Bočar
Bočar | |
|---|---|
 Pravoslavna crkva u Bočaru | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Autonomna pokrajina | Vojvodina |
| Upravni okrug | Srednjobanatski |
| Opština | Novi Bečej |
| Stanovništvo | |
| — 2022. |  1.202 |
| — gustina | 29,4/km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 45° 46′ 10″ S; 20° 16′ 49″ I / 45.769333° S; 20.280253° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 81 m |
| Površina | 50,5 km2 |
.svg)  Bočar Bočar na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 23274 |
| Pozivni broj | 023 |
| Registarska oznaka | ZR |
Bočar (mađ. Bocsár) je naselje u opštini Novi Bečej, u Srednjobanatskom okrugu, u Srbiji. Prema popisu iz 2022. bilo je 1202 stanovnika (prema popisu iz 2002. bilo je 1895 stanovnika).
Ovde se nalazi Srpska pravoslavna crkva Arhanđela Gavrila.
Istorija
[uredi | uredi izvor]Po veličini Bočar je najmanje selo u opštini, udaljeno od Novog Bečeja 25 km. Bočar je naselje sa starom i bogatom istorijom. Postojeći pisani dokumenti, u kojima se spominje naseljeno mesto Bočar, datiraju iz 1211. godine, a da je ime dobio po svom osnivaču Bočardu. U dokumentima sa početka XIII veka o dodeli zemlje vojnicima govori se o Bočardu kao vlasniku prvog slobodnog poseda.
Srpski velikaš Dimitrije Ovčarević dobio je 1556. godine od mađarskog kralja posed Bočar.[1]
Bočar je kasnije, kao posed, menjao vlasnika, a kao srpsko naselje pominje se početkom XVIII veka. Austrijski carski revizor Erler je 1774. godine konstatovao ta mesto pripada Bečkerečkom okrugu i distriktu. Stanovništvo je tada bilo izmešano, vlaško i srpsko.[2] Međutim, u XIX veku Bočar postaje vlasništvo nemačke porodice, i od tada ga masovno naseljavaju Nemci iz Žombolja i Bečkereka, današnjeg Zrenjanina.
Ivan Bajić je imao posed u Bočaru, veličine 4517 jutara. Torontalski župan i komesar Velikokikindskog distrikta Laslo Karačonji je 1861. godine bio vlasnik imanja od 253 hektara zemlje, u Bočaru. Ovde se nalazi Dvorac Hertelendi – Bajić.
Bočar je imao kaštel i majur Ester čiji su se vlasnici menjali. Između dva svetska rata dr Aurel Pajž je prodao posed Sofroniju Ognjanoviću mlekadžiji iz Galičnika, u Makedoniji. Industrijalac Ognjanović[3] poznati srpski nacionalni radnik je sad u Banatu pravio kvalitetan ovčiji sir kačkavalj, i izvozio ga po evropskim državama. Firma se zvala "Sofronije i Filip Ognjanović", a 1930. godine je proizvodila 150.000 kilograma[4] kačkavalja godišnje.[5] Sofronije je bio član Opštinske uprave i predsednik Sokolskog društva (1938) u Bočaru, koje postoji od 1928. godine. Dobio je 1930. godine kraljevski Orden Belog orla V reda.
Godine 1797. u Bočaru su dva pravoslavna sveštenika. Bili su to parosi, pop Konstantin Stanulović (rukop. 1779) i pop Naum Jorgović (1785). Pop Kosta je pored srpskog govorio i rumunskim jeikom.[6]
Posle rata iz Bočara se iselilo blizu 280 nemačkih porodica, a 1946. godine u ovo mesto se doseljava preko 200 porodica iz okoline Bosanske Krupe. Broj stanovnika nikada nije prelazio 3.000. Prema prvom popisu 1869. godine u Bočaru je živelo 2.827 žitelja, najviše ih je bilo prema popisu iz 1948. godine, 2.848 stanovnika.
Za sve vreme svog postojanja, Bočar nije menjao svoje ime. U selu su izgrađene dve crkve: pravoslavna (1814) i katolička (1842). Poreklo naziva Bočar je od staroslovenske reči bočka (staroslovenska reč bočar označava zanatliju koji izrađuje sudove, burad) ili po drugoj verziji od staroslovenske reči bjači koja ima isto značenje.
