Brđani (Gornji Milanovac)
Brđani | |
|---|---|
 | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Upravni okrug | Moravički |
| Opština | Gornji Milanovac |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  1041 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 43° 58′ 09″ S; 20° 25′ 03″ I / 43.9692° S; 20.4175° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 314 m |
.svg)  Brđani Brđani na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 32303 |
| Pozivni broj | 032 |
| Registarska oznaka | GM |
Brđani je naselje u Srbiji u opštini Gornji Milanovac u Moravičkom okrugu. Prema popisu iz 2011. godine u njemu živeo je 1041 stanovnik.
Selo je udaljeno 10 km od Gornjeg Milanovca Ibarskom magistralom u pravcu Čačka. Nalazi se na nadmorskoj visini od 250 do 500 m, a površine je 2.023 ha.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Brđani se prvi put pominju u turskom popisu iz 1476. godine. Ovo selo se tada zvalo Suteska. Nakon što je iseljeno pred najezdom Turaka, naselili su ga doseljenici iz brdovitih krajeva Crne Gore, Starog Vlaha, Hercegovine i užičkog kraja.[1]
Brđani su bili sedište Moravske kapetanije Rudničke nahije. Na planini Vujan i granici između sela Brđani i Prislonice, Nikola Milićević Lunjevica izgradio je 1805. godine manastir Vujan sa crkvom, čardakom i česmom, posvećen Svetom arhangelu Gavrilu. To je ujedno bila i prva zadužbina oslobođene Srbije. Ustanički vojvoda Lazar Mutap, rođen u susednoj Prislonici, sahranjen je u priprati manastira. Nakon što je bio teško ranjen u borbi na Ljubiću 1815. godine, prvobitno je bio sahranjen kod crkvice u Gornjoj Trepči. Zatim je njegov sin Vuk preneo njegove kosti i sahranio ga u manastiru Vujan.[1]
Manastir Vujan se nalazi blizu srednjovekovnog manastira Obrovin, zapuštenog još 1597. godine. Od njega mogu se videti ostaci časne trpeze.[1]
Selo je imalo opštinu i školu, a pripadalo je crkvenoj parohiji manastira Vujan. Seoska slava je Spasovdan.[1]
U selu se nalazi etno-selo sa vajatima, salašem i vodenicom.[2][3] Etno-selo se zove „Galetovo sokače” i nalazi se uz reku Dičinu.
Ovde se nalaze Crkva Svetog Pantelejmona u Brđanima, Krajputaš mehandžiji Đorđu Jeliću u Brđanima, Krajputaš Iliji Stevanoviću u Brđanima, Krajputaš Krsti Topaloviću u Brđanima i Krajputaš Milanu Damljanoviću u Brđanima.
U ratovima u periodu od 1912. do 1918. godine selo je dalo 287 ratnika. Poginulo ih je 145 a 142 je preživelo.[1]
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Autoput „Miloš Veliki” -
Crkva Svetog Pantelejmona -
Osnovna škola -
Spomenik borcima NOB-a -
Zgrada stare železničke stanice -
Ibarska magistrala -
Ibarska magistrala
Demografija[uredi | uredi izvor]
U popisima selo je 1910. godine imalo 1463 stanovnika, 1921. godine 1150, a 2002. godine taj broj se popeo na 1253.[1]
U naselju Brđani živi 1016 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 44,0 godina (43,3 kod muškaraca i 44,7 kod žena). U naselju ima 386 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,18.
Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 8 | 12 | ||
| 80+ | 13 | 24 | ||
| 75—79 | 30 | 31 | ||
| 70—74 | 43 | 44 | ||
| 65—69 | 39 | 55 | ||
| 60—64 | 43 | 46 | ||
| 55—59 | 36 | 34 | ||
| 50—54 | 39 | 42 | ||
| 45—49 | 44 | 43 | ||
| 40—44 | 44 | 38 | ||
| 35—39 | 44 | 35 | ||
| 30—34 | 31 | 42 | ||
| 25—29 | 40 | 24 | ||
| 20—24 | 33 | 36 | ||
| 15—19 | 33 | 34 | ||
| 10—14 | 29 | 39 | ||
| 5—9 | 25 | 32 | ||
| 0—4 | 25 | 17 | ||
| Prosek : | 43,3 | 44,7 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 520 | 158 | 329 | 23 | 9 | 1 |
| Ženski | 540 | 91 | 328 | 112 | 9 | 0 |
| UKUPNO | 1.060 | 249 | 657 | 135 | 18 | 1 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 254 | 45 | 0 | 0 | 105 |
| Ženski | 173 | 23 | 0 | 1 | 77 |
| UKUPNO | 427 | 68 | 0 | 1 | 182 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 7 | 13 | 19 | 6 | 30 |
| Ženski | 2 | 1 | 27 | 3 | 4 |
| UKUPNO | 9 | 14 | 46 | 9 | 34 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 0 | 1 | 6 | 0 | 6 |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 4 | 19 |
| UKUPNO | 0 | 1 | 6 | 4 | 25 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 1 | 0 | 0 | 15 | |
| Ženski | 1 | 0 | 0 | 11 | |
| UKUPNO | 2 | 0 | 0 | 26 | |
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ Đuković, Isidor (2005). Rudničani i Takovci u oslobodilačkim ratovima Srbije 1912-1918. godine. Gornji Milanovac: Muzej Rudničko-takovskog kraja. str. 95.
- ^ Etno-selo „Galetovo sokače“ Brđani[mrtva veza], Lisa, 2008
- ^ Na Dičini vodenica stara („Politika“, 19. novembar 2012)
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
