Valjadolid (Meksiko)
| Valjadolid šp. Valladolid | |
|---|---|
 Katedrala San Gervacio | |
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Meksiko |
| Savezna država | Jukatan |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — | 48.973 (2.005) |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 20° 40′ S; 88° 12′ Z / 20.67° S; 88.20° Z |
| Aps. visina | 30 m |
| Površina | 945,22 km2 |
  Valjadolid Valjadolid na karti Meksika | |
| Veb-sajt | |
| www.valladolid | |
Valjadolid (šp. Valladolid) je grad koji sa nalazi u meksičkoj saveznoj državi Jukatan. Nalazi se na jugoistoku države, na poluostrvu Jukatan, 169 km istočno od glavnog grada Meride, i 158 km južno od Kankuna. Po popisu iz 2005. ima 48.973 stanovnika, a 68.863 u široj gradskoj zoni koja u sebi sadrži mnogo manjih komuna a takođe i četiri manja naselja Popola, Kanksoc, Jalkoba i Ksocen. Ime grada na majanskom jeziku je „Saki“.
Istorija grada[uredi | uredi izvor]
Prvi originalni grad Valjadolid je osnovan od strane španskog konkistadora Franciska de Monteje (Francisco de Montejo) 28. maja 1543. godine, nedaleko od današnjeg mesta nalaženja u laguni Čok Ha. Zbog prevelike vlage i nezdrave klime tadašnji stanovnici su odlučili da se presele dublje u šume i 24. marta 1545. godine su se doselili na današnje mesto grada. Na tom prostoru već je postojalo naselje zvano „Zaki“ ili „Zaki-Val“ u kome su živele Maje. Španci su postojeć kuće i hramove porušili i iskoristili materijal za gradnju svojih novih kuća. Od jedne od piramida su iskoristili već obrađeno kamenje za građenje crkve koja još i danas postoji, katedrala San Gervasio. I pored pobune Maja Španci su ostvarili svoju zamisao i sa dovođenjem svežih trupa ugušili pobunu. Grad je dobio ime po španskom gradu Valjadolidu, tadašnjem glavnom gradu istoimene španske provincije i jedno vreme i glavnom gradu španske kraljevine.
Valjadolid je 1840. godine imao populaciju od 15.000 stanovnika. Tokom 1847. godine opet je došlo do sukoba između Maja i Španaca. U početku majansko nezadovoljstvo je bilo više lokalno. Sukob je eskalirao kada su Španci streljali viđenije Maje. Vođe pobune su bili Jacinto Pat iz majanskog grada Tihosuko i Sesilio Či iz grada Ičmula.[1] Prvobitno pobuna je imala uspeha i Španci su 14. marta 1848. bili prisiljeni da napuste grad i veliki broj Španaca je ubijen pre nego su se uspeli izvući i potražiti zaštitu u Meridi. Maje su time privremeno povratili grad ali krajem iste godine Španci su opet zauzeli Valjadolid koji je ostao u njihovim rukama za svo ostalo vreme dok je pobuna trajala.
Do početka 20. veka, Valjadolid je bio treći po redu po veličini i ekonomskoj snazi na Jukatanskom poluostrvu (posle Meride i Kampečea). Današnje stanovništvo je mešavina starih Maja i Španaca kolonizatora takozvanih Kreola.
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Po popisu iz 2005. godine Valjadolid je imao 45.868 stanovnika od toga 22.527 muškaraca i 23.341 žena. Po statističkim predviđanjima CONAPO-a, Valjadolid će do 2011. godine imati 54.676 stanovnika.[2]
| 1895. | 1900. | 1910. | 1921. | 1930. | 1950. | 1960. | 1970. | 1980. | 1990. | 1995. | 2000. | 2005. | 2010. |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 4.955 | 4.319 | 4.920 | 5.601 | 6.402 | 8.165 | 9.297 | 14.663 | 28.201 | 29.279 | 34.857 | 37.332 | 45.868 | 48.973 |
Znamenitosti grada[uredi | uredi izvor]
Znamenitosti Vanjadolida su katedrala iz kolonijalne ere i veliki broj kraških jama, (Cenote), prirodnih udubljenja koja grade jezera i u kojima se nalazi izvor koji ih snabdeva sa vodom. U blizini grada se nalaze ostaci starih majanskih gradova Čičen Ice i Ek Balam.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Wright, Ronald (2000). Stolen Continents: Conquest and Resistance in the Americas. Phoenix. str. 257. ISBN 978-1-84212-104-7.
- ^ „Proyecciones de población CONAPO 1. avgust 2010”. Arhivirano iz originala 24. 01. 2011. g. Pristupljeno 19. 05. 2011.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Veza ka tabelama za popis iz 2005 (INEGI: Instituto Nacional de Estadística, Geografía e Informática)
- Jukatan u enciklopediji
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