Johan Koling veleposednik iz Bočara, kada je umro 1936. godine ostavio je iza sebe 138 hektara plodne zemlje. Kapital je prelazio milionsku vrednost.[7]
Crkva i škola
[uredi | uredi izvor]Jednu avanturističku knjigu uzeli su pretplatom 1820. godine meštani Bočara: pop Marko Stanulović paroh, Hristifor Popović "provizor plemenitog dominiuma Bočarskog", Petar Popović beležnik, Arsenije Kopčalić učitelj, Kiril Jorgović kasir i trgovac Petar Zarić.[8]
Godine 1824. pretplatili su se "prvi" ljudi Bočara za geografsko štivo: pop Naum Jorgović paroh, pop Marko Stanulović paroh, Petar Zarić "mestni direktor" (škole) i Petar Popović opštinski beležnik.[9]
Bočarski pravoslavni paroh Timotej Ilić se bavio književnim radom. Objavio je tri naslova između 1827-1830. godine.[10] Njegovu popularnu knjigu "Prijatelj srbske mladeži" naručili su 1843. godine i Bočarci: parosi, pop Dimitrije Novaković i pop Mihail Stefanović, te "provizor" Hristifor Popović.[11] Prenumeranti 1843-1847. godine bili su opet pop Mitar Novaković i pop Mihailo Stevanović - parosi bočarski.
Petar Petrović je bio učitelj u mesto do 1837. godine; postavljen je tada za kapelana u Melence.[12] Bio je učitelj u mesto 1860. godine Rista Ajvaz.[13] Novi učitelj je iste godine postao Ilija Aleksić. Jovan Maksimović učitelj bočarski dobio je 1882. godine dekret.
Demografija
[uredi | uredi izvor]U naselju Bočar živi 1511 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 40,8 godina (39,3 kod muškaraca i 42,1 kod žena). U naselju ima 634 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,88 (popis 2002).
Ovo naselje je uglavnom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 4 | 0 | ||
| 80+ | 7 | 28 | ||
| 75—79 | 15 | 39 | ||
| 70—74 | 50 | 66 | ||
| 65—69 | 51 | 78 | ||
| 60—64 | 60 | 72 | ||
| 55—59 | 46 | 49 | ||
| 50—54 | 67 | 56 | ||
| 45—49 | 91 | 68 | ||
| 40—44 | 81 | 63 | ||
| 35—39 | 65 | 75 | ||
| 30—34 | 54 | 51 | ||
| 25—29 | 59 | 44 | ||
| 20—24 | 63 | 50 | ||
| 15—19 | 66 | 62 | ||
| 10—14 | 74 | 74 | ||
| 5—9 | 37 | 59 | ||
| 0—4 | 34 | 37 | ||
| Prosek : | 39,3 | 42,1 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 779 | 253 | 441 | 35 | 39 | 11 |
| Ženski | 801 | 146 | 437 | 181 | 36 | 1 |
| UKUPNO | 1.580 | 399 | 878 | 216 | 75 | 12 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 362 | 113 | 0 | 3 | 134 |
| Ženski | 190 | 43 | 0 | 0 | 62 |
| UKUPNO | 552 | 156 | 0 | 3 | 196 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 2 | 13 | 20 | 3 | 37 |
| Ženski | 1 | 2 | 19 | 3 | 2 |
| UKUPNO | 3 | 15 | 39 | 6 | 39 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 0 | 0 | 16 | 4 | 14 |
| Ženski | 0 | 0 | 5 | 13 | 34 |
| UKUPNO | 0 | 0 | 21 | 17 | 48 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 2 | 0 | 0 | 1 | |
| Ženski | 5 | 1 | 0 | 0 | |
| UKUPNO | 7 | 1 | 0 | 1 | |
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ "Vreme", Beograd 1941.
- ^ J.J. Erler: "Banat", Pančevo 2003.
- ^ "Pravda", Beograd 2. januar 1937.
- ^ "Vreme", Beograd 14. januara 1930.
- ^ "Pravda", Beograd 1934.
- ^ "Temišvarski zbornik", Novi Sad 9/2017.
- ^ "Pravda", Beograd 1937.
- ^ "Propovesti Solimenine", prevod, Budim 1820.
- ^ Vasilij Bulić: "Zemljeopisanije vseopšćeg", Budim 1824.
- ^ "Srbska novina ili Magazin za hudožestvo, knižestvo i modu", Budim 1838. godine
- ^ Timotej Ilić: "Prijatelj srbske mladeži", Segedin 1843.
- ^ "Srpski sion", Sremski Karlovci 1897.
- ^ "Školski list", Novi Sad 1860.
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
