Bezdan

Koordinate: 45° 51′ 06″ S; 18° 55′ 30″ I / 45.851666° S; 18.925° I / 45.851666; 18.925
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Ukoliko ste tražili nešto drugo, pogledajte članak Bezdan (višeznačna odrednica).

Bezdan
Katolička crkva u selu
Administrativni podaci
DržavaSrbija
Autonomna pokrajinaVojvodina
Upravni okrugZapadnobački
GradSombor
Stanovništvo
 — 2011.Pad 4623
 — gustina62/km2
Geografske karakteristike
Koordinate45° 51′ 06″ S; 18° 55′ 30″ I / 45.851666° S; 18.925° I / 45.851666; 18.925
Vremenska zonaUTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina98 m
Površina84,7 km2
Bezdan na karti Srbije
Bezdan
Bezdan
Bezdan na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj25270
Pozivni broj025
Registarska oznakaSO

Bezdan (mađ. Bezdán) je naselje u Srbiji u gradu Somboru u Zapadnobačkom upravnom okrugu. Prema popisu iz 2022. bilo je 3.269 stanovnika . Do 1963. ovo naselje je bilo sedište Opštine Bezdan koju su činila naseljena mesta: Bački Breg, Bački Monoštor, Bezdan i Kolut. Posle ukidanja statusa opštine u celini pripojena teritorija opštini Sombor. Popularno se naziva „vodeno naselje”, jer je okružen vodenim tokovima i do njega se može stići samo preko mostova. Bezdan je jedno od većih seoskih naselja u Bačkoj. Poljoprivreda je najvažnija privredna grana.

Geografija[uredi | uredi izvor]

Bezdan je lociran 5 km od hrvatske granice, 8 km od mađarske granice te 17 km od Sombora. Posebno se ističu pošumljene površine (više od 10% teritorije), što nije karakteristično za vojvođanska naselja. Bezdan i okolina je odlično mesto za one koji vole prirodu, ribolov i lov. Vode i vazduh su čisti jer u okolini nema industrijskog zagađivača.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Bezdan je staro vojvođansko naselje. Prvi put je pomenut 1305. godine, pod nazivom Battyan. 1341. godine naziv je promenjen u Berčan. Naselje je uništeno u XIV veku pod najezdom Turaka. U XV veku pominje se kao malo ribarsko mesto. Proterivanjem Turaka počinje neorganizovano naseljavanje Dunavom. Prvi stanovnici su bili Poljaci, Česi, Nemci i drugi slovenski narodi. 1762. godine počinje planska kolonizacija i građenje naselja. 1755. godine izgrađena je prva crkva. Današnja crkva je izgrađena 1846. godine i od tada se selo razvija u pravcu istoka.

Posle 1918. g. Bezdan je pripao Kraljevini SHS. U danima nakon oslobođenja Sombora i ovog dela Bačke od fašizma, u Bezdanu je, početkom novembra 1944. godine, na rubu Štrbačke šume streljano preko 120 ovdašnjih građana, bez razloga i bez suđenja, a još oko 200 Bezdanaca stradalao je u narednim danima i nedeljama. Posle Drugog svetskog rata u Bezdan je kolonizovano oko 400 osoba iz okoline Lištice i Posušja u Hercegovini, te iz okoline Gospića.[1]

Polovinom 19. veka do Bezdana je produžen kraj Velikog bačkog kanala, a na Dunavu kraj Bezdana 1856. g. sagrađena je prva betonska prevodnica u Evropi, koja je predstavljala novi ulaz u Francov (Veliki bački) kanal. U drugoj polovini 19. veka od nekadašnjeg kraka Dunava nastao je, između Baje i Bezdana, i Bajski kanal, sa Šebešfok-branom na ulazu u Bezdan.[1]

U Bezdanu se, na Žakarovim razbojima i danas proizvodi jedinstveni bezdanski damast,[2] koji je uvršten na listu nematerijalnog kulturnog nasleđa Srbije.[3]

Sport[uredi | uredi izvor]

Demografija[uredi | uredi izvor]

U naselju Bezdan živi 4293 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 42,2 godina (40,2 kod muškaraca i 44,1 kod žena). U naselju ima 1990 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,64.

