Burag

Burag ovce (sa leve strane). 1 Atrium ruminis, 2 Saccus dorsalis, 3 Saccus ventralis, 4 Recessus ruminis, 5 Saccus cecus caudodorsalis, 6 Saccus cecus caudoventralis, 7 Sulcus cranialis, 8 Sulcus longitudinalis sinister, 9 Sulcus coronarius dorsalis, 10 Sulcus coronarius ventralis, 11 Sulcus caudalis, 12 Sulcus accessorius sinister, 13 Insula ruminis, 14 Sulcus ruminoreticularis, 15 Mrežavac, 16 Sirište, 17 Jednjak, 18 Jetra.

Burag je najveći organ trbušne duplje preživara. Ima oblik velike vreće koja je nešto spljoštena bočno i ispunjava gotovo celu levu polovinu trbušne šupljine. Pruža se od dijafragme do karlične duplje i od dorzalnog do ventralnog trbušnog zida. Naleže potpuno na levi trbušni zid.

Spoljna površina buraga

Na buragu se razlikuje leva (lat. facies parietalis) i desna (facies visceralis) bočna površina, po jedan zaobljen dorzalni (curvatura dorsalis) i ventralni rub (curvatura ventralis), kranijalni (extremitas cranialis) i kaudalni kraj (extremitas caudalis). Na levoj i desnoj površini buraga vidimo po jednu uzdužnu brazdu - sulcus longitudinalis sinister i sulcus longitudinalis dexter. One dele burag na jednu dorzalnu i jednu ventralnu buragovu vreću: saccus ruminis dorsalis i saccus ruminis ventralis. Na svakoj vreći buraga na kaudalnom delu razlikujemo slepe vreće saccus cecus, na dorzalnoj saccus cecus caudodorsalis, na ventralnoj saccus cecus caudoventralis. Kranijalno od dorzalne buragove vreće je mrežavac, a granica između njih je sulcus ruminoreticularis. U predvorje buraga (atrium ruminis) utiče jednjak u horizontalnom pravcu odmah uz dijafragmu. Na kardiji buraga nema sfinktera, te je ona slabo zatvorena, što ima značaja za preživanje hrane.

Unutrašnja površina buraga

Unutrašnja površina buraga, odnosno sluzokože, iznosi oko dva kvadratna metra. Sluzokoža je tamnosmeđa do zelenkastocrna. Ona je neravna i obrazuje veliki broj većih ili manjih resica (lat. papillae ruminis) koje su tako raspoređene da sluzokoža ima baršunast, tj. izgled frotira. Na pojedinim mestima ove resice su duge i do jedan centimetar. Resice su jezičastog ili vlaknastog oblika. Između velikih resica nalazi se mnoštvo malih bradavica. Dužina ovih resica je različita na pojedinim delovima buraga. Najjače su razvijene na ventralnom delu buragove vreće i u slepim vrećama.

Zid buraga grade tri sloja: slozokoža (tunica mucosa), mišićni omotač (tunica muscularis) i serozni omotač (tunica serosa).

Sluzokoža buraga je dermopapilarnog tipa. Epitelni sloj sluzokože (lamina epithelialis) je pločastoslojevit orožao epitel. Ispod epitela se nalazi krzno (lamina propria mucosae). Ispod krzna je mišićni sloj (tunica muscularis) koji se sastoji od dva sloja: unutrašnji kružni sloj (stratum circulare) i spoljašnji uzdužni sloj (stratum longitudinale). Unutrašnji znatno deblji sloj mišićnih vlakana pruža se kružno, tj. u pravcu pružanja brazdi buraga i učestvuje u građi buragovih gredica (pilae ruminis). Ove grede predstavljaju nakupinu vlakana unutrašnjeg mišićnog sloja i prevučene su kutanom sluzokožom koja nema resica. Buragove grede su istaknute na unutrašnjoj strani zida buraga, dok se na površini buraga nalaze pomenute brazde. Mišićni sloj oblaže serozni omotač koji je građen od rastresitog vezivnog tkiva obloženog endotelnim ćelijama.

Literatura

• Šijački, Nestor; Jablan Pantić, Olivera; Pantić, Vladimir (1997): Morfologija domaćih životinja. Beograd. Nauka.

Spoljašnje veze

• Digestive Anatomy in Ruminants

Anatomija i fiziologija domaćih životinja