Бунтовник без разлога

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Rebel Without a Cause
Filmski poster
Žanrdrama
TvoracNicholas Ray
RežijaNicholas Ray
ScenarioStewart Stern
Glavne ulogeJames Dean

Natalie Wood Sal Mineo Jim Backus Ann Doran Corey Allen

William Hopper
MuzikaLeonard Rozenman
MontažaDavid Weisbart
Producentska
kuća		Warner Bros.
Godina1955.
Trajanje111 minuta
ZemljaSjedinjene Američke Drižave
Jezikengleski
Budžetdolara1,5 miliona
Zaradadolara4,5 miliona
IMDb veza

Buntovnik bez razloga (engl. Rebel Without a Cause) je američka filmska drama snimljena 1955. godine u režiji Nikolasa Reja. Protagonisti - koje tumače Džejms Din, Natali Vud i Sal Mineo - su troje tinejdžera iz srednje klase koji se ne mogu prilagoditi društvenim normama i svoju frustraciju iskazuju kroz neodgovorno i asocijalno ponašanje. Buntovnik bez razloga je bio pretposlednji film u karijeri Džejmsa Dina, koji je poginuo mesec dana pre premijere u okolnostima koje su ga učinile jednom od najvećih ikona u istoriji filma. Sam film je, pak, značajan zbog toga što se prvi pozabavio fenomenom maloletničke delikvencije u relativno situiranim predgrađima posleratne Amerike, odnosno počeo ukazivati na sve veći generacijski jaz između dece i roditelja. Film je zvezdama učinio i Dinove partnere Natali Vud i Minea koji su, iako mnogo godina kasnije, i sami skončali život u tragičnim okolnostima; mala uloga Guna je, pak, predstavljala debi za kasnije poznatog glumca Denisa Hopera.

Radnja[uredi | uredi izvor]

Porodica Stark mora se preseliti zbog problema adolescenta Džima, koji se zbližuje s Džudi i senzibilnim mladićem Platom. Iako mu savetnik za mlade Rej istinski želi pomoći, Džim, željan porodične ljubavi, ne može da se skrasi u novoj sredini i nema snage da odbije i najbesmislenije izazove za dokazivanje hrabrosti.

Kritika[uredi | uredi izvor]

Natali Vud, Sal Mineo i Nikolas Rej nominovani su za nagradu Akademije za svoje uloge u filmu Rebel without a cause koji je u domaćim i inostranim projekcijama prikupio 7.197.000 dolara, čineći ga za Warner Bros. ' drugo najveće izvlačenje novca te godine.[1] Film se otvorio za mešovite kritike kada je objavljen 27. oktobra 1955, manje od mesec dana nakon što je umro Džejms Din, za čije su performanse hvalili filmski kritičari (30. septembra). Vilijam Zinser, međutim, napisao je jezivu kritiku Rebel without a cause u svojoj kolumni u New York Herald Tribune, zaključujući svoj rezime zapletom filma rečima: "Sve ovo traje dva sata, ali izgleda više kao dva dana. Film je napisan i deluje tako nestručno, režirano tako tromo, da će ovde biti izostavljena sva imena, osim jednog. Izuzetak je Din, mladi nadareni glumac koji je poginuo prošlog meseca. Njegov retki talenat i privlačna ličnost čak blistaju kroz ovu turobnu melodramu."[1]

Bozli Krauter, pišući u New York Times-u, opisao je Rebel without a cause kao "nasilnu, brutalnu i uznemirujuću" i kao preteran grafički prikaz tinejdžera i njihovih "čudnih načina". On se osvrnuo na "zastrašujući dvoboj sa prekidačima", "brutalnu scenu" i "šokantnu prezentaciju" trke u ukradenim automobilima. Iako je priznao da u filmu postoje momenti tačnosti i istine, smatrao ih je „mučnim“ i otkrio „slikovnu glatkoću“ u produkcijskoj upotrebi procesa Cinema Scope i njegovog snimanja u formatu širokog ekrana, a glatkost koju je izjavio je u suprotnosti sa realizmom Rejove režije. Krauter nije bio impresioniran glumom Džejmsa Dina i citirao je razne načine za koje je verovao da ih je Din kopirao od Marlona Branda, tvrdeći da "nikada nismo videli izvođača koji tako jasno prati tuđi stil" i nazivajući Dinovo tumačenje uloge Džima Starka "nespretnim prikazom. "[2]

Robert J. Landri, tadašnji urednik magazina Variety, napisao je recenziju objavljenu 26. oktobra. Rebel without a cause je opisao kao "prilično uzbudljivu, suspendivnu i provokativnu, mada i povremeno naduvenu, melodramu nesrećnih mladića na drugom delu prestupništva. ". Za razliku od nekih filmskih kritičara, Landri je smatrao da je Džejms Din, pod uticajem režije Nikolasa Reja, uglavnom oslobodio svoje glumu manirizma karakterističnih za stil Marlona Branda, i da je njegov nastup u filmu bio „veoma efektivan“. Pohvalio je Dinovo tumačenje neprilagođenog tinejdžera, konstatujući da je njegova sposobnost "da uđe u kožu" svog lika kao nešto što se često ne susreće.[3]

Vrlo uticajna sumorna melodrama nije samo presudana u stvaranju legende o Džejmsu Dinu, nego i paradigmatičan primer jednog tipa raspoloženja te obrade teme buntovnih tinejdžera u američkom i evropskom filmu što je posle našlo odjek i u novom talasu kinematografije. Posebno je važno i smatrano smeštanje delinkvencije u srednji društveni sloj, a kritika je isticala dojmljivu opresivnu atmosferu koja guši junaka privlačnog raznim slojevima adolescenata širom sveta. Često su hvaljeni Džejms Din i drugi glumci (Natali Vud, Sal Mineo) te suptilna karakterizacija emocionalno i seksualno frustriranih likova adolescenata. Reditelj je dokazao veštinu pripovedanja bogatog konotacijama, zbog koje je posebno hvaljen u evropskoj filmskoj kritici.

Nagrade i nominacije[uredi | uredi izvor]

Za Oskara su nominovani u kategorijama:

  • Oskar za najboljeg sporednog glumca, Sal Mineo
  • Oskar za najbolju sporednu glumicu, Natali Vud
  • Oskar za izvornu priču, Nikolas Rej

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b Vanity fair's tales of Hollywood : rebels, Reds, and graduates and the wild stories behind the making of 13 iconic films. Carter, Graydon. New York: Penguin Books. 2008. ISBN 978-0-14-311471-0. OCLC 233549323. 
  2. ^ „New York Times New York State Poll, October 2002”. ICPSR Data Holdings. 2003-04-25. Pristupljeno 2020-08-14. 
  3. ^ Buddy Holly Watching Rebel Without a Cause, Lubbock, Texas, 1956, University of Pittsburgh Press, str. 26—26, ISBN 978-0-8229-7932-6, Pristupljeno 2020-08-14 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Бунтовник_без_разлога&oldid=26385533”