50 godina).
- Tairović (alb. Tairi) (2 kuća.), od fisa (plemena) Beriša. Doseljen iz Stoga u pećkoj nahiji posle Kećola. Dalja mu je starina u Malesiji.
- Smakol (3 kuća.), od fisa (plemena) Šalje. Doseljen iz Šalje u Malesiji, iz bratstva Gima, posle Tairovića.
Učesnici oslobodilačkih ratova 1912-1918[uredi | uredi izvor]
- Dančetović Pana, Toplički ustanak
- Dančetović Cvetko, poginuo u Topličkom ustanku
- Miletić Petar, u Topličkom ustanku [v]
U logorima i zarobljeništvu 1941-45[uredi | uredi izvor]
Nema dokaza
Učesnici drugog svetskog rata (1941-1947)[uredi | uredi izvor]
- Dančetović Aleksandar
- Dančetović Branko
- Dančetović Vitko
- Dančetović Dojčin
- Dančetović Rajko
- Dančetović Sava
- Krsmanović Miladin
- Miletić Božo
- Miletić Branko
- Miletić Dragutin
- Miletić Milutin
- Miletić Radovan
- Milosavljević Dragoljub
- Milosavljević Hranislav
- Rakić Stojan
- Rakić Spasoje[3]
Žrtve drugog svetskog rata[uredi | uredi izvor]
Odseljeni 1941-93[uredi | uredi izvor]
- Dančetović Aleksandar 1960, sa 5 čl., Vučitrn
- Dančetović Tomče 1960, sa 4 čl., Vučitrn
- Jocić Ljubisav 1988, sam, Banjska, Zvečan
- Krsmanović Slaviša 1982, sam, Švajcarska
- Milić Živojin 1974, sa 4 čl., Kragujevac
- Milić Zdravko 1966, sa 4 čl., Vučitrn
- Milić Radenko 1954, sa 5 čl., Lipljan
- Miletić Božo 1958, sa 4 čl., Vučitrn
- Miletić Branko 1955, sa 4 čl., Obilić
- Miletić Miroslav 1990, sa 5 čl., Kostolac
- Rakić Vukašin 1966, sa 4 čl., Kragujevac
- Rakić Dragan 1982, sam, Švajcarska
- Rakić Siniša 1984, sa 3 čl., Švajcarska
- Rakić Stojan 1990, sa 7 čl., Vrnjačka Banja
Do početka rata na Kosovu 1999. godine u selu je živelo 27 domaćinstava sa 141 člana.
Demografija[uredi | uredi izvor]
| Godina | 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stanovništvo | 456 | 433 | 506 | 606 | 740 | 822 | 891 |
 |
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Napomene[uredi | uredi izvor]
- ^ Popis iz 2011. na Kosovu i Metohiji su sproveli organi samoproglašene Republike Kosovo. Ovaj popis je bio bojkotovan od strane velikog broja Srba, tako da je realan broj Srba na Kosmetu znatno veći od onog iskazanog u zvaničnim rezultatima ovog popisa.
- ^ Atanasije Urošević je prezimena albanskih porodica zapisivao u srpskom obliku
- ^ Kazivanje saradnika
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ https://www.rts.rs/page/stories/ci/story/124/drustvo/2790030/sve-manje-srba-u-banjskoj-kod-vucitrna.html
- ^ „Zadužbine Kosova, (spomenici srpskog naroda)”. Prizren : Eparhija raško-prizrenska ; Beograd : Bogoslovski fakultet u Beogradu, 1987.
- ^ a b Evidencija SUBNOR-a Vučitrna
- ^ Nacionalni sastav stanovništva FNR Jugoslavije 1961. godine pod2.stat.gov.rs
- ^ Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1971. godine pod2.stat.gov.rs
- ^ Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1981. godine pod2.stat.gov.rs
- ^ Etnički sastav stanovništva Kosova i Metohije 2011. godine pop-stat.mashke.org (jezik: albanski)
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- SANU, Srpski etnografski zbornik, knjiga LXXVIII, Odeljenje društvenih nauka, Naselja i poreklo stanovništva, knjiga 39, ATANASIJE UROŠEVIĆ: KOSOVO, IU “Naučno delo“, Beograd, 1965
