Bilijarske kugle
Bilijarske kugle su specijalno pravljene kugle za igru bilijar. Prave se od tvrdih materijala sa osnovnom karakteristikom da ne puca prilikom sudaranja sa drugom kuglom. Broj kugli, prečnik i boja zavise od vrste igre.
Istorija[uredi | uredi izvor]
U početku su bilijarske kule pravljene od kamena kasnije od drveta[1] pa i gline. Bilijar i bilijarska oprema se najviše razvijala u Francuskoj da bi se kasnije naglo šrili širom Evrope. Zbog velike pristupačnosti u Evropi za materijal je kasnije počeo da se koristi kosti od goveda.[2], a slonovača je bila najinteresantnija od 1627. godine do početka 20. veka. Do sredine 19. veka slonovi su se lovili u alarmantnom broju, samo zbog potrežnje za vrhunskom bilijarskom kuglom. Najviše do 8 bilijarskih kugli se moglo napraviti od jedne kljove slona. Tada se krenulo sa pronalaženjem alternativnog rešenja. Pronalazači su stimulisani nagradom od 10.000 dolara (to bi danas bilo oko 170.000 dolara) ako pronađu industrijski materijal pogodan za pravljenje bilijarskih kugli. Iako nije prva veštačka supstanca koja se koristila za kuglu, Džon Vesli Hajat je smislio i patentirao sastav materijala 1869. godine, tzv. nitroceluloze za bilijarske kugle. Ipak ne postoje jasni dokazi da je i dobio nagradu koja je bila obećana [3]. Do 1870. godine je obvaj materijal komercijalizovan pod nazivom celuloid, kao prva sintetička plastika. Ipak, priroda celuloida je velika nestabilnost prilikom proizvodnje, pa, s obzirom da je izazivao i povremene eksplozije, rano se odustalo od ovog izuma.
Nakon toga, da bi se izbego problem celuloidne nestabilnosti, eksperimentisalo sa raznim drugim sintetičkim materijalima za bilijarske kugle, kao što su bakelit, kristali i drugih plastičnih jedinjenja. Zahtevnost bilijarske kugle danas se upotpunjuje plastičnim materijalima koji su otporni na pucanje. Belgijska kompanija Saluc pod raznim imenima brendova [4][5] proizvodi kugle od fenolne smole. Ostali proizvođači proizvode od poliestera.
Vrste[uredi | uredi izvor]
Postoji više tipova bilijarskih kugle. One se mogu podeliti prema vrsti bilijarske igre u kojima se koriste.
Karambol[uredi | uredi izvor]
U bilijarskim igrama pod nazivom karambol obično se koriste tri (ponekad i četiri) kugle na stolu bez rupa. Slične se koriste u u Engleskom bilijaru na stolu sa rupama. Karambol kugle nisu numerisane i prečnika su 61-61.5mm [6]. Dakle kod karambola postoje tri kugle i to:
- Crvena kugla koja je objektna (retko se može naći i kao plava)
- Bela kugla za prvog igrača
- Bela kugla (ponekad žuta) za drugog igrača
Internacionalni bilijar[uredi | uredi izvor]
Ovo je najpoznatija vrsta bilijarske kugle i koristi se za nekoliko različitih igara sa 8 ili 9 lopti i td. Tako su igre i dobile imena kao: osmica, devetka i td. U Americi se za ove kugle podrazumevaju da su prave bilijarske dok se u Evropi često kaže da su američke kugle. Težina ovih lopti može biti od 156 do 170 grama, sa prečnikom 57,15 mm sa mogućnošću greške do 0.127 mm [7]. Lopte su obojene i numerisane na sledeći način:
- 1. Žuta
- 2. Plava
- 3. Crvena
- 4. Ljubičasta
- 5. Narandžasta
- 6. Zelena
- 7. Braon
- 8. Crna
- 9. Žuta i bela
- 10. Plava i bela
- 11. Crvena i bela
- 12. Ljubičasta i bela
- 13. Narandžasta i bela
- 14. Zelena i bela
- 15. Braon i bela
- Bez broja je bele boje
Ukoliko se igra igra pred televizijskim kamerama mogu se pojedine lopte koristiti u malo drugačijim bojama kako bi bilo lako vidljivo gledaocima kraj TV aparata. Tako se umesto ljubičaste koriste roze kako bi se jasno razlikovale od crne lopte.
Snuker[uredi | uredi izvor]
U bilijarskoj igri pod nazivom snuker postoje 22 kugle i to[8]:
- Crvenih 15
- Žuta 1
- Zelena 1
- Braon 1
- Plava 1
- Roza 1
- Crna 1
Prečnik kugli za snuker je 52,5 mm sa tolerancijom od 0,05 mm. Nije definisana standradna težina same kugle. Postoje varijante ove igre, kao u slučaju manjeg stola mogu se koristiti 10 crvenih kugli umesto 15.
Ostale igre[uredi | uredi izvor]
Postoje još drugih vrsta igara koje koriste svoje varijante bilijarskih kugli. Igra "ruska piramida" koristi 15 numerisanih ali belih lopti i jednu crvenu ili žutu loptu, koje mogu biti veće i od bilijar kugle za karambol sa prečnikom od 68 mm ili 72 mm. Postoji i rusko-finska igra sa istim dimenzijama kugle. Jedna od poznatijih igara je i Britanski bilijar koji koristi 15 objektnih kugli koje se dele na dve grupe crvenih i žutih kugli. Tu postoje još jedna crna kugla i jedna bela.[9]
Kugle za trening[uredi | uredi izvor]
Postoji nekoliko različitih vrsta kugli za treniranje. Sastav i konstrukcija ovih lopti je identična standardnim. Jedina razlika je u samom izgledu gde poseduju određene linije i dijametre kojima pomažu igračima pri izvođenju složenijih udaraca kao što su različite vrste spinova.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Škola bilijara[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 10. 02. 2012. g. Pristupljeno 14. 09. 2013. Sukob URL—vikiveza (pomoć)
- ^ Note: Antique ox-bone balls remain a very common item on eBay.
- ^ The Plastics Historical Society - Home
- ^ „Brunswick Billiards. Billiards tables and accessories since 1845[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 27. 03. 2014. g. Pristupljeno 14. 09. 2013. Sukob URL—vikiveza (pomoć)
- ^ „Billiard Balls | Aramith - The best billiard balls”. Arhivirano iz originala 18. 08. 2013. g. Pristupljeno 14. 09. 2013.
- ^ umb.org
- ^ „World Pool-Billiard Association[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 11. 09. 2013. g. Pristupljeno 14. 09. 2013. Sukob URL—vikiveza (pomoć)
- ^ World Snooker | Error | Error
- ^ „BLACK BALL British Pool Rules - Latest”. Arhivirano iz originala 23. 10. 2013. g. Pristupljeno 14. 09. 2013. Tekst „ billiardsdirect.com.my ” ignorisan (pomoć)