Berkasovo (tvrđava) — Википедија

Berkasovo (Castrum Berekszo) ili Despotovac je tvrđava koja se nalazi kod istoimenog sela u Sremu, Vojvodina.

O nastanku Berkasova ne može se ništa pouzdano reći, ali se predpostavlja da je podignuto u 15. veku. Zna se da je od 1474. u posedu despota Vuka, a potom njegovih sinovaca. Svoj narodni naziv Despotovac dobio na osnovu činjenice da se 1496. godine nalazio u posedu poslednjeg srpskog despota Jovana (1496-1502). Jovan je tu preneo svoju stolicu iz Kupinova.^[1] Despotovac je naziv i za brdo na kojem se srpski grad nalazio. Ne zna se kada je tvrđava podignuta, ali je poznato da su je Osmanlije osvojile 1526. godine. Za vreme carice Marije Terezije grad je sasvim razoren i to sa namerom. Od njegove građe i opeke podignuti su drugi objekti: rimokatoličke crkve u Berkasovu i Kukujevcima, te dvor unijatskog vladike u Šidu.^[2]

Tokom proputovanja kroz ove krajeve grof Marsilji naišao je na njegove ostatke i na osnovu njih napravio mapu utvrđenja. Utvrđenje je podignuto na oniskoj, delimično veštačkoj uzvišici koja je sa jedne strane okrenuta dolini, a sa druge se oslanja na talasastu zaravan.^[3]

Danas se vide samo zemljani rovovi, i to dve nepravilne, približno polukružne zaravni opkoljene dubokim rovom i zemljanim bedemom (koji je i sam sa jugozapadne strane bio zaštićen rovom). Pored toga, još jedan bedem štiti severnu zaravan sa njene istočne strane. Ne zna se da li je tvrđava imala i gradske zidove ili su zemljani bedemi bili utvrđeni samo palisadama. Nikakva istraživanja nisu vršena.^[4]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

^ "Školski list", Sombor 10. mart 1864.
^ "Srbadija", Beč 1875.
^ Kultura.rs^{[mrtva veza]}
^ Spomenici kulture SANU

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

„Tvrđava — Spomenici kulture u Srbiji”. SANU.
Spisak spomenika kulture od velikog značaja u Vojvodini
Republički zavod za zaštitu spomenika kulture — Beograd Arhivirano na sajtu Wayback Machine (6. februar 2021)
Lista spomenika
Republički zavod za zaštitu spomenika kulture-Beograd/Baza nepokretnih kulturnih dobara
Deroko, Aleksandar (1950). Srednjevekovni gradovi u Srbiji, Crnoj Gori i Makedoniji. Beograd: Prosveta.
Tvrđava u Berkasovu

p r u Nepokretna kulturna dobra u Sremskom upravnom okrugu
Inđija	Crkva Svetog Nikole (Stari Slankamen) Vojnograničarska zgrada u Krčedinu Ostaci Gornje i Donje tvrđave u Starom Slankamenu Srpska pravoslavna crkva Vavedenja u Beškoj Srpska pravoslavna crkva Vavedenja Bogorodice u Inđiji Rimokatolička crkva Svetog Petra u Inđiji Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Krčedinu Srpska pravoslavna crkva Svetog Save u Maradiku Rimokatolička crkva u Novom Slankamenu Rodna kuća Đorđa Natoševića Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Čortanovcima Kuća u Ul. Stjepana Radića 3 Kuća Vojnovića u Inđiji Srpska pravoslavna crkva Sretenja u Novim Karlovcima Spomenik streljanim meštanima sela Beške Spomenik palim borcima i žrtvama fašističkog terora u Čortanovcima Staro groblje u Krčedinu Spomen obeležje palim borcima i žrtvama fašističkog terora
Irig	Manastir Velika Remeta Manastir Vrdnik Manastir Grgeteg Manastir Jazak Manastir Mala Remeta Sretenjska crkva u Krušedolu Manastir Krušedol Manastir Novo Hopovo Manastir Staro Hopovo Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Irigu Vrdnička kula Srpska pravoslavna crkva Rođenja Svetog Jovana Krstitelja u Vrdniku Kuća u kojoj je živela Milica Stojadinović Srpkinja u Vrdniku Termocentrala rudnika uglja u Vrdniku Srpska pravoslavna crkva Uspenja Bogorodice u Irigu Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Jazaku Srpska pravoslavna crkva Svetog Teodora Tirona u Irigu Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Neradinu Vodenica u Rivici Srpska pravoslavna crkva Preobraženja u Šatrincima Kuća u Irigu Kuća narodnog heroja Anke Matić-Grozde Zgrada „Kasina” u Vrdniku Spomenik Sloboda
Pećinci	Kuća Radovana Rankovića u Sremskim Mihaljevcima Ambar sa kotobanjom u Sremskim Mihaljevcima Salaš Bugarskih Kuća Zorice Vidaković Zgrada Šumske sekcije Ambar u Deču Kuća Milene Mirosavljević
Ruma	Nadgrobni spomenici u porti Srpske pravoslavne crkve Sv. Vaznesenja u Rumi Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Vognju Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Dobrincima Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Donjim Petrovcima Vodenica u Donjim Petrovcima Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Kraljevcima Srpska pravoslavna crkva Svetog arhanđela Gavrila u Platičevu Srpska pravoslavna crkva Svetog Vaznesenja Gospodnjeg u Rumi Srpska pravoslavna crkva Sv. Nikole u Rumi Srpska pravoslavna crkva Sošestvija Svetog Duha u Rumi Rimokatolička crkva Uzdizanja Časnog Krsta u Rumi Zgrada muzeja u Rumi Fišerov salaš u Rumi Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Stejanovcima Rimokatolička crkva Svetog Klimenta u Hrtkovcima Kuća Ranislava Ivanovića Srpska pravoslavna crkva Sv. Nikole u Malim Radincima Rodna kuća narodnog heroja Stevana Petrovića-Brila
Sremska Mitrovica	Srpska pravoslavna crkva Sv. arhanđela Gavrila u Velikim Radincima Srpska pravoslavna crkva Sv. arhanđela Mihajla u Grgurevcima Srpska pravoslavna crkva Sv. Đorđa u Divošu Srpska pravoslavna crkva Sv. Trojice u Zasavici Srpska pravoslavna crkva Sv. Georgija u Jarku Srpska pravoslavna crkva Sv. Kuzmana i Damjana u Kuzminu Ambar u Kuzminu, Savska 94 Ambar u Kuzminu, Zmaj Jovina 57 Srpska pravoslavna crkva Sv. arhanđela Gavrila u Laćarku Ambar u Laćaraku Srpska pravoslavna crkva Sv. Georgija u Ležimiru Seoska kuća u Ležimiru Srpska pravoslavna crkva Sv. Georgija u Manđelosu Srpska pravoslavna crkva Sv. Nikole u Martincima Rimokatolička crkva Sv. Dimitrija u Sremskoj Mitrovici Pravoslavna crkva Svetog Dimitrija u Sremskoj Mitrovici Stara bolnica u Sremskoj Mitrovici Vojnograničarska zgrada u Sremskoj Mitrovici Žitni magacin na Savi-Vojarna Zgrada Glavne straže u Sremskoj Mitrovici Kuća u Lenjinovoj br. 51 u Sremskoj Mitrovici Rodna kuća Ilariona Ruvarca u Sremskoj Mitrovici Srpska pravoslavna crkva Sošestvija Sv. Duha u Šašincima Srpska pravoslavna crkva Sv. Nikole u Šuljmu Spomenik Petru Krančeviću Zgrada SUP-a u Sremskoj Mitrovici Sedište brigade Kuća u Ul. Vuka Karadžića 10 Ambar u Martincima Zgrada na Trgu narodnih heroja br. 4 u Sremskoj Mitrovici Zgrada galerije „Lazar Vozarević“ i dečje biblioteke Zgrada amaterskog pozorišta „Dobrica Milutinović“ Zgrada biblioteke „Grigorije Vozarević“ i radničkog univerziteta u Sr. Mitrovici Rodna kuća narodnog heroja Dobrosava Radosavljevića-Naroda Ambar u Zasavici Zgrada železničke stanice i spomenik oslobođenja Kuća Knežević Milana Kompleks školskih zgrada „Palestina” i zgrada „Gimnazije”
Stara Pazova	Seoska kuća u Vojci Srpska pravoslavna crkva Vavedenja u Golubincima Dvorac „Šlos“ u Golubincima Srpska pravoslavna crkva Blagovesti u Krnješevcima Rimokatolička crkva Svete Marije u Novim Banovcima Kuća u Novim Banovcima Evangelička crkva u Staroj Pazovi Zgrada štedionice veleposednika Nikole Petrovića Zgrada hotela „Srem” u Staroj Pazovi Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Starim Banovcima Kuća u Staroj Pazovi Srpska pravoslavna crkva Sv. Nikole u Surduku Rodna kuća narodnog heroja Vere Miščević Srpska pravoslavna crkva Sv. Nikole u Vojki Vodica-zavetna kapela posvećena Sv. Iliji Ambar sa kotobanjom u Golubincima, Šimanovački šor 21
Šid	Manastir Privina Glava Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Bačincima Berkasovo (tvrđava) Srpska pravoslavna crkva Svetih Petra i Pavla u Berkasovu Ambar u Gibarcu, Maršala Tita 7 Ambar u Gibarcu, Maršala Tita 42 Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Erdeviku Rimokatolička crkva Svetog Mihajla u Erdeviku Rimokatolička crkva Svetog Trojstva u Kukujevcima Seoska kuća u Ljubi Tvrđava Morović Rimokatolička crkva Svete Marije u Moroviću Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Šidu Ruski dvor u Šidu Kuća Save Šumanovića u Šidu Galerija slika „Sava Šumanović” Vajat u Šidu Rimokatolička crkva Svetog Ivana Nepomuka Srpska pravoslavna crkva Svetog Dimitrija u Ljubi Srpska pravoslavna crkva Svete Bogorodice u Moroviću Rimokatolička crkva Svete Katarine u Sotu Crkva Svetog arhanđela Gavrila u Molovinu Kuća u Batrovcima Ambar u Šidu, Ul. Moše Pijade 62 Ambar u Šidu, Ul. Zmaj Jovinoj 62 Štamparija socijalističke stranke u Šidu Ambar u Berkasovu