Stanovništvo u ovom naselju veoma je nehomogeno, a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka
Demografija[4]
Godina Stanovnika
1948. 6.691
1953. 6.681
1961. 6.813
1971. 6.427
1981. 6.085
1991. 5.472 5.270
2002. 5.263 5.507
Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍[5]
Mađari
  
 2.983 56,67%
Srbi
  
 1.256 23,86%
Hrvati
  
 424 8,05%
Jugosloveni
  
 141 2,67%
Romi
  
 50 0,95%
Crnogorci
  
 25 0,47%
Nemci
  
 20 0,38%
Muslimani
  
 15 0,28%
Bunjevci
  
 11 0,20%
Rumuni
  
 9 0,17%
Slovaci
  
 5 0,09%
Bugari
  
 4 0,07%
Slovenci
  
 3 0,05%
Rusi
  
 3 0,05%
Bošnjaci
  
 2 0,03%
Makedonci
  
 1 0,01%
nepoznato
  
 13 0,24%


Stanovništvo prema polu i starosti[6]
m
ž
? 4
  
  
 7
80+ 54
  
  
 116
75—79 54
  
  
 130
70—74 139
  
  
 142
65—69 160
  
  
 216
60—64 146
  
  
 185
55—59 143
  
  
 197
50—54 209
  
  
 199
45—49 206
  
  
 189
40—44 208
  
  
 171
35—39 173
  
  
 184
30—34 143
  
  
 151
25—29 155
  
  
 148
20—24 185
  
  
 148
15—19 179
  
  
 148
10—14 154
  
  
 138
5—9 115
  
  
 141
0—4 122
  
  
 104
Prosek : 40,2 44,1
Domaćinstva
Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.
Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002.
Broj domaćinstava 2.100 2.202 2.480 2.379 2.283 2.118 1.990
Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.
Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosek
Broj domaćinstava 489 561 400 353 118 44 17 6 1 1 2,64
Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu
Pol Ukupno Neoženjen/Neudata Oženjen/Udata Udovac/Udovica Razveden/Razvedena Nepoznato
Muški 2.158 653 1.282 110 111 2
Ženski 2.331 371 1.310 521 129 0
UKUPNO 4.489 1.024 2.592 631 240 2
Stanovništvo po delatnostima koje obavlja
Pol Ukupno Poljoprivreda, lov i šumarstvo Ribarstvo Vađenje rude i kamena Prerađivačka industrija
Muški 1.052 416 3 1 221
Ženski 645 159 0 0 175
UKUPNO 1.697 575 3 1 396
Pol Proizvodnja i snabdevanje Građevinarstvo Trgovina Hoteli i restorani Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški 10 115 79 47 62
Ženski 2 9 83 55 5
UKUPNO 12 124 162 102 67
Pol Finansijsko posredovanje Nekretnine Državna uprava i odbrana Obrazovanje Zdravstveni i socijalni rad
Muški 1 5 36 17 25
Ženski 5 3 22 34 80
UKUPNO 6 8 58 51 105
Pol Ostale uslužne aktivnosti Privatna domaćinstva Eksteritorijalne organizacije i tela Nepoznato
Muški 14 0 0 0
Ženski 13 0 0 0
UKUPNO 27 0 0 0

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b BEZDAN – Ravnoplov
  2. ^ „Oprema”. bezdanski damast. „Novi Novitet–Dunav” DOO. Pristupljeno 22. 3. 2019. 
  3. ^ „LISTA ELEMENATA NEMATERIJALNOG KULTURNOG NASLEĐA REPUBLIKE SRBIJE”. nkns.rs. Pristupljeno 22. 3. 2019. 
  4. ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9. 
  5. ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9. 
  6. ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Бездан&oldid=26820593